P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

BIR IN C H I  Q ISM

PSIXOLOGIYANING  U M U M IY   MASALALARI

I  bob.

PSIXOLOGIYA NIMA HAQIDA BAHS  YURITADI? 

PSIXOLOGIYANING AHAMIYATI YA METODLARI

I.  PSIXOLOGIYA NIMA  HAQIDA BAHS  YURITADI?

Psixologiya  voqelikning  alo h id a  b ir  sohasi  b o ig a n   psixik  (yoki  ruhiy) 

hayot  sohasini  o 'rg a n a d i.  H a r  kim ga  m a ’lum   h o d isala r  —  sezgilarim iz,  id ­

rok,  ta s a w u rla rim iz ,  fikr,  his,  intilishlarim iz  va  sh u n g a  o 'x sh a sh la r  psixika 

hodisalari ju m la sid a n d ir.  S haxsning  psixik  yoki  individual  xususiyatlari  d eb 

atalad ig an   xususiyatlar:  o d am n in g   te m p e ra m e n ti  (m ijo zi),  xarakteri  (fe 'l- 

a tvori),  q o b iliy at,  ehtiyoj,  niayl  va  havaslari  ham   psixika  sohasiga  kiradi.

Psixik  (ru h iy )  h o d isa la m in g   b u tu n   m ajm uyi  o d a td a   psixika  degan  bir 

s o ‘z  b ilan  a talad i.

Psixika  o 'z g a   a lo h id a   b ir  o lam   em as:  u  o rg a n ik   h a y o tn in g   yuksak 

sh a k lla rid a n   b o 'lib ,  faqat  h a y v o n lar  b ilan   o d a m la rg a   xosdir.  H ay v o n lar 

bilan  o d a m ,  o 'sim lik lard an   farq  qilib,  y o lg 'iz organik hayotga  ega  b o ’libgina 

qolm ay,  balki,  shu  bilan  birga,  psixik hayotga  ham   egadir.  Lekin.  m a 'lu m k i. 

h a y v o n la rn in g   psixik  hayoti  o d a m n in g   psixik  h ay o tig a  q a ra g a n d a   so d d a - 

ro q d ir.  O d a m   psixikasi  h a y v o n lar  psixikasidan  sifat  jih a tid a n   farq  q iladi. 

O d a m d a   psixik  h a y o tn in g   yuksak  shakli  —  ong  b o r.  O d a m   ongli  zotdir.

Psixik  h a y o t  h o d isa lari  ju d a   x ilm a -x il.  a m m o   b ir-b iri  b ila n   o 'z a r o  

b o g 'la n g a n   b o 'la d i.  P sixologiyaning vazifasi  a n a   shu  b o g 'la n ish   va  m u n o -  

s a b a tla rn in g   q o n u n iy a tla rin i  o c h ib   b erish d ir.  Psixik  h o d isa la r  va  b u tu n  

psix ik a  riv o jla n ib   kelg an   va  riv o jla n m o q d a .  S h u   sa b a b li.  p six o lo g iy a  

psix ik an in g   ta ra q q iy o t  q o n u n iy a tla rin i  o c h ib   berishi  kerak.

Psixologiya fanining m a'lu m o tla rid a n  am aliy m aq sad d a va a w a lo  t a ’lim - 

tarbiya  ishida,  sh u n in g d ek ,  ishlab  ch iq a rish d a,  m e h n a tn i  tashkil  etish  va 

ix ch am lash tirish d a,  tib b iy o td a,  sa n 'a t  va  shunga  o 'x sh ash   so h alard a  fov- 

d a la n m o q   u c h u n   psixikaning  ta raq q iy o t  q o n u n iy a tla rin i  bilish  kerak.

S h u n d a y   qilib,  psixologiya  psixik  h a y o t  so h a lari  yoki,  q isq ach a  qilib 

ay tg a n d a ,  p six ik a d a n   bahs  yu ritad i.

---