Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура-қурилиш институти

Муҳандислик графикаси 
1. Конструкторлик 
хужжатлар. 
Стандартлар. 
Буюмлар 
ва 
конструкторлик хужжатларни турлари. Чизмани тахт қилиш. 
Форматлар. Масштаблар. Чизиқлар. Шрифтлар.
2. Ўлчамларни қўйиш коидалари. Асосий ёзув ва уларни ўқув 
чизмаларида бажариш. 
3. Деталлар элементларининг геометрияси. Деталлар қиёфаларининг 
геометрик асослари. 
4. Кўринишлар, қирқимлар ва кесимлар.
5. Деталлнинг қия кесимлари.
6. Деталларнинг аксонометрик проекциялари.
7. Бириктириш деталлари ва уларнинг элементлари.
8. Резбалар. Резбаларни тасвирлаши ва белгиланиши. Резбанинг 
асосий параметрлари.
9. Деталларнинг иш чизмаси. Стандарт деталларнинг чизмалари. Ўзига 
хос хусусиятли деталларнинг иш чизмалари. Деталларнинг
эскизлари. Деталларга ўлчамлар қўйиш қоидалари.
10. Йиғма бирликларнинг тасвирлари.
11. Ажраладиган ва ажралмайдиган бирикмаларни тасвирлаш.
12. Узатмалар 
ва 
уларни 
тасвирлаш. 
Шартликлар 
ва 
соддалаштиришлар.
13. Буюмларни йиғиш чизмалари. Умумий кўриниш чизмаларини 
ўқиш. Спецификация ва унинг таркиби.
14. Қурилиш конструкцияларининг чизмалари. Металл, ёғоч ва 
темирбетон қурилиш конструкцияларининг чизмаларини бажариш.
15. Бинонинг архитектура-қурилиш чизмалари. План, фасад, қирқим, 
бош план. Шартли белгилар.
1. 
Асосий тушунчалар. Песпектива аппарати. 
2. 
Нуқтанинг перспективаси. Тўғри чизиқнинг перспективаси. 
3. 
Текислик 
перспективаси. 
Оғма 
текисликдаги 
шаклнинг 
перспективаси. 
4. 
Икки текислик перспективаси. 
5. 
Чуқурлик масштаби. Кенглик масштаби. Баландлик масштаби. 
6. 
Мунтазам 
олтибурчакнинг 
перспективаси. 
Айлананинг 
перспективаси. 
7. 
Перспектив тасвир ясаш усуллари. Умумий тушунчалар. 
8. 
Архитекторлар усулу. 
9. 
Плани туширилган ва ён девор усули. 

---

11 
10. Радиал – нурлар изи усули. 
11. Перспективада 
соялар 
тасвири. 
Умумий 
тушунчалар. 
Аксонометрик ва ортогонал пройексияларда соялар ясаш.
12. Перспективада соялар ясаш. 
13. Интерер ва экстетер перспективаси. 
14. Перспективада акс тасвир ясаш. Умумий тушунчалар. Сувда акс 
тасвир ясаш. Кўзгуда акслар тасвирини ясаш. 
15. Архитектура-қурилиш чизмалари. План, фасад, қирқим, бош 
план.
Амалий 
машғулотлар 
мультимедиа 
қурулмалари 
билан 
жиҳозланган аудиторияда бир академик гуруҳга бир профессор-
ўқитувчи томонидан ўтказилиши зарур. Машғулотлар фаол ва 
интерактив усуллар ёрдамида ўтилиши, мос равишда муносиб 
педагогик ва ахборот технологиялар қўлланилиши мақсадга мувофиқ.
Чизма геометрия ва муҳандислик графикаси фанининг 
бўлинмалари бўйича позицион, метрик, асосий, намунавий ва
комплекс масалалар ечиш. Муҳандислик графикаси бўйича 
машинасозлик ва қурилиш буюмларни чизмаларини стандарт ва 
қоидалар асосида яратишни ўрганиш, чизма чизиш малакасини 
ошириш. Биноларнинг планини яратиш, фасад кўринишларини чизиш, 
бинонинг профил қирқимини чизиш, баландлик ўлчамларини қўйиш. 
Оралиқ ўлчамларини тартиби билан чизиш. Бино планини турли 
масштабда чизиш. Компьютер график дастурларни ўрганиш бўйича 
амалий машғулотларда тарқатма материал ва компьютер билан 
мулоқат шаклини таъминлаш.