P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya



Download 26,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/551
Sana11.01.2022
Hajmi26,8 Mb.
#348356
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   551
Bog'liq
Umumiy psixologiya. P. Ivanov, M. Zufarova

0 ‘z-o‘zini  kuzatish

N o m id a n   k o 'r in ib   tu rib d ik i,  ta d q iq o tc h i  o 'z - o 'z i n i   k u z a tish   b ila n  

o 'z id a g i  psixik  h o d isa la m i  tek sh irad i.  Bu  h o ld a   ta d q iq o tc h i  psixik  ja r a ­

y o n la r  va  h o la tla rn in g   ichki  to m o n i  -   o d a m n in g   subyektiv  k ec h in m a la ri 

q a n d a y   ro 'y   b e rsa,  u larn i  shu  h o lid a   tasvir  etish  va  an iq lab   olishga  in tila - 

di.  Psixolog  o 'z   ta d q iq o tla rid a   tek sh irilg an   k ish ilarn in g   o 'z - o 'z in i  k u zatib  

o lgan  m a ’lu m o tlarig a   h a m   asoslanadi.

P sixologiya  vujudga  kela  b oshlagan  V  a srd a n   to rtib  to  b izn in g   era m iz - 

g ac h a   va  X IX   asrn in g   deyarli  oxirigacha  o 'z - o 'z in i  k uzatish  m eto d i  yoki 

in tro sp ek tiv   m e to d   ruhiy  h ayot  h o d isalarin i  b ilish n in g   b ird a n -b ir  m e to d i 

b o 'lib   keldi,  d esa  b o 'la d i.

X IX   a srn in g   ik k in ch i  y arm id an   b o sh lab   o 'z - o 'z in i  k u zatish   m e to d ig a  

ta n q id iy   k o 'z   b ilan   q aralad ig an   b o 'lib   q o ld i.  Bu  m e to d n in g   b ir  q a n c h a  

k am ch ilik lari  borligi  m a ’lu m   b o 'ld i.  O 'z - o 'z in i  k u zatish d a  ta d q iq o tc h i 

h a m ,  tek sh irilad ig an   h a m  tekshiruvchi  o b y ek tg a b o 'lin ib  qolishi  bu  m e to d ­

n in g   eng  m u h im   k am chiligi  ekanligi  k o 'rsa tild i.  H o lb u k i,  n o rm a l  kish ilar

www.ziyouz.com kutubxonasi



shaxsining  a m a ld a   b u n d a y   « b o 'lin ib   ketishi»  m u m k in   em as.  0 ‘z - o ‘zin i 

kuzatishda psixik h o d isa la m i  (m asalan,  sh o d lik  yoki qayg‘u  hissini,  ta fa k k u r 

jara y o n in i)  h a m   b o s h d a n   kechirish,  h a m   sh u   h o d isa la m i  o ‘rg a n ish   ju d a  

qiyin  ek an lig i,  b a ’z a n   esa  b u tu n la y   m u m k in   b o ‘lm asligi  k o ‘rsatib   o ‘tild i. 

O 'z - o 'z in i  k u z a tish   m e to d in in g   c h ek la n g a n lig in i  h a m   u n in g   k a m c h ilig i 

deb  b ilish  k erak .  P sixolog  o ‘z - o ‘zini  k u z a tish   y o ‘li  b ila n   faqat  o ‘z  p six i­

kasini  o ‘rg a n a d i-d a ,  axir.  S h u n d ay   b o 'lg a c h ,  o d a m   psixikasi  h aq id ag i  fan  

faqat  psix o lo g lam in g  o ‘z psixologiyasiga a ylanib  ketadi.  B u n d ay  psixologiya 

m a d a n iy   ta ra q q iy o t jih a tid a n   yuksak  d a ra ja d a   tu rg a n ,  o ‘z  ixtisosiga  k o ‘ra 

o ‘z in i- o ‘zi  k u z a ta   o la d ig a n   va  o ‘z in i- o ‘zi  m u h o k a m a   qila  o la d ig a n   k ish i­

la r psixikasi  h a q id a g in a  bilim  beradi.  A m m o  m a d a n iy  ta ra q q iy o tn in g  p a st- 

roq  b o sq ic h id a   tu rg a n   k ish ilar  psixikasi  h a q id ag i  t a ’lim o t  h a m ,  b o la la r 

psixikasi  h aq id ag i  t a ’lim o t  h am   psixologiyaga  q o ‘shilishi  kerak.  M a d a n iy  

ta ra q q iy o tn in g   p a s tro q   b o sq ic h id a  tu rg an   k ish ila r  va b o la la r  esa  fa n   n u q ­

tayi  n a z a rid a n   o ‘z - o ‘zin i  k u zata  olm asligi  tab iiy .  D e m a k ,  o ‘z - o ‘zini  k u ­

z a tish   y o ‘li  b ilan   o d a m   psixik  ta ra q q iy o tin in g   tu rli  b o sq ic h la ri  h a q id a  

bilim   olib  b o 'lm a y d i.

N ih o y at,  o ‘z - o ‘zini  kuzatish  m e to d in in g  y a n a   b ir k a tta   kam chiligi  sh u - 

ki, bu  y o 'l  bilan o lin g a n   m a ’lu m o tlar psixik h a y o t  h o d isalarin i tu rli y o 's in d a  

b ir  to m o n la m a ,  subyektiv  talq in   qilishiga  olib  kelishi  m u m k in .  M asalan , 

o d am n in g   x arak terin i  tekshirayotgan  psixologning  o 'z i  egoist  b o 'lsa ,  o 'z -  

o 'z in i  k uzatish  n a tija la rid a n ,  egoizm   —  h a r  q a n d a y   x a ra k te m in g   m u h im  

belgisidir,  deb  xulosa  chiqarishi  m um kin.  D u n y o d a   saxiy,  o liyjanob  xarak- 

terli  kishilar  borligini  b u n d a y   psixolog  faqat  o 'z - o 'z in i  k uzatish  y o 'li  bilan 

bila  olm aydi.  Z o h ira n   k o 'rin ad ig an   narsa  b u   y e rd a   H aq iq at  b o 'lib   tu y u li- 

shi,  yakka  h o d isa  u m u m iy   hodisa  b o 'lib   tu y u lish i  m u m k in .  H o lb u k i,  h a r 

q an d ay   ilm iy  bilim   obyektiv  va  chin  bilim   b o 'lish i  kerak.

O 'z - o 'z in i  k u z a tish   y o 'li  bilan  subyektiv  rav ish d a  k o 'n g ild a n   k e c h a - 

digan  fa k tla m i  a n iq la sh ,  tasvirlash  m u m k in ,  a m m o   u larn i  h a r to m o n la m a  

tu sh u n tirish   m u m k in   em a s.  Psixik  h o d isan i  tu s h u n tiris h   —  u n in g   sab ab i- 

n i,  n erv -fizio lo g ik   asosini  to p ish   va  o d a m   y a sh ay d ig an   ijtim oiy  sh aro it 

b ilan  b o g 'la n g a n lig in i  a n iq lash   d e m a k d ir,  b u la m in g   h a m m a si  esa  o 'z -  

o 'z in i  k u z atish   d o ira sid a n   ta sh q arid ad ir.  F a n n in g   vazifasi  fa k tla rn i  tasv ir 

e tish d a n g in a   ib o rat  em a s,  balki  aso san   sh u   fa k tla rn i  tu s h u n tiris h ,  u la r­

ning  q o n u n iy a tla rin i  k a s h f e tish d an   iborat.  O b y ek tiv   m e to d d a n   fo y d a la n - 

g a n d a g in a   b u n g a   e rish ish   m u m k in .

A m m o ,  o 'z - o 'z in i  k u zatish   m e to d in in g   y u q o rid a   ay tilg an   k a m c h ilik ­

lari  bu  m e to d n i  p sixologiyada  keraksiz,  g 'a y riilm iy   m e to d   d e b   b u tu n la y  

rad  etish g a   asos  b o ‘lm asligi  kerak,  a lb a tta .  B u  k a m c h ilik   va  q iy in c h ilik - 

larn in g   h a m m a si  h a m   o 'z - o 'z in i  k u z a tish d a   u c h ra sh i  m u m k in ,  lekin  u la r 

h a m ish a ,  o 'z - o 'z in i  k u z a tish n in g   h a r 


Download 26,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   551




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish