Parallel ishlov berishni tizimga kompyuter tizimining hisoblash tezligini oshirish uchun bir vaqtning o'zida ma'lumotlarni qayta ishlash vazifalarini bajarishga imkon beradigan texnikalar sinfi sifatida ta'riflash mumkin

Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvi

2-rasm
Operatsion tizimlarning ishini o`rganishda asosiy tushunchalardan biri bo`lib, ustida tizim aniq amallar bajaradigan asosiy dinamik ob’ektlar sifatida olinadigan jarayonlar xisoblanadi. Jarayon OT boshqaruvi ostida xisoblanadi. Bunday qabul qilishda xisoblash tizimlarida bajariladigan xamma narsa(faqat foydalanuvchi dasturlarigina emas, balki OTning xam ma’lum isimlari xam) jarayonlar to`plami sifatida tashkil qilingandir.
Bir prtsessorli kompyuter tizimida vaqtning xar bir momntida faqat bitta jarayon bajarilishi mumkin. Multidasturli xisoblash tizimlarida bir nechta jarayonni `sevdaparallel qayta ishlash protsessorni bir jarayondan ikkinchisiga o`tkazish yordamida amalga oshiriladi. Bajarilayatgan xolatdagi jarayon, ma’lum vaqtdan so`ng OT tomonidan tugallanishi, yoki to`xtatilishi va yana bajarilmayatgan xolatga o`tkazilishi mumkin. Jarayon to`xtatilishi ikkita sabab bilan ro`y berishi mumkin: uni ishini davo ettirishi uchun biror bir xodisa talab etilsa, (masalan, kirish –chiqish operatsiyasini tugallash) yoki OT tomonidan ish jarayon uchun ajratilgan vaqt tugaganda ro`y beradi. Shundan so`ng OT belgilangan algoritm bo`yicha bajarilmayatgan xolatidagi jarayonlardan birini tanlaydi va bu jarayonni bajarilayatgan xolatga o`tkazadi. Tizimda paydo bo`layatgan yangi jarayon, boshqa jarayon bajarilmayatgan xolatga o`tkaziladi.
Bu juda qulay modeldir. U bajarilishga tanlangan jarayon u to`xtatilishiga sabab bo`lgan xodisani kutishi va amalda bajarishga tayyor bo`lmasligi mumkin. Bunday xolatdan qutilish uchun jarayon bajarilmayatgan xolatni yangi ikkinchi xolatga bo`lamiz: tayyorlik va kutish xolatlari. Tizimda paydo bo`layotgan xar qanday yangi jarayon tayyorlik xolatiga tushadi. Operatsion tizim rejalashtirishning biror bir algoritmidan foydalanib, tayyor jarayonlardan birini tanlab, uni bajarilish xolatiga o`tkazadi.Bajarilish xolatida jarayon dasturiy kodini bevosita bajarilishi ro`y beradi. Jarayonning bu xolatidan uchta sabab bo`yicha chiqish mumkin:
-OT bu jarayonning faoliyatini to`xtatadi;
-U o`z faoliyatini ma’lum xodisa ro`y bermaguncha davom ettira olmaydi va OT uni “kutish” xolatiga o`tkazadi;
-Xisoblash tizimida uzilish ro`y berishi bilan (masalan, bajarilishga ajratilgan vaqt tugashi bilan taymerdan uzilish) uni tayyorlik xolatiga o`tkaziladi.

Xulosa
Xulosa qilib shuni aytish kerakki Operatsion tizimlar har xil vazifalardan kelib chiqqan holda turli xil turlarga ajratilishi mumkin. Tizim ikki yoki undan ortiq qiymatga ega bo'lishi va bir vaqtning o'zida ikki yoki undan ortiq ko'rsatmalarni bajarishi mumkin .Tizim bir vaqtning o'zida ikki yoki undan ortiq protsessorga ega bo'lishi mumkin. Zamonaviy hisoblash tizimida odatda bir nechta mavjud bo’lgan bir vaqtning o'zida amalga oshirishni istagan dastur jarayonlari. Endi barcha jarayonlarni samarali va samarali boshqarish operatsion tizimning zimmasidadir.Operatsion tizimning eng muhim jihatlaridan biri bu ko'p dastur. CPU registrlari va boshqalar kabi ishlov berish bilan bog'liq barcha muhim ma'lumotlar mavjud. CPU barcha bu kutish ish o'rinlari chiqib bir ish tanlaydi, asosiy xotiraga ish pulidan uni olib keladi va uni ijro etishni boshlaydi. Protsessor bir ishni tashqi omil tomonidan to'xtatilmaguncha yoki kiritish chiqarish vazifasini bajarmaguncha bajaradi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   https://fayllar.org/
   
2. 
   https://kompy.info/
   
3. 
   https://uz.eyewated.com/