177
yaratilgan. Dastlab TCP/IP UNIX operastion tizimiga o’rnatilgan, keyinroq
barcha tarqalgan platformalarga ko’chirilgan edi. TCP/IPning barcha
spestifikastiyalari va uning ko’pgina realizastiyalari hammabopdir. TCP/IP
protokollari steki qabul qilingan besh darajali modelning (pastki darajada
– uskunalar) quyidagi 4 ta darajasini qamraydi:
tarmoq interfeysi, u
kompyuter ulangan tarmoqda tarmoqli ulanishni o’rnatadi; tarmoq darajasi
(IP, ICMP, IGMP protokollari), u paketlarni tarmoq bo’yicha etkazib berish
xizmatini amalga oshiradi; transport darajasi (TCP, UDP), u paketlarni
jo’natuvchi mashinaning adresat bilan aloqasini ta’minlaydi; amaliy daraja.
Asosiy ilovalari: Telnet terminali
emulyastiyasi protokoli, FTP fayllarni
uzatish protokoli, HTTP gipermatn uzatish protokoli,SMTP elektron pochta
protokoli. TCP/IP tarmoqlarida 32 bitdan tashkil topgan IP-adreslar qabul
qilingan; bu nuqtalar bilan bo’lingan to’rtta raqamdir. Har bir raqam 255
dan oshmaydi. Raqamlarning yuqoriligi chapdan o’ngga qarab belgilanadi.
Domen adresi ko’rinishi bilan elektron pochtadagi manzilni eslatadi; eng
to’ng`ich domen – o’ngdan birinchisi. Domen adresi har bir xost-
mashinaga provayder tomonidan beriladi. IP-adres doimiy ulanishga yoki
kommutastiyalanadigan ulanishga (Dial-Up IP)
ega foydalanuvchilarga
SLIP protokoli (Serial Line Internet Protocol – ketma-ket kanal
tarmoqlararo protokoli – eskib qolgan standart) bo’yicha; Internetga
chiqadigan foydalanuvchiga kommutastiyalanadigan liniya bo’yicha RRR
protokoli (Point-to-Point Protocol – uzellar o’rtasidagi o’zaro ta’sir
protokoli; SLIP protokoli bilan almashtirish uchun mo’ljallangan) ajratiladi,
IP-adres seans vaqti uchun dinamik ravishda berilishi mumkin.
IP-adres
uchun 128 bayt uzunlikdagi yangi standart ishlab chiqilmoqda, bu kirish
ummkin bo’lgan adreslar ko’pligini ancha kengaytiradi.
TIFF
– Tagged Image File Format – faylning platformali-mustaqil
formati, stolusti noshirlik tizimlari va ular bilan bog`liq ilovalar o’rtasida
yuqori sifatli tasvirlar almashuvi uchun mo’ljallangan. Aldus Corporation
tomonidan ishlab chiqimoqda. Ikkita: asosiy va kengaytirilgan variantlarni
nazarda tutadi. Ma’lumotlar fotometrik tip va qisish uslubiga (CCITT,
LZW, JPEG) muvofiq o’zgaradi. Formatning ko’psonli kengaytmalari fayl
178
strukturasida qo’shimcha teglar shaklini qabul qiladi. TIFF formati bitmap
uchun eng yaxshi formatlardan biri hisoblanadi: ixcham va oq-qora hamda
rangli
tasvirlar, shuningdek kulrang gradastiyalaridagi tasvirlar bilan
yaxshi muolaja qiladi. Videoma’lumotlarni: shaffoflik tavsiflarini uzata
oladi. Formatning asosiy kamchiligi kengaytmalarning ko’psonligidir, bu
kengaytma tipidagi sarlavhada aniq uzatishni talab qiladi. GeoTIFF
kengaytmasining 6-versiyasi asosida ishlab chiqilayotgan doirasidagi GAT-
tizimlar o’rtasida rastrli ma’lumotlarni uzatish formati sifatida istiqbollidir.
VPF
– Vector Product Format, sin. VRF – AQSh harbiy standarti, u
vektorli fazoviy axborotning faylli almashuvi formatini tavsiflaydi. AQSh
Mudofaa vazirligining Kartografiya boshqarmasi
tomonidan ishlab
chiqilgan. Hozirgi kunda 1992 y. versiyasi ishlatiladi. Format fazoviy
ma’lumotlarning vekorli notopologik va vektorli topologik modellari bilan
ishlaydi hamda atributlarni relyastion jadvallar orqali uzatish imkoniyatini
beradi.
Qo’shimcha
ravishda
ma’lumotlarning
sifati
to’g`risidagi
ma’lumotlar uzatiladi. DCW raqamli dunyo
kartasini saqlash uchun
foydalaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: