Паррандачилик сирлари

Паррандачилик сирлари
ж ўж аларга дастлабки кундан бош лаб А, Д, Е, С 
ва В гуруҳига кирувчи витам инларни, турли 
м и к р о в а м а к р о э л е м е н т л а р н и , а й р и м
с т и м у л л о в ч и в о с и т а л а р н и б е л г и л а н г а н
м еъ ёрларда бериб борилиш и касалликларни нг 
о л д и н и о л и б , п а р р а н д а о р г а н и з м и н и н г
к а с а л л и к л а р г а н и с б а т а н ч и д а м л и л и г и н и
(резистентлигини) ош иради, уларн ин г соғлом 
ў с и б е т и л и ш и ҳ а м д а м а ҳ с у л д о р л и г и н и н г
ортиш ида муҳим аҳам ият касб этади.
ТУХУМ
Т о в у қ ту х у м и м ай и н ва х у ш б ў й м азал и , 
тўйим ли о в қ ат м аҳсулотиди р. У нинг ў р тач а 
к и м ё в и й т а р к и б и ( п ў ч о ғ и д а н т а ш қ а р и )
қуйидагича: 73,6% сув, 12,8% оқсил, 11,8% ёғ, 
1,0% углевод, 0,8% м инерал моддалар (кальций, 
ф о с ф о р ва б о ш қ а л а р ). Б у л а р д а н т а ш қ а р и , 
товуқ тухум ида ҳ аёт учун муҳим ҳисоблан ган 
ам инокислоталарнинг барчаси бор.
' Т у х у м н и н г э н г ф о й д а л и қ и с м и у н и н г
сариғидир. Тухум сар и ғи н и н г ранги то ву қ қа 
б е р и л г а н о в қ а т н и н г т у р и в а т у х у м л а ш
м авсум ига қ ар аб ҳ ар хил (оч сар и қ д ан қизғи ш
сариққача) бўлади.
Б и р в а қ т л а р т у х у м н и б и т м а с - т у г а н м а с
х о л е с т е р и н м ан б аи д еб ҳ и с о б л аб , ҳ а ф т а д а
биттадан ортиқ ейиш тавсия этилмас эди. Энди 
э с а т у х у м д а о қ с и л в а ф о й д а л и о з у қ а л а р
к ў п л и г и , 
т у р л и
к а с а л л и к л а р г а
қ а р ш и
кураш увчи хусусиятга эгалиги тан олиниб, бир 
кунда бир м арта ейиш тав си я қилиняпти.
74

---

Товук, ўрдак, ғоз, курка
Т у х у м т а р к и б и д а с у в , о қ с и л , м и н е р а л
моддалар, кальций, м арганец, цинк, мис, йод 
э л е м е н т л а р и д а н т а ш қ а р и , ҳ а ё т уч ун з а р у р
б ў л га н A, D, Е, В,, В2, В6, В12, К, ҳ а т т о Ғ 
витам инлари ҳам бор. А й н и қса, Ғ витамини 
тан а тизи м и ф аолияти учун ж уда муҳим.
И к к и д о н а тухум т а х м и н а н 140 к а л о р и я
кувватга, 12 грамм оқсилга эга. Тухумлар ичида 
энг яхш и си то ву қ н и н г янги тухумидир.
Т ухум п а р ҳ е з о в қ а т л а р қ а т о р и га ки рад и . 
У н и н г с а р и ғ и
(х о м и , ч а л а в а қ а т т и қ
пиш ирилгани) киш и орган и зм ида яхш и ҳазм
бўлади. П иш ирилм аган оқи эса қ и й и н р о қ ҳазм
бўлади, пиш ирилганда осон ҳазм бўлади. Касал 
ва д ар м о н си з киш иларга хом тухум истеъм ол 
этиш тавси я қилинм айди.
Тухумни узоқ сақлаб бўлмайди. Пўчоғининг 
ғо в ак л ар и д ан ҳ а в о билан б и р гали кд а турли 
микроорганизмлар кириб, унинг бузилишига сабаб 
бўлади. Уни қуруқ, ҳавоси тоза, ҳарорати 2°С дан 
ю қори бўлмаган салқин ж ойда сақлаш керак. 
Тухум нотўғри (пўчоғи ифлос бўлса, зах жойларда 
турса) ва узоқ вақт сақланса, оқи қуюлиб, сариғи 
ж ойидан қўзғалиб, пўчоғининг ички томонига 
ёпишади ва у жойда моғор пайдо бўла бошлайди. 
Тухум узоқ вақт сақланганда сариғи оқи билан 
аралаш иб, м азаси бузилади, сасий бошлайди. 
Бундан таш қари , тухум ҳ ар о р атн и н г т е з -т е з
ўзгариб туришига бардош беролмайди. Ҳарорат 
21°С ва у н д ан ош ганда м у р таги р и в о ж л а н а
бош лайди, сариғин ин г таш қи қисм ида ҳалқа 
шаклидаги қон томирлари кўзга ташланади. Бундай 
тухумлар истеъмол қилишга ярамайди.
75

---