Sociyalliq hám ekonomikaliq informatika tiykarlari jobasi: 1

informatsiya 

saanatinin`  en`  a`hmiyetli  quram  bo`lekleri.  Zamanagoy  informatsiya 

texnologiyasi 

kompyuter 

texni kasi 

ha`m 

baylanis 

qurallari 

tarawindag`i jetiskenliklerge tayanadi.  

 

 . 

 

 

 

 

   

 

     

     

  Sanaat  islep  shig`ariwi,  sotsialliq -ekonomikaliq  ha`m  siyasiy 

turmistin`  qurmalasiwi,  insan  xizmetinin`  barliq  tarawlarindag`i 

protsessler 

dinamikasinin` 

o`zgeri wi, 

bir 

ta`repten, 

bilimlarge 

za`ru`rliktin`  o`siwi,  ekinshi  ta`repten,  usi  za`ru`rlikti    kandiriwdin` 

jan`a qural ha`m usillarin jaratiwg`a alip keldi.  

   Informatsiyaliq  ja`miyettin`    moddiy  va  texnologiyaliq  negizin 

kompyuter 

texnikasi 

ha`m 

kompyuter 

ta rmaklari, 

informatsiya 

Informatsiya texnologiyasi (IT) ob`ekt, protsess yaki ha`diysenin` jag`dayi  haqqinda 

jan`a sipat axboroti aliw ushin mag`liwmatlar jiynaw, qayta islew ha`m uzatiw 

(baslang`ish informatsiya) qurali ha`m usillari ja`mlenmesinen  paydalanatug`in 

protsessdir.  

Telekommunikatsiya  kom`pyuter tarmaklari ha`m zamanagoy texnikaliq baylanis 

qurallari  negizinde mag`liwmatlardi araliqtan uzatiwdur. 

 

---

texnologiyalari,  telekommunikatsiya  baylanislari  tiykarindag`i    tu`rli 

tu`rli sistemalar du`zedi.   

 

 

XX a`sir  aqirlarinda  rawajlang`an ma`mleketlerde pa`n ha`m   

 

texnika  rawajlaniwinin`    real  a`meliyatinda    teoriyashilar 

jaratqan informatsiya  

ja`miyeti  ko`rinisinin`  siziqlari  a`ste -aqirin  ko`rinbekte.  Pu`tin 

du`n`ya    ma`kaninin`  elektron  kvartira  ha`m  kottejlerinde  jasawshi 

adamlar  jalg`iz  kompyuterlesken  ha`m  informatsiyalasqan  jamiyatge 

aylaniwi  ku`tilmekte.  Qa`legen    turar  jay  tu`rli  elektron  u`skeneler 

ha`m  komp`yuterlesken  a`sbaplar  menen  u`skenelenedi.    Adamlar 

xizmeti  tiykarinan    informatsiyani  qayta  islewge  qaratiladi,  moddiy 

islep  shig`ariw  ha`m  energiya  islep    shig`ariw  bolsa  mashinalarg`a 

ju`klenedi. 

       Bul  tek  bos  a`rman  emes,  ba`lki  jaqin  keleshektegi    aniq  

barliq  ekenligine    gu`wa  boliwshi  bir  qatar  da`liller    a`lle  qashan 

aniqlang`an.   

        Informatsiya 

ja`miyetine 

o`tiwde 

komp`yuter 

ha`m 

telekommunikatsiya  informatsion    texnologiyalari  tiykarinda  jan`a 

informatsiyani qayta islew sanaati  ju`zege  keledi.   

        Bir katar alimlar informatsiya jamiyatine  say qa`siyetlerdi 

to`mendegishe ko`rsetedi:   



 

informatsiya krizisi  mashqalasi sheshildi, yag`niy 

informatsiya molshilig`i ha`m informatsiya jetispewshiligi  ortsindag`i 

qara- qarsiliq sheshildi; 



 

basqa zaxiralarg`a salistirg`anda informatsiya  ustuvorligi 

ta`miyinlendi; 

Informatsiya ja`miyeti  – ko`pshilik islewshilerdin` informatsiya, a`sirese onin` joqari 

formasi bolmish bilimlerdi islep shig`ariw, saklaw, kayta islew ha`m a`melge  asiriw 

menen  ba`nd bolg`an ja`miyetdir. 

---



 

rawjalniwdin` tiykarg`i formasi   informatsiya  ekonomikasi 

boladi; 



 

en` jan`a informatsiyaliq  texnika ha`m texnologiyalar  

ja`rdeminde  avtomatlastirilg`an  halda  bilimlardi saklaw qayta islew 

ham paydalaniw ja`miyeti rawajlanadi; 



 

informatsiya  texnologiyasi insan  sotsial xizmetinin` barliq 

tarawlarin qamrap alip, uliwmaliq qa`siyeti ko`rinbekte; 



 

pu`tin insaniyat  tsivilizatsiyasinin `  informatsiya  birligi 

shaqalanbaqta; 



 

zamanago`y informatsiya  qurallari  ja`rdeminde ha`r bir 

insannin` pu`tin  tsivilizatsiya informatsiya  zaxiralarina erkin kiriwi 

a`melge asti. 

    Informatsiya    ja`miyeti  jolina  ha`mmeden  ko`re  ko`birek 

AKSh,  Yaponiya,  Angliya,  Germaniya  siyaqli  informatsiya    sanaati 

rawajlang`an 

 

ma`mleketlerdi 

kirgen 

dewimiz 

mumkin. 

Bul 

ma`mleketlerde  informatsiya    sanaatina,  komp`yuter  sistemalari   ha`m 

telekommunikatsiyalar  rawajlniwina    investitsiyalardi   qaratiw  ha`m 

innovatsiyalardi  qollap-quwatlaw    a`lle  qashanlar    ma`mleket  siyasati  

bag`darlarinan birine  aylang`an. 

 

 

O`z betinshe u`yreniw ushin  soraw ha’m tapsirmalar  

 

1.  Ekonomikaliq  informatsiyani  basqariw  sistemasi  astinda  ne 

tu`siniledi? 

2.  Avtomatlastirilg `an  informatsiya  texnologiyalarinin`  tu`snigin 

berin` ha`m onin` waziypalarin aniqlan`. 

3. Informatsiya ja`miyeti degende ne tu`sinesiz?