Kegl cc pechat indd

46-MAVZU
XONADONDAGI ELEKTR ASBOBLARI. 
ELEKTR ENERGIYASINI TEJASH
Yuqorida aytilganidek, kundalik turmushimizni elektrsiz tasavvur 
qilish qiyin. Xonadonda biz ishlatadigan elektr asboblaridan ayrimlari 
99-rasmda keltirilgan.
99-rasm. 
Bu  rasmda  elektr  plitasi,  chang  yutkich,  kir  yuvish  mashinasi, 
mikroto‘lqinli  pech  va  elektr  dazmoli  keltirilgan.  Bu  asboblarning 
barcha si xonadonga kiritilgan elektr tarmog‘idan quvvat olib ishlaydi. 
Xonadonga kiritilgan elektr tarmog‘ining kuchlanishi 220 V ga 
teng. Bu ancha yuqori kuchlanish bo‘lganligi sababli hayot uchun 
xavfli hisoblanadi. 36 V kuchlanishdan  yuqori bo‘lsa, hayot uchun 
xavfli  bo‘ladi.  Shunga  ko‘ra,  asboblarni  elektr  manbaiga  kattalarning 
ruxsatisiz ulamang!
Elektrdan foydalanganlik uchun pul to‘lanadi. Bu pulning miqdori 
sarflangan elektr energiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Energiya tushunchasining 
to‘laroq ma’nosi bilan darslikning keyingi mavzularida tanishasiz. 
Xonadonda sarflangan elektr energiyasini hisoblagich orqali aniqlanadi 
(100-rasm).
Undagi raqamlar sarflangan energiyani ko‘rsatadi. Elektr 
hisoblagichning boshqacha turlari ham mavjud. Sarflangan elektr 
energiyasiga pul to‘lanadigan bo‘lganligidan uni tejab sarflash kerak. 
Uyda zarurat bo‘lmasa chiroqlarni o‘chirib qo‘yish, qo‘shni xonada 
ish qilayotganda televizorni ovozini baland holda qoldirib ishlatish 
kerak emas. Kompyuterda uzoq muddat o‘yinlarni o‘ynash ko‘p elektr 
energiyasining sarflanishiga olib kelish bilan birgalikda, sog‘liq uchun 
ham zararlidir.

---

128
Elektr  energiyasini  tejashning  yana  bir  samarali  usuli,  cho‘g‘lanma 
elektr lampalarini tejamkor elektr lampalariga almashtirishdir (101-
rasm).
Bunday lampalar elektr energiyasini bir necha barobar tejash 
imkonini beradi.
 100-rasm.  101-rasm.
1. 
Siz xonadonda ishlatiladigan yana qanday asboblarni 
bilasiz? Ular 
ning nomlarini sanang va bajaradigan vazifasini 
tushuntiring.
Xonadondagi elektr asboblaridan birini elektr tarmog‘iga 
ulaganda elektr hisoblagich ishlashini kuzating. Ulardan qaysi 
biri ko‘proq energiya iste’mol qilishiga e’tibor qarating. Elektr 
energiyasini tejash haqida ota-onangiz bilan suhbatlashing. Takliflarni 
daftaringizga yozing.