A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

C=
ε
0
εS/δ, (2.13) 
bu yerda: 
ε
0
=8,85
⋅10
-12
 F/m  -  vakuumning dielektrik singdiruvchanligi;  
ε-
kondensatorning plastinalararo muhitining dielektrik singdiruvchanligi;   S -  
plastinalarning yuzasi;   
δ- plastinalararo  masofa. 
 
Oraliq masofasi o’zgaruvchan datchiklar (2.10, a-rasm) 0,1...0,01 mkm 
aniqliqda chiziqli xarakatlarni, yuzasi o’zgaruvchan datchiklar (2.10, v-rasm) 
chiziqli va burchak xarakatlarni nazoratida va dielektrik singdiruvchanligi 
o’zgaruvchan (2.10, s - rasm)  namlik, sath, kimyoviy tarkib kabi kattaliklarni 
o’lchashda qo’llaniladi.  O’lchash  aniqligini va sezgirligini oshirish maqsadida 
sig’im datchiklari ko’priksimon sxemalarga ulanadi. Yuqorida ko’rib chiqilgan 
prinsip asosida sig’im manometrlari ishlaydi.  

---

 
41
 
O’lchash aniqligini va sezgirligini oshirish maqsadida sig’im datchiklari 
ko’priksimon sxemalarga ulanadi. Yuqorida ko’rib chiqilgan prinsip asosida sig’im 
manometrlari  ishlaydi. (2.11-rasm).  
O’lchanayotgan bosim asbobga quvur 1 orqali  uzatilib, membrana 2 orqali 
qabul qilinadi. Membrana o’z navbatida plastina 3 bilan kondensatorni hosil  
qiladi. Kondensator sxemaga klemma 4 lar  yordamida ulanadi. Bosim ta’sirida 
membrana egilib plastinaga yaqinlashadi va kondensatorning sig’imini 
o’zgartiradi. Shunday qilib kondensator sig’imi o’lchanayotgan bosimga 
 
proporsionaldir.  
 
 
 
2.11-rasm. Sig’im manometrining sxemasi. 
 
 
 
Sig’im datchiklarining afzalliklari: soddaligi, ixchamligi, arzonligi va kichik 
inersionligi. Kamchiliklari: chiqish  signalining quvvati pastligi, o’lchov natijalari 
atrof muhit ko’rsatkichlariga bog’liqligi, ulaydigan simlar va qurilma metall 
qismlarning sig’imlari turlicha ta’sir qilib, detallarning o’zaro joylashishiga  
bog’liq.