Bioorganik kimyo



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/138
Sana26.06.2021
Hajmi2,76 Mb.
#102105
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   138
Bog'liq
bioorganik kimyo

 *  Muammoli  vaziyat:  Bir  xomashyo  tarkibida  bo’lgan  yurak  
xastaligini  davolovchi  indol  guruhiga  mansub  alkaloid  va  steroid 
tuzilishiga  ega  bo’lgan  birikmani  eng  samarali  ajratib    olish  
usul(lar)ini tahlil qilib bering.    
   
        Quyi    molekulyar  bioregulyatorlar    deb  odatda  kichik 
molekulyar massaga ega bo’lgan tirik organizm faoliyatida muhim rol 
o’ynaydigan  tabiiy  birikmalarga  aytadilar.  Ular  ko’proq 
o’simliklarda,  lekin    hayvon  organizmi  va  zamburug’larda  ham  
sezilarli darajada uchraydilar.  
          Tabiiy  birikmalar  asosan  quyidagi  sinflarga  bo’linadi:  fenol 
hosilalari, alkaloidlar, terpenlar, steroidlar, vitaminlar, antibiotiklar, 
feromonlar,  yuvenil  gormonlar,  prostaglandinlar  va  tromboksanlar, 
o’stiruvchi moddalar. 
          Tabiiy  birikmalarning  ayrim  sinflari  kimyoviy  tuzilishiga 
ko’ra sinflanadi.                        


 
165 
          Boshqalari  esa    tarixiy  nomga  yoki  fiziologik    ta’siriga  asosan 
guruhlanishi mumkin.  
          Kimyoviy    tuzilishiga  ko’ra  quyidagilar  sinflanadi:  fenollar, 
terpenlar, steroidlar. Fenollar tuzilishi haqida organik kimyo kursidan 
yetarli ma’lum otga  ega bo’linadi.  
          Terpenlar qatoriga izopren birligi tutuvchi birikmalar kiritiladi. 
          Steroid  turkumiga  siklopentanopergidrofenantren  skeleti  tutgan  
moddalar kiritiladi. 
          Alkaloidlar  sinfi  “al  qali”  arabcha  so’zidan  fanga  kirib  kelgan 
va  ishqoriy  ma’noni  bildiradi.    Kimyoviy  tuzilish  nuqtai  nazaridan 
ular  turli  bo’ladi,  lekin,  barchasi  azot  tutgan  fiziologik  faollikka  ega 
bo’lgan  tabiiy  asoslardirlar.  Yuqorida  sanab  o’tilgan    tabiiy 
birikmalarning  qolgan  sinflarining  nomlari  ularning  fiziologik 
faolligiga bog’liq  ravishda ishlatiladi.  
           Tabiiy  birikmalarni  tirik  organizmda  bajaradigan  vazifalari 
turlicha.  Bundan  tashqari,  ularning  inson  tomonidan  aniqlangan  va 
tibbiyotga kashf qilingan xossalari ham ma’lum . 
            Steroid  birikmalar  ichida  jinsiy  gormonlar,  buyrak  usti  bezi 
gormonlari(kortikoidlar),  hasharotlarning  metamorfoz  gormonlari,  
yurak glikozidlari, ko’pik hosil qiluvchi moddalar. 
             Alkaloidlarning barcha funktsiyalari hali to’liq aniqlanmagan. 
Ular  kislorod  tashuvchi,  oksidlanish-qaytarilish  jarayonlarida  ishtirok 
etuvchi,  himoya  qiluvchi,  ayrim  guruhlari  kofermentlar  tarkibiga 
kiruvchi vazifalarni bajaradilar. Ko’p guruh birikmalarining fiziologik 
faolligi  ularning nomida aks ettirilgan: vitamin, antibiotik va hokazo.         
          Tabiiy  birikmalarni  xomashyodan  ajratib  olish  uchun  turli 
usullar  ishlab  chiqarilgan.  Ularni  ikkita  katta  guruhga  sinflash 
mumkin.  
 
1.  Ma’lum    sinf  moddalarni  maqsadli  olish  uchun  alohida 
usul qo’llaniladi.  
2.  Agar  xomashyo  tarkibidagi  barcha  birikmalarni  bir 
tajribada  ajratib  olish  maqsadi  qo’yiladigan  bo’lsa, 
kompleks usul ishlatiladi.    


 
166 
 
 
                                                       

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish