Пахтани дастлабки ишлаш технологиясида

2.1 – расм. Пахтани узатишдаги нотекисликни ўрганиш учун 
тайёрланган экспериментал қурилма схемаси. 
1 -қия лентали мослама; 2-
горизонтал лентали мослама; 3-ҳаво ѐрдамида пахтани ташувчи қувур. 
миқдорини кўрсатади (L = 4.2 / 0.6 = 7; t = 1.4 сек / 7 = 0.2 сек). 
Тадқиқот натижалари 2.2 - расмда келтирилган. 
2.2-расмдан кўриниб турибдики, пахтани узатиш пайтида унинг 
нотекислиги юқори бўлади. Натижаларга эътибор берилса, лентанинг 0.6 м 
масофасидаги пахта 0.2 сек вақт ичида узатилаѐтганлигини инобатга олсак, 
иш унуми соатига 8 тонна атрофида бўлганда секундига нолдан 6 кг гача 
ўзгараѐтганлигини, иш унуми 10 тонна атрофида бўлганда 6.5 кг гача, иш 
унуми 12 тонна атрофида бўлганда нолдан 9 кг гача тебраниб туришини 
кўриш мумкин. Бу , агар кўрсаткичларни тонналарга ўтказсак, иш унуми 
графигидаги сакрашларга тўғри келадиган иш унуми соатига 21 – 34 
тоннани ташкил қилади, деганидир.

---

Бундай миқдордаги пахтани ўтказишга қувурнинг ўтказиш қобилияти 
етмайди. Қувурнинг тиқилишлари шу ҳолатларда юз беради. Шунинг учун 
қувур оғзига пахта кириб боришини назорат қилиб туриш учун бир ишчи 
алоҳида бириктириб қўйилади ва у тиқилиш ҳолатларида ортиқча пахтани 
паншаха ѐки оѐғи билан тўсиб, тўхтатиб қолади ҳамда пахта келмай қолган 
пайт уни суриб, қувурга киритиб юборади.
Бундан шундай хулоса қилиш 
мумкинки, пахтани технологияга узатиш жараѐни жуда ибтидоий 
тадбирларни ҳам ўз ичига олган. Замонавий ахборот-коммуникация 
технологиялари жадаллик билан ривожланиб бораѐтган давр учун юқоридаги 
каби пахта оқимини қўл билан, оѐқ билан тартибга солиниши ҳеч бир 
андозага тушмайди.
Кузатишларимиз давомида яна шу ҳолат аниқландики, узатишнинг 
нотекислиги кўрсатгичи пахта ҳажмий зичлигининг ошиши ва намликнинг 
юқорилигига боғлиқ ҳолда ортади. Бу ҳол ғарамдан олинаѐтган пахтанинг 
ортиқча зичлангани оқибатида содир бўлади. Ғарам бузувчи машина пахтани 
талаб даражасида титиб беролмайди.Кузатишлар шуни кўрсатдики, юқори 
нотекисликда пахта лента юзасида тўппаклар сифатида, катта зичлик ва 
оғирликка эга ҳолда жойлашади ва қувурга кириш пайтида кириш қисмининг 
маълум кесимини беркитади.
U = 8.4 t/c 
U = 10.2 t/c 

---

U = 11.6 t/c