P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

tereopara
(stereologik parametrlar) bo’yicha olingan 
parametrlarini 
aniqlashdan iborat. 
Kartometrik 
o’lchosh 
ishlarini 
o’tkazishda quyidagilarni bilish zarur: 

ob’yektlarning 
koordinatalarini 
hisoblash 
jarayoni 
turli 
primitivlar 
uchun 
farqlanadi: 
eng 
osoni 
nuqtalarning 
koordinatalarini hisoblash – (x, y), keyingisi chiziqlarning – (x
1
, 

---

70 
y
1
; 
…
; x
n
, y
n
) va, nihoyat, poligonlarning – (x
1
, y
1
; 
…
x
n
, y
n
; x
1
, 
y
1
). Chiziqlar uchun ba’zan uzunlik va cho’zilish burchagi kabi 
qo’shimcha tavsiflarni hisoblashga to’g`ri keladi. Poligonlar 
uchun ko’proq perimetr, maydon, o’lchamlar aniqlanadi; 

forma odatda aylana va ellips formasi faktori kabi parametrlar 
bilan tavsiflanadi. Aylana formasi faktori poligon qanchalik 
aylanaga, 
ya’ni 
maydoni 
eng 
kichik 
perimetr 
bilan 
chegaralangan figuraga yaqinligini ko’rsatadi. Aylana uchun 
aylana formasi faktori 1 ga teng. Figura perimetrining maydon 
o’zgarmagan holda ortishi bilan aylana formasining faktori 0 
gacha kamayadi. Ellips formasining faktori figuraning ellipsga 
yaqinligini ko’rsatadi (bu faktor qiymatlarining o’zgarishi 
aylanadagi kabidir); 

stereologik parametrlarni hisoblash ob’yektlarning hajmli (3d) 
strukturasini tavsiflash uchun zarur. Primitivning kartadan 
olingan maydon va perimetr qiymatlari parametrlarni hisoblash 
uchun poydevor bo’lib xizmat qiladi. Aksariyat hollarda bu 
parametrlar bilan elementlari fazoda o’zaro bog`langan 
strukturalar tavsiflanadi.