O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

7.4. Mikroorganizmlarning boyitilgan kulturasini olish 

 

 Mikroorganizmlarning boyitilgan kulturasini olish uchun tuproq yoki substrat quyidagi oziqli muhitlarga ekiladi: 

 

1) Pepton buloni - organik azotni (oqsilni) ammiakgacha 

parchalaydigan mikroorganizmlar (ammonifikatorlar) uchun. Muhit tarkibi: 1litr vodoprovod suvi pepton - 10g. NaCl - 

5g, Na

2

HCO

3 

- 0,1g. 

 

2)  Vinogradskiy  muhiti    -    nitrifikatorlar  uchun,  ular  ammiakni  azot  oksidi  va  keyinchalik  azot  kislotagacha 

oksidlaydi:  

NH

3

  →  N0

2 

→  N0

3

.  Ular  avtotrof,  shuning  uchun  organik  uglerod  manbai  oziqli  muhitga  kiritilmaydi.  U  mineral 

tuzlardan  tayyorlanadi: (1 litr distillangan suvda, g: (NH

4

)

2

S0

4 

-  2; K

2

HPO

4 

- 1; Mg S0

4

  x 7H

2

0  - 0,5; NaCl  - 2; 

FeS0

4 

- 0,4; CaC0

3 

- 10). 

 

3) Giltay muhiti - denitrifikatorlar uchun, ular azot kislotasini molekular azotgacha qaytaradi: NO

3

 → N

2

 (1 litr 

distillangan suvda, g/l natriy sitrati - 2,5; KNO

3 

-2; pepton- 1; KH

2

PO

4 

-2; MgSO

4

 x 7H

2

O -2; CaCl

2 

x 6H

2

O  -  0,2; 

FeCl

3 

-izi. Muhitga 1 - 2 ml 1% li spirtli ko`k rangli bromtimol indikatori yashil rang bo`lguncha qo`shiladi. 

 

4) Eshbi muhiti - erkin yashovchi azotfiksatorlar uchun -  atmosferadagi erkin molekulyar azotni o`zlashtiradi. (1 

litr distillangan suvda, g/l mannit - 20: K

2

HPO

4

 - 0,2; MgSO

4

 x 7H

2

O - 0,2; NaCl - 0,2; K

2

SO

4

 - 0,1; CaCO

3

 - 5,0). Bu 

muhit "azotsiz" degan nom bilan aytiladi, chunki unga azotli moddalar qo`shilmaydi. 

 

5)  Rushman muhiti - moy kistlotali bakteriyalar uchun, ular qandlarni moy kislotagacha parchalaydi: C

6

H

12

O

6

 

→ CH

3

CH

2

CH

2

COOH.     Mayda qilib kartoshkani probirkalarga to`g`rab, unga 0,05g bo`r solinib, uni vodoprovod 

suvi bilan to`ldiriladi. 

 

6)    Kletchatkani  aerob  parchalovchilar  uchun  Getchinson  va  Kleyton  muhiti  tayyorlanadi  (1  litr  distillangan 

suvda, g: K

2

HPO

4 

- 1; CaCl

2

 x 6H

2

O - 0,1; MgSO

4

 x 7H

2

O - 0,3; NaCl - 0,1; FeCl

3

 x 6H

2

O - 0,01; NaNO

3 

- 2,5. Quruq 

probirkalarga  oldindan  filtr  qog`oz  parchalari  solinadi  (1  x  7sm),  ular  olingan  mikroorganizmlar  guruhlari  uchun 

uglerod (kletchatka) manbai hisoblanadi, va mineral eritmadan  filtr qog`ozining yarmigacha qo`yiladi). 

 

Har xil elektiv oziqa muhitli probirkalarga shpatel yordamida 0,5 - 0,7g dan tuproq solinadi. Probirkalarni qog`oz 

yordamida birlashtirib, bu qog`ozda ekish kuni va ekuvchining familiyasi yoziladi. 

 

Inkubatsiya termostatda t 25-28

0

 da 7-21 sutka olib boriladi. 

 

Boyitilgan kultura keyingi darslarda tahlil qilinadi.