P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari


Ortiqcha  b o ‘lishi, ildizi  uchun



Download 5,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet146/186
Sana19.05.2023
Hajmi5,7 Mb.
#941004
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   186
Bog'liq
Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari. Sultonov P

Ortiqcha 
b o ‘lishi, ildizi 
uchun 
joy tanqisligi, turli q attiq 
c h iq in d ila ri k o ‘p lig i va h a r xil m e x a n ik t a ’s ir la r d a n
z a r a r la n a d ila r . 
O 's im lik la r g a k u c h li v a k a tta t a l a f o t
yetkazadigan antropogen t a ’sirlardan yana biri bu o ‘rm on va 
yaylovlardagi 
yong'inlardir. 
Y ong‘in o ‘sim liklam i to ‘liq yoki 
qism an q irib y u b o rad i, o ‘rm on ekosistem asini to ‘la izdan 
chiqaradi, ju d a katta ekologik va iqtisodiy ziyon yetkazadi. Bir 
m arta gulxan yoqilgan joydagi tuproqni qayta tiklanishi uchun


6-7 yil zarur bo ‘ladi. 0 ‘rm on yong'inlari ikki xil sababga k o ‘ra 
yuz b e rish i m u m k in . B irin c h isi, y a sh in tu s h is h i, k u ch li 
q u rg ‘oqchilik va boshqa tab iiy o m illar b o 'lsa , ikkinchisi
antropogen omillar, ya’ni texnik vositalardan chiqqan uchqun, 
chala o ‘chirilgan gulxan, chekib tashlangan sigaret, o ‘rm ondan 
foydalanuvchi soha xodimlarining ehtiyotsizligi, shox-shabba, 
xazonlarni va turli organik chiqindilami ortiqcha to ‘planishi kabi 
inson faoliyati bilan bog'liq sabablardir. M a ’lum bo'lishicha, 
hozirgi paytda yuz beradigan o'rm o n yong'inlarining 90-97%
insonlarning n o to 'g 'ri faoliyati, y a ’ni an tro p o g en sa b ab lar 
tufayli yuz berar ekan. Y ong'inlar yaqin o'tm ishda va hozir juda 
ko'plab, katta maydonlarda sodir bo'lm oqda. Birgina AQ SH da
10 yil (1980-90) ichida 1 mln. dan ortiq, y a’ni kuniga 322 tadan 
katta-kichik yong'inlar yuz bergan. 1981-85-yillar davom ida 
Respublikam izda 778 g ek tar m aydonda y on g 'in b o 'lib , 385 
gektar o'rm o n nobud bo'lishiga olib keldi.
5 .4 .0 ‘simUklarni antropogen ta’sirlardan muhofazalash
Tabiatning muhim komponentlaridan biri b o'lgan o'sim liklar 
(flora)ni m uhofazalash va ulard an oqilona foydalanish ham
ekologik, ham ijtimoiy-iqtisodiy jih atd an ka tta aham iyatga ega. 
Yuqoridagi bo'lim iardan m a ’lum bo'ldiki, hozirgacha insoniyat 
o'zining turli ehtiyojlarini qondirish m aqsadida o'sim likdan 
h a d d a n ziy o d k o 'p va n o o q ilo n a f o y d a la n is h i, u la rn i 
m uhofazalash va qayta tiklashga yetarli e’tib o r berm aganligi 
oq ib atid a sayyoram izning o 'sim lik d u n y o sid a jid d iy salbiy 
o'zgarishlar sodir bo'lm oqda. K o 'p lab o'sim lik turlari yo'qolib, 
kamayib, noyob turlarga aylanib, o'zlarining tabiiy va iqtisodiy 
ahamiyatini yo'qotm oqda. Shu tufayli hozirga kelib o'sim liklam i 
turli salbiy antropogen t a ’sirlard an m u h o fazalash, u lard an
t o 'g 'r i , o q ilo n a fo y d ala n ish , u la rn in g q a y ta tik la n is h in i 
ta ’minlash olamshumul ekologik m asalalardan biriga aylanib 
q o ld i. 
O 's im lik la m i 
m u h o fa z a la s h
a tr o f -m u h itn i 
m uhofazalashga oid cho ra-tadbirlar m ajm uasidagi m arkaziy 
m asalalardan biri b o 'lib , uni quyidagi bir-biri bilan b o g 'liq 
yo'nalishlarda amalga oshirish zarur:



Download 5,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   186




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish