«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

O‘simlik bo‘limlari
Aromorfozlar
Yo‘sinlar bo‘limi
Qirqquloqlar bo‘limi
Qirqbo‘g‘imlar bo‘limi
Ochiq urug‘lilar bo‘limi
Yopiq urug‘lilar bo‘limi
5.  Har  bir  bo‘limga  mansub  biron  tur  misolida  idioadaptatsiyalarni  aniqlang. 
O‘simlik turlari
Idioadaptatsiyalar
Funariya yo‘sini
Suv qirqqulog‘i
Dala qirqbo‘g‘imi
Qarag‘ay
Madaniy tok
6.  Kuzatganlaringiz  asosida  xulosa  chiqaring. 

---

195
38-§. HAYVONOT DUNYOSIDAGI EVOLUTSION O‘ZGARISHLAR
Tayanch bilimlaringizni qo‘llang. 
Quyi sinflarda olgan bilimlaringizga 
asoslanib,  hayvonot  dunyosi  sistematikasi  haqida  fikr  yuriting.
Hayvonlar  filogenezi  deyilganda  bir  hujayrali  organizmlardan  to 
sutemizuvchi hayvonlarning paydo bo‘lishi va tarixiy rivojlanishi tushuniladi. 
Ma’lumki,  irsiy  o‘zgaruvchanlik  asosida  foydali  belgiga  ega  bo‘lgan 
organizm  o‘z  avlodiga  nisbatan  anatomik,  morfologik  tuzilishi  va  hayotiy 
jarayonlarning  jadallashuviga  ega  bo‘lganligi  sababli  yashash  uchun  kurash 
va  tabiiy  tanlanishda  saqlanib  qolish  imkoniyati  ortadi.  Yerda  hayotning 
paydo  bo‘lishi  va  rivojlanishining  dastlabki  erasi  bo‘lgan  arxey  erasining 
ikkinchi  yarmida  yuz  bergan  uchta  yirik  aromorfozning  ikkitasi:  ko‘p 
hujayrali  organizmlarning  paydo  bo‘lishi  va  jinsiy  ko‘payish  hayvonlar 
filogenezida  muhim  o‘rin  tutgan.
Turli  sistematik  guruhlarga  mansub  hayvonlar  tuzilishi  va  hayotiy 
jarayonlari  o‘rtasidagi  umumiy  belgilar  ularning  yagona  umumiy  ajdoddan 
kelib  chiqqanligini  ko‘rsatadi.  Shuning  uchun  hayvonot  dunyosining  turli 
sistematik  guruhlari  o‘rtasidagi  filogenetik  munosabatlarni  shajara  daraxti 
sifatida  tasavvur  qilish  mumkin  (59-rasm).