Паррандачилик сирлари (Уй паррандалари товуқ, ўрдак, ғоз, курка парваришлаш ва тухум етиштириш)

Т уберкулез (сил)
С ил — с у р у н к а л и к а с а л л и к ҳ и с о б л а н и б , 
ҳайвоннинг ўпка, ичак, лимф а тугунлари каби 
аъзоларида ўзига хос турда туберкула тугунаклар 
ҳосил бўлиши билан характерланади. Туберкулез 
билан барча ҳайвонлар, парранда ҳамда одамлар 
касалланади. 4 гуруҳга кирувчи таёқчасим он 
бактериялар касалликни қўзғатувчи х,исобланади. 
К а с а л л и к м а н б а и — к а с а л п а р р а н д а л а р .
Серологик текш ирув ва аллергик реакция — 
туберкулинизация ўтказилиб, якуний диагноз 
қўйилади.
Касаллик олдини олишнинг махсус воситаси 
йўқ, лекин паррандаларни яхш и асраш, тўла 
рационли озуқалантириш, микроиқлимга риоя 
қилиш талаб этилади. Даволаш муолажаси ишлаб 
ч и қ и л м а г а н , к а с а л п а р р а н д а л а р м а ж б у р и й
йўқотилади. Туберкулез аникданса, касалликка 
қ а р ш и
к у р а ш и ш
м а қ с а д и д а
к а р а н т и н
ў р н а т и л а д и . Н о с о ғ л о м ф е р м а д а я к у н и й
дизенф екция ўтказилади, текш ириш ҳар 2 ойда 
бир маротаба ўтказилиб боради.
56

---

Товук, ўрдак, 
р о з
, 
курка
Витамин ва минераллар тақчиллиги
билан боғлиқ касалликлар
П а р р а н д а л а р н и м еъ ёр и д а п ар вар и ш л аш да 
м и н е р а л л а р ж у д а з а р у р . У л а р н и н г э н г
асосийлари: кальций, ф о сф о р , марганец.
Кальций, ф осф ор
Мазкур минераллар ионлари тана тўқималари 
суюқликларида электролидлар шаклида бўлади ва 
алоҳида элементларни фасллаштиради. Фосфатлар 
(орто)фосфор кислотаси тузи ёки эфир) кўттлаб 
п р о те и н л а р ва у л ар н и н г ам и нокислоталари , 
липидлар ва н у кл еи н к исло тал ар т ар к и б и га 
к и р а д и . Ш у н и н г у ч у н к а л ь ц и й ва ф о с ф о р
м иқдори ва рацион таркибидаги ҳ ар қандай 
ў з г а р и ш п а р р а н д а о р г а н и з м и д а с е з и л а р л и
ўзгаришларга олиб келади. Фосфор ва кальций 
е т и ш м а с л и г и п о л а п о н л а р д а с у я к ў с и ш и н и
с у са й т и р а д и . Ф о с ф о р ва к ал ь ц и й н и н г су як
таркиб идан чи қ и б кетиш и ва умумий модда 
а л м а ш и н у в и г а
с а р ф л а н и ш и
с у я к н и н г
мўртлашиши ва тухум пўчоғининг юпқалашишига 
олиб келади. Узок, вақт давом этадиган минерал 
тақчиллиги о қибатида паррандалар суяклари 
мўртлашиб, рахит авж олади, ўсиш тўхтайди, 
патлари тўкилиб, қўйган тухумларини чўқиб 
ташлайди.
М инерал моддалар алмашинувини тўлақонли 
таъминлаш учун паррандаларнинг рационига 
м ин ер ал қўш им чалар (бўр, суяк кукуни, тухум
57

---