A k a d e m n a s h r

Hamyondagi  pul:

1-safar ikki hissa oshirilganidan keyin:  1  s.  0 5 1.  2 = 2 s.  1 0 1.

1-to'lovdan keyin:  2 s.  1 0 1.  -   1  s.  2 0 1.  =  90 t.

2-safar ikki hissa oshirilganidan keyin:  9 0 1.  ■ 2 =  1  s.  8 0 1.

2-to‘lovdan keyin:  1  s.  8 0 1.  -   1  s.  2 0 1.  = 60 t.

3-safar ikki hissa oshirilganidan keyin:  6 0 1.  2 =  1  s.  2 0 1.

3-to‘lovdan keyin:  1  s.  2 0 1.  -   1  s.  2 0 1.  =  0.

---

3-BOB

QIZIQARLI  FOKUSLAR 

FOKUSNING  SIRI  NIMADA?

ILK 0 ‘YLANGAN  SONNI TOPISH

Bu  fokusni1 ko'rsatish  uchun  sizga  to'rtta  ishtirokchi  kerak.  Bi­

rinchi  ishtirokchi  sizga  ko'rsatmasdan  oq  qog'ozga  istalgan  uch 

xonali  sonni yozsin.  Bu  sonda  nollar bo'lsa ham  mayli.  Keyin  uning 

davomidan  yana  shu  uch  xonali  sonni  yozsin.  Shunda  qog'ozda 

olti  xonali  son  hosil  bo'ladi.  Keyin  u  qog'ozni  ikkinchi  ishtirokchiga 

uzatsin.  Qog'ozni  olgan  ishtirokchi  yozilgan  olti  xonali  sonni  yetti- 

ga bo'lsin.  Siz unga tashvishlanmay bo'lish amalini bajaraverishini,

и

 u   d u n   y c u t y c a   q u i u t c j b i z .   U U   l l l l i b l l l l l l   cay Ш l y   ^ D U   y d p l l i y i Z   U l l d l l   S I Z

go'yo  qog'ozdagi  sonni  bilib  olgandek taassurot uyg'otasiz).  Bo'lib 

bo'lgach  bo'linmani  u  uchinchi  ishtirokchiga  uzatsin.  Bu  ishtirok­

chiga esa  bu  sonni endi  11  ga  bo'lishini ayting.  Unga  ham  berilgan 

son  11  ga  qoldiqsiz  bo'linishini  qo'rqmasdan  aytavering.  Keyingi 

ishtirokchi esa chiqqan natijani  13 ga bo'lsin.  Garchi  13 ga kamdan 

kam  son  qoldiqsiz  bo'linsa-da,  to'rtinchi  ishtirokchi  qo'lidagi  son 

o'sha  kamdan  kam  sonlardan  biri  ekanini  eslatib  qo'ying.  Bo'lib 

bo'lgach  natijani bir qog'ozchaga yozib,  qog'ozni  buklab,  sonni siz­

ga  ko'rinmaydigan  qilib yashirishsin  va  sizga  uzatishsin.

Mana  endi  fokusning  eng  qiziq  joyiga  keldik.  Siz  qog'ozni 

oling-da, qo'llaringizni  «fokuschi»larga xos tarzda havoda o'ynatib, 

qog'ozni ochmasdan  birinchi  ishtirokchiga uzating  va baland ovoz- 

da:  «Marhamat  qilib  o'zingiz  o'ylagan  dastlabki  sonni  qabul  qilib 

oling»,  -   deng.  Do'stingiz  yuzidagi  hayrat  ifodasi,  umid  qilamizki, 

sizni  yana  ham  zavqlantirib  yuboradi.  O'zingizni  chinakam  fokus- 

chilardek his qila  boshlaysiz!

Endi esa bu fokusning siriga, ya’ni mohiyatiga nazartashlaymiz.

Demak, o'ylangan son ustida qilingan amallarga diqqat qiling. Eng 

awal  uch  xonali  sonni  va  yoniga  yana  bir  marta  aynan  o'zini  yozib

19

---

olti xonali  sonni  hosil  qildik.  Bu  esa,  aslida,  o'ylangan  uch  xonali  son 

yoniga uchta nol yozib,  keyin dastlabki sonni qo'shish degani  bo'ladi.

Masalan:

872  872  =  872 000 +  872.

Endi  bu  son  qanday  o'zgarganligi  ravshan:  u  1000  ga  ko'pay- 

tirildi  va  sonning  o'zi  yana  bir  qo'shildi.  Oddiy  qilib  aytganda,  son

1001  ga  ko'paytirildi.

Keyin  bu  ko'paytmani  ketma-ket 7 ga,  11  ga va  13  ga  bo'lishdi. 

Natijada  son  7  -11  •  13 =  1001  ga  bo'lindi.

Shunday  qilib,  dastlab  o'ylangan  son  aw al  1001  ga  ko'payti- 

rilib,  keyin  1001  ga bo'lindi.  Natijada yana o'sha uch xonali sonning 

o'zi  hosil  bo'lganiga taajjublanishning  hojati  bormikan?