Parrandachilik xo‘jaliklarini mexanizatsiyalashtirish. Mechanization of poultry farms

1.5-rasm.  Mashina mexanizmlari:
a) krivoship-shatunli: 1 -  silindr; 2 -  porshen barmog'i; 3 -  porshen; 4 -  shatun; 5 -  shatun 
bo‘yni;  6 -  krivoship;  7 -  tirsakli valning uzoq bo‘yni; b -  shamirli to'rt zvenoli;  1  va 3 -  
koromislolar; 2 -  shatun; 4 -  ustun; d  -  kulachokli mexanizm; 3 -  kulachok.
17

---

qo‘zg‘aluvchi  zvenodan  hamda  uchta  aylanuvchi juft:  porshen,  porshen 
barmog‘i,  shatunning  yuqori  kallagi,  porshenning  quyi  kallagi  va 
krivoshipning shatunli bo‘ynidan tuzilgan.
Shamirli to‘rt zvenoli mexanizm (1.5, й-rasm) ilgarilama, aylanma va 
vintli juftlardan tuzilgan. Agar zveno  1  ga О markaz atrofida tebranuvchi 
harakat berilsa, zveno 3 ham О markaz atrofida tebrana boshlaydi.
Kulachokli  mexanizm  avtotraktor  dvigatellarining  gaz  taqsimlash 
mezanizmlari  qurilmasida  kulachokli  valning  aylanma  harakatini  turt- 
kichlaming ilgarilama-qaytma harakatiga aylantirish uchun qoilaniladi.
Uzatmalar.  Energiya  manbayi  bilan  mashinaning  ish  bajamvchi 
qismi  oralig‘ida  joylashib,  ularni  o‘zaro  bogiovchi  hamda  harakatni 
talab  qilingandek  boshqarishga  imkon  beruvchi  mexanizmlar  uzatmalar 
deyiladi.
Mashinasozlikda  mexanik,  elektrik,  pnevmatik  va  gidravlik  uzat- 
malardan foydalaniladi.
Tasmali, arqonli, friksion uzatmalarda energiya va harakat ishqalanish 
kuchi hisobiga uzatiladi.
Tishli,  zanjirli,  chervyakli,  vintli,  planetar,  kardanli  va  elastik  valli 
uzatmalarda  harakat  kinematik juft  zvenolarining  o ‘zaro  ilashishi  orqali 
uzatiladi.
Gidravlik  va  pnevmatik  (1.6-rasm)  uzatmalarda  energiya  va  harakat 
mos ravishda suyuqlik yoki siqilgan havo vositasida uzatiladi.
Tasmali  uzatmalaming  eng  oddiysi  yetaklovchi  va  yetaklanuvchi 
shkiv  3  dan va ularga taranglik bilan  kiydirilgan  tasma  1,  2  dan  tuzilgan 
boiadi. Tasmalar ko‘ndalang kesimining yuzasiga ko‘ra yassi, ponasimon 
va tishli boiishi mumkin. Tasmaning tarangligi vallar orasidagi masofani 
o ‘zgartirish yoki taranglovchi rolik 5 dan foydalanish orqali ta’minlanadi. 
0 ‘zaro perpendikular vallarda harakat uzatishda  sxemaga yo‘naltiruvchi 
roliklar 6 kiritiladi.
Tasmali uzatmaning uzatish soni
bu yerda:  D )  -  yetaklovchi shkiv diametri;
D2 -  yetaklanuvchi shkiv diametri.
Yetaklanuvchi  val  aylanish  tezligini  rostlash,  ya’ni  o ‘zgaruvchan 
uzatish sonini olish lozim b o igan hollarda variatorlardan foydalaniladi.
18