|
XULOSA
Mustaqillikning dastlabki davridan boshlab aholining kam ta'minlangan
qismini qo'llab quvvatlash borasida ko'rilgan chora tadbirlar ijtimoiy siyosatni
amalga oshirishning muhim yo'nalishlaridan biri bo'ldi.
Ijtimoiy himoyaning asosiy maqsadi aholi turmush darajasini muttasil oshirib
borish, qashshoqlanishning oldini olish, aholining turli qatlamlari o'rtasida ta'lim
olish, madaniyat va san'at yutuqlaridan bahramand bo'lish, kasb malakasini
oshirish va daromadlarni ta'minlashdagi tafovutlarni kamaytirish, inson
taraqqiyotining uzluksizligini ta'minlashdan iborat.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov tomonidan ishlab chiqilgan
besh tamoyilning biri aholini kuchli ijtimoiy himoyalash hisoblanadi. O‟zbekiston
hukumati ana shu besh tamoyil asosida o'tish davrida aholini ijtimoiy himoyalash
yuzasidan zarur choralar ko'rdi. Bu choralar odamlarning turmush darajasini keskin
pasayib ketishining oldini olishda muhim rol o'ynadi hamda respublikada
osoyishtalik va barqarorlikni saqlash omili bo'ldi.
Ijtimoiy himoyaning asosiy maqsadi aholi farovonligining to'xtovsiz
yaxshilanishini ta'minlash, aholi qatlamlari o'rtasida ta'lim, madaniyat, kasb
malakasi, daromadlari jihatidan keskin tafovutlarga barham berish, jamiyat
tomonidan har bir kishiga munosib hayot darajasini va inson taraqqiyotini
ta'minlashga yordam berishdan iborat.
Davlatning kuchli ijtimoiy siyosat yuritishi ham ijtimoiy adolat qoidalari bilan
mustahkam
bog'liqdir.
Shuning
uchun
ham
O'zbekiston
Respublikasi
Konstitutsiyasida aholini ijtimoiy himoya qilishga alohida e'tibor qaratilgan bir
qancha moddalar mavjud.
O‟zbekistonda ijtimoiy himoya tizimi XX asrning 20-yillaridan boshlab
shakllana boshladi.1990-yillarga kelib, bozor iqtisodiyotiga o‟tish asosida
amaldagi islohotlarga mos ravishda yangidan tashkil etildi. Ayniqsa, milliylik,
o‟zlikni anglash, e'tiqod va an'analarning tiklanishi ijtimoiy himoya tizimiga
muhim yangilik bo‟lib qo‟shildi.
O‟zbekistonda aholini ijtimoiy himoya qilish iqtisodiy islohotlar dasturida
uzluksiz ustuvor yo‟nalishlardan biri hisoblanadi, ya'ni islohotlarning hamma
bosqichlarida ustuvor hisoblanadigan vazifalar qatoriga kiradi. Mamlakatda
ijtimoiy yo‟naltirilgan bozor iqtisodiyoti barpo qilishda davlat tomonidan kuchli
ijtimoiy himoya siyosati olib borilmoqda. Kuchli ijtimoiy siyosat O‟zbekistonning
o‟z istiqlol va taraqqiyot yo‟lining yetakchi tamoyillaridan biri hisoblanadi.
O‟zbekistonda bozor sharoitida ijtimoiy siyosat asosan ikki yo‟nalishda
amalga oshirildi: ijtimoiy himoya va ijtimoiy ta'minot.
Ijtimoiy himoya bozor islohotlarini amalga oshirish davrida aholini ijtimoiy
va moddiy muhofaza qilish va milliy xo‟jalikda amal qiladigan iqtisodiy, huquqiy,
ijtimoiy chora - tadbirlar majmui bo‟lib, xususan aholining yoshi, salomatligi,
ijtimoiy holati hamda hayot kechirishning zarur vositalariga ega bo‟lmaganligi
sababli yordamga muhtoj qatlamiga davlat va jamoat tashkilotlari va ja‟g'armalari
tomonidan ko‟rsatiladigan yordamdir.
Ijtimoiy himoyaning asosiy maqsadi aholi turmush darajasini muttasil oshirib
borish, qashshoqlanishning oldini olish, madaniyat va san'at yutuqlaridan
bahramand bo‟lish, kasb malakasini oshirish va daromadlarni ta'minlashdagi
tafovutlarni kamaytirish, inson taraqqiyotining uzluksizligini ta'minlashdan iborat.
Aholining ijtimoiy himoyalanishiga muntazam e'tibor berar ekan, respublika
hukumati islohotlarning birinchi bosqichidagi tajriba asosida inson va oila
hayotining barcha sohalarini yaxshilashga qaratilgan chora-tadbirlarning butun bir
tizimini shakllantirishga erishdi. Aytish mumkinki, Mustaqillik yillarida narxlar
erkinlashtirilishi va pulning qadrsizlanish darajasi keskin ortib borishi munosabati
bilan daromadlarning eng kam va o‟rtacha darajasini muntazam oshirish ijtimoiy
himoyalash chora-tadbirlari tizimidagi eng muhim yo‟nalishlardan biri bo‟lib keldi
va hozirgi kunda ham shunday bo‟lib qolmoqda. Bu yo‟nalish aholining barcha
tabaqalarini istisnosiz qamrab oldi va islohotlarning dastlabki davrida keng
miqyosda qo‟llanildi. Boshqa mamlakatlardan farqli o‟laroq, O‟zbekistonda
daromadlar nisbatini o‟zgartirish ish haqi, pensiyalar, stipendiyalarning, jamg‟arma
banklaridagi aholi omonatlari stavkalarining eng oz miqdorlarini bir vaqtning
o‟zida markazlashtirilgan tarzda qayta ko‟rib chiqish yo‟li bilan amalga oshirildi.
Mamlakatimiz tarixida ulkan tadbirlarni amalga oshirish bilan bir qatorda,
juda muhim ijtimoiy dasturlar ham qabul qilinib, ularning muvaffaqiyatli amalga
oshirilishi yurtimizning gullab-yashnashida, yoshlarimiz tarbiyasida o‟zining
ijobiy samarasini bermoqda. Mustaqillik rejalari ancha mustahkamlanib, jahon
hamjamiyatida munosib o‟rin egallaganimizdan keyin, 1996-yilga kelib dastlabki
ijtimoiy dasturlar qabul qilindi.
Mamlakatimizda ijtimoiy himoyaning milliy dastur darajasiga olib chiqilishi
bu tizimning muayyan yo‟nalishlariga har yili ustuvorlik berilishida ham ko‟rinadi.
Ayollar, bolalar, qariyalar ko‟p bolali oilalar sog‟lom va barkamol avlodni voyaga
yetkazish maqsadlarida tegishli dasturlar amalga oshirilmoqda.
“Inson manfaatlari yili”,“Oila yili”,“Ijtimoiy himoya yili”, “Qishloq
taraqqiyoti va farovonligi yili”,“Barkamol avlod yili” kabi davlat dasturlarini qabul
qilinishi ijtimoiy himoya tizimini yanada rivojlantirish omili bo‟ldi. Bundan
tashqari aholini ijtimoiy himoya qilish ko‟lamini yanada kengaytirish va
kuchaytirishga erishildi, aholining muhtoj toifalari va oilalarga, nogironlar va
yolg‟iz keksalarga aniq, tabaqalashgan tarzda yordam ko‟rsatish samaradorligi
oshirildi, jamiyatda hamjihatlik, ezgulik va mehr-shafqat muhitini qaror toptirish
borasida maqsadli ishlar bajarildi. So‟ngi yillarda ham aholini ijtimoiy himoya
qilish sohasida milliy urf-odatlarimizdan kelib chiqqan holda aholining kam
ta‟minlangan va yordamga muhtoj qismiga moddiy yordam berish, ular turmush
darajasini yaxshilash, salomatliklarini tiklashga ko‟mak berish kabi ishlar amalga
oshirilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
