Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355



Download 4,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet189/558
Sana05.07.2021
Hajmi4,45 Mb.
#109653
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   558
Bog'liq
kasbiy psixologiya

 
10.4.Idrokning tasnifi 
  Idrokni  klassifikasiya  qilishda  quyidagi  3  ta  muhim  tomoni  hisobga  olinishi  kerak  va  ular 
quyidagi jadvalda keltirilgan 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Idrok jarayonida qaysi analizatorning yetakchi rol o’ynashiga qarab: ko’rish, eshitish, 
teri tuyish knestezik harakat, hid bilish va ta'm bilish idroklari bir-biridan farq qiladi.  
 
Yashash shakllariga qarab idrok: fazoni vaqtni va harakatni idrok qilishga bo’linadi. 
 
Idrok  faollik  darajasiga  qarab:  ixtiyorsiz  va  ixtiyoriy  shakllarga  bo’linadi.  Bunga 
sabab  idrokning  diqqat  bilan  o’zviy  bog’liqligidir.  Diqqat  idrokning  faolligini  oshiradi  hamda 
idrokning mukammal, ravshan, aniq bo’lishiga xizmat qiladi.  
  Ma'lumki idrok odatda ixtiyoriy va ixtiyorsiz bo’ladi. Ixtiyorsiz idrok hamisha ixtiyorsiz diqqat 
bilan  bog’liq  bo’lib,  muayyan  bir  maqsadsiz,  hech  qanday  iroda  kuchi  sarf  qilinmasdan  amalga 
oshiriladi.  Ixtiyorsiz  idrok  biror  narsani  to’satdan,  ta'sir  etayotgan  narsalarning  boshqa  narsalardan 
keskin  farq  qilishi,  haddan  tashqari  originalligi,  yorqinligi  natijasida  yuzaga  keladi.  Ixtiyorsiz  idrok 
odamning  butun  faoliyati  davomida  o’zluksiz  davom  etib,  ayrim  paytlarda  ixtiyoriy  idrok  bilan 
almashinib turadi. Lekin shunday bo’lsa ham inson hayotida ixtiyoriy idrokning roli benihoya kattadir.  
  Ixtiyoriy idrok oldindan belgilangan muayyan bir maqsad asosida amalga oshiriladi. Idrokning 
ishtiroki asosan ixtiyoriy idrokda namoyon bo’ladi. Chunki ixtiyoriy idrok ko’pincha odamda irodaviy 
zo’r  berishni  talab  qiladi.  Masalan,  darsni  ixtiyoriy  idrok  bilan  eshitib  o’tirish  odamdan  anchagina 
iroda kuchini talab qiladi. Umuman olganda, har qanday ixtiyoriy idrokda albatta diqqat qatnashadi. 
K
o
'r
is
h
 
T
u
y
is
h
 
E
sh
it
is
h
 
K
in
es
te
zi
k
 
H
id
 b
il
is
h
 
T
a'
m
 b
il
is
h
 
A
ra
la
sh
 
Materiyaning yashash 
shakliga qarab 
IDROKNING TASNIFI 
Analizatorga qarab 
Fazoni idrok 
qilish 
Vaqtni idrok 
qilish 
Harakatni idrok qilish 
Aktivligiga ko'ra 
Ixtiyoriy 
Ixtiyorsiz 


122 
 
  Tevarak-atrofimizdagi  narsa  va  hodisalarni  yaxlit  aks  ettirishdan  iborat  bo’lgan  iroda 
jarayonining  bir  qancha  o’ziga  xos  xususiyatlari  bordir.  Odatda  ikki  idrok  turi  farq  qilinadi.  Ulardan 
biri sodda idrok bo’lsa, ikkinchisi murakkab idrokdir. Sodda idrok deganda atrofimizdagi turli-tuman 
narsalari masalan, xonadagi stol-stullar, shkaflar hamda shkaflardagi o’yinchoqlarni idrok qilish sodda 
idrok qilishdan iboratdir. 
  Idrokni  tasnif  qilishda  materiyaning  yashash  shakllari  -  fazo,  vaqt,  harakat  asos  qilib  olinadi, 
unga ko’ra idrok quyidagi turlarga ajratiladi: 

Download 4,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   558




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish