жараёнлари
очиқлиги
(procedural
transparency), қарор қабул қилиш босқичлари, саналари ва органлари;
-
сиёсатни амалга ошириш очиқлиги (policy transparency), пул-кредит
сиёсати мақсадли кўрсаткичларига эришишда қўлланиладиган чора-
тадбирлар ва инструментлар;
-
операцион очиқлик (operational transparency) пул-кредит соҳасидаги
ўзгаришлар, трансмиссион канал ҳолати ва самарадорлиги, соҳадаги
хато ва камчиликлар тўғрисидаги маълумотларнинг кенг қамровда чоп
этиб эълон қилиниши ва бошқалар.
Сўнгги йилларда халқаро тажрибада инфляцион таргетлаш режимининг
кенг тарқалишида кўп жиҳатдан ушбу режимнинг мақсадлари ва операцион
механизмлари очиқлиги, аҳоли ва бизнес вакиллари томонидан осон қабул
қилиниши муҳим аҳамият касб этмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ҳам ўрта ва узоқ муддатли
истиқболда инфляцион таргетлашга ўтиш мақсадида коммуникацион сиёсатни
ташкил этиш, ривожлантириш ва фаолияти очиқлигини таъминлашга алоҳида
эътибор қаратмоқда.
Пул-кредит соҳасидаги ўзгаришларни ва кутилаётган натижаларни кенг
жамоатчилик, тадбиркорлик субъектлари ҳамда давлат идораларига етказиш ва
тушунтиришда турли хил мулоқот каналларидан фойдаланилмоқда (3-илова).
64
2.4.3.
Иқтисодиётда пул таклифи таҳлили
20
18 йил январь-октябрь ойларида умумий пул массаси
10,6
трлн. сўмга ёки 14,5 фоизга ошди. Бунда миллий валютадаги пул
массаси 9,8 трлн. сўмга ёки 20,6 фоизга, хорижий валютадаги
депозитлар ҳажми эса 811 млрд. сўмга ёки 3,2 фоизга ошди. Пул
массасининг ўсиш суръати ўтган йилги кўрсаткичга нисбатан қарийб
25 фоиз бандга паст бўлди.
Узоқ йиллар давомида иқтисодиётдаги номутаносибликлар
натижасида зарур инвестициялар кечиктириб келинганлиги, мавжуд
асосий воситаларни янгилашга бўлган талабнинг ортиб бориши
ҳамда инфратузилманинг етарли даражада ривожланмасдан
қолганлиги иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида импортга
бўлган талабни оширди. Бу, ўз навбатида, иқтисодиётга
ажратилаётган кредитларнинг аксарият қисми валюта маблағларига
айирбошланиб, технологиялар ва машина-ускуналар импортига
йўналтирилишига сабаб бўлди.
Хусусан, миллий валютадаги пул массасининг жами пул
таклифидаги улуши йил бошида 64 фоизни ташкил этган бўлса,
октябрь ойига келиб ушбу кўрсаткич 4 фоизга ошиб, 68 фоизга етди
(2.4.14-
расм).
Шунингдек, 2018 йилнинг 10 ойи якунлари бўйича миллий ва
хорижий валютадаги муддатли ҳамда жамғарма депозитларнинг
умумий пул массасидаги улуши йил бошига нисбатан 4 фоиз бандга
ошиб, 23 фоизни ташкил этишига қарамасдан иқтисодиётда қисқа
муддатли ресурслар улуши юқорилигича сақланиб қолмоқда.
Пул-кредит сиёсатининг ўтиш даврида иқтисодиётда узоқ
муддатли пулларнинг шакллана бошлаши ижобий баҳоланиб, мазкур
тенденция барқарор ўсиб боришини таъминлаш учун келгусида фоиз
сиёсати самарадорлигини янада ошириш чораларини кўриш муҳим
ҳисобланади.
65
2.4.14-
расм
Do'stlaringiz bilan baham: |