Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

ning ta’sis etilganligi. Ya’ni, siyosiy elita va jamiyatning qolgan qismi 

o‘rtasida mavjud hukmronlik va bo‘ysunish (hokimlik va tobelik) munosabat-

larining mavjudligi. 

Jamiyatda hokimiyatning ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy kabi turlaridan far-

qli o‘laroq davlat hokimiyati alohida mavqega ega. Davlat hokimiyati faqat 

ma’lum hududgagina tatbiq etiladi. Ibtidoiy jamoa tuzumidagi ijtimoiy hokimi-

yat esa, hududga bog‘liq bo‘lmay, faqat urug‘, qabila a’zolarigagina tatbiq etilar 

edi. Bu davlatning butun jamiyatni muayyan yo‘sinda boshqarish va majbur-

lash qobiliyatini anglatadi.

Ommaviy-siyosiy hokimiyat irodasiga u ta’sir etuvchi hududdagi barcha 

itoat qilishi shart bo‘ladi. Ommaviy-siyosiy hokimiyat jamiyatning rivoji va 

ravnaqi manfaatlaridan kelib chiqib, uni boshqarishni amalga oshiradi. Om-

maviy-siyosiy hokimiyat maxsus davlat apparati timsolida moddiylashadi, 

institutsiyalashadi. Uning ijtimoiyligi, ommaviyligi shundaki, davlat hokimiyati 

butun jamiyatga daxldor, davlat butun jamiyat (xalq) irodasini ifodalab, uning 

nomidan ish yurita oladi.

Ommaviy-siyosiy hokimiyat apparati, odatda, jamiyat hamda xalq man-

faatiga xizmat qilishga safarbar etilgan. Ushbu apparatga qonun chiqaruvchi 

idora, hukumat, moliya organlari, boshqaruv organlari, sud idoralari, huquqni 

muhofaza etuvchi idoralar, qurolli kuchlarni boshqarish apparati, turma va ja-

zoni ijro etish muassasalari kabilar kiradi. Davlat apparati davlat majburlovini 

qo‘llashda mutlaq huquqqa ega. 

Davlatning muhim xususiyatlaridan biri uning suverenitetga egaligi-

dir. Suverenitet – mamlakat ichkarisida va undan tashqarida (xalqaro may-

donda) davlat hokimiyatining oliyligi, ustunligidir. Suveren hokimiyat – bu 

oliy, mustaqil, bo‘linmas, umumiy va uzviy, ya’ni ajralmas, begonalashtirib 

bo‘lmas hokimiyatdir. Davlat hokimiyatining suverenligi – uning mamlakat 

hududidagi barcha tashkilotlar, muassasalar, uyushmalar, partiyalardan ustun-

ligi va ulardan mustaqilligidir.Davlat suvereniteti quyidagilarda ifodalanadi:

– ichki va tashqi siyosat masalalarida mustaqil qaror qabul qila olishi;

– davlat hokimiyatining mamlakat butun hududiga tatbiq etilishi va dav-

lat organlarining barcha aholi uchun umumiy majburiy qarorlar qabul qilishi;

---