Paradigma ilmiy sistema sifatida
|
Kognitiv lingvistika faniga kirish
|
Kognitiv lingvistika yoʻnalishlari
|
Bilim tuzilmalari tushunchasi
|
Konsept – kognitiv lingvistikaning asosiy tushunchasi sifatida
|
Konsept turlari va konseptni tahlil qilish metodlari
|
Konseptuallashtirish va kategoriyalashtirish masalalari
|
Kontseptual metafora va konseptual integratsiya nazariyalari
|
Axborotni til birliklarida taqsimlash tamoyillari
|
Konseptual tahlil metodlari
|
Til – madaniyat – elat masalasining tilshunoslikdagi muammosi
|
Lingvomadaniyatshunoslik fan sifatida va uning oʻrganish ob’yekti va asosiy tushunchalari
|
Lisoniy va milliy dunyo tasvirlari tushunchalari
|
Lingvokulturema – lingvomadaniyatshunoslikning asosiy tushunchasi sifatida
|
Lingvomadaniy tadqiq metodlari
|
Paradigma ilmiy sistema sifatida
Ma'lumki, T.Kun tomonidan kiritilgan bilimlar "paradigmasi" tushunchasi juda sodda boʻlgan. "Paradigmalar deganda, - deb yozgan edi T.Kun, - men hamma tomonidan tan olingan, ma'lum vaqt davomida ilmiy jamoatchilikka muammolarni oʻrtaga tashlash va ularni hal qilish modelini beradigan ilmiy yutuqni nazarda tutyapman" (Kuhn, 1977, 11-bet). Ko'rinib turibdiki, bunday ta'rif bir nechta muhim g'oyalarni o'z ichiga oladi: birinchidan, paradigma ma'lum bir fanda erishilgan natijalarga; ikkinchidan, bu natijalarni ma'lum bir ilmiy jamoatchilik tomonidan tan olinishi g'oyasiga; uchinchidan, muammolari modellashtirish va ularni ma'lum bir andozaga asoslangan holda yechish gʻoyasiga, bu esa oʻz navbatida mazkur modellashtirish andozalarning mavjudligi g'oyasi va h.k.zlarga asoslanadi. Ammo hamma tomonidan tan olingan natijalarga erishish uchun, aftidan, odatiy fikrlash tarzini yoki uslubini o'zgartirish va yangi muammolarni qo'yish kerak (u yoki bu bilim sohasida ilmiy inqilob g'oyasi yana qaerdan keladi? ?). Shunday qilib, paradigma ta'rifi T.Kunning o'zi uchun unchalik muhim bo'lmagan va haqiqatan ham ilm-fanning rivojlanish yo'nalishi haqidagi innovatsion g'oyani hech qanday tarzda bilimlarni to'plash va bosqichma-bosqich to'plash orqali emas, balki kursda o'z ichiga olgani aniq. sakrash, oldingi urf-odatlardan tanaffus, "noma'lumga chiqish". Darhaqiqat, T.Kunning fikriga ko'ra, aynan mavjud qarashlarning o'zgarishini "inqilob deb atash kerak" va shuning uchun faqat yangi paradigmaning paydo bo'lishi va ma'lum ma'noda eskisining xatolarini bartaraf etish. chinakam innovatsion xususiyatga ega (Kuhn, 1977, 128-bet).
Do'stlaringiz bilan baham: |