P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

Rastrli model: 
1.
Kartografik proyektsiyalar
soddava aniq, ya’ni noto’g`ri 
shakldagi har qanday ob’yekt rastrning bitta yacheykasi 
aniqligida tavsiflanadi. 
2.
Masofadan zondlash suratlarini (yo’ldosh vositasidagi tasvirlar 
yoki skanirlab olingan aerofotosuratlar) bitta kartinaga bevosita 
birlashtirish. 
3.
Kompleks fazoviy tadqiqotlarning katta turli-tumanligini 
ta’minlaydi. 
4.
Rastrli GATlar uchun dasturiy ta’minotni o’zlashtirish osonroq 
va ular vektorliGATlar uchun DTdan ancha arzonroq. 
 
Vektorli model: 
1.
Geografik landshaftlarni yaxshi vizal ifodalash. 
2.
Joy topologiyasi, shu jumladan talakoomunikastiyalar, elektr 
uzatish liniyalari, gaz va neft quvurlari, kanalizastiya tizimi 
batafsil tavsiflanishi mumkin. 
3.
Uslublari real ob’yektlarni batafsil modellaydigan juda yaxshi 
grafika. 

---

38 
4.
Ko’rib chiqish zonasi masshtablanganda grafik ob’yektlar 
rasterizastiyasining (donadorlikning) yo’qligi. 
Rastrli
GATlar uchun quyidagi fundamental terminlar qabul qilingan: 
Imkoniy aniqlik
– u uchun qandaydir ma’lumotlar keltirilishi 
mumkin bo’lgan, geografik fazoning eng kichik koordinataviy o’qlaridan 
biri bo’yicha minimal o’lchamlik. Ma’lumotlarning rastrli modelida 
ko’pchilik tizimlar uchun elementar ob’yekt kvadrat yoki to’g`ri 
to’rtburchak bo’ladi. Bunday birliklar setka, yacheyka yoki piksel deb 
nomlanadi. Yacheykalar to’plami reshyotka, rastr, matristani tashkil qiladi. 
Maydonli zona
– bir xil xususiyatli qo’shni o’rnashish joylari 
to’plami. 
Klass
(yoki rayon) termini ko’pincha bir xil parametrlarga ega 
bo’lgan barcha o’ziga xos zonalarga nisbatan qo’llaniladi. Zonaning asosiy 
komponentlari uning qiymati va o’rnashgan joyi hisoblanadi. 
Qiymat
– bu ob’yektning har bir nuqtasi yoki pikseli uchun temada 
(qatlamda) saqlanayotgan axborot birligidir. Bir zona (yoki rayon) 
yacheykalari bir xil qiymatga ega bo’ladi. 
O’rnashgan joy 
– bu kartografik fazoning qandaydir tavsiflar yoki 
xususiyatlar belgilanishi mumkin bo’lgan eng kichik birligidir (piksel, 
yacheyka). Kartografik planning bunday birligi kooordinatalarning tartibga 
solingan jufti – satr va ustun raqamlari bilan bir ma’noda 
identifikastiyalanadi.