P. Gulyamov, R. QuRbonniyozov, m avEzov, n. SaiDova

insonning tabiatga ta’siri. 
Odamlar qurg‘oqchil o‘lkalarda cho‘l 
va  chala  cho‘llarga  suv  chiqarib,  unumdor  vohalar  bunyod  etadi, 
botqoqliklarni  quritib,  ekinzor  va  bog‘larga  aylantiradi,  mevalar  va 
ekinlarning  yangi  unumdor  turlarini  yaratadi. Yovvoyi  hayvonlarni 
qo‘lga o‘rgatadi, yangi zotlarini bunyod etadi. Lekin odamlar tabiatga 
zararli  ta’sir  ham  ko‘rsatadi.  Hozirgi  vaqtda Yer  yuzida  o‘rmonlar 
kamayib qolgan. Havoga har yili ko‘p miqdorda turli xil zararli gazlar, 
tutun, chang chiqariladi. Chiqindixonalar ham ko‘payib ketgan, avto-
mobillar  havoga    millionlab  tonna  zararli  gaz  chiqaradi. Ana  shular 
ta’sirida Yer yuzida havo harorati ko‘tarilib bormoqda. Shimoliy Muz 
okeanidagi, Antarktidadagi, tog‘lardagi ko‘p yillik muzlar erib, kamayib 
bormoqda.
Tabiat  komlekslari  o‘zgarmoqda.  Ilgarigi  o‘rmonlar  o‘rniga  ko‘p 
joyda ekin dalalari, shahar va qishloqlar bunyod etilgan. Cho‘l va chala 
cho‘llar  kengayib  bormoqda.  Mamlakatimizda  Orol  dengizi  qurib, 
juda kichrayib qoldi. Hozir bu yerlarga cho‘lda o‘sadigan o‘simliklar – 
saksovul va yulg‘un ekilmoqda.
Hozirgi vaqtda tabiatni, suv va havoni toza tutish, o‘simlik hamda 
hayvonlarni, tuproqlarni saqlab qolish, ularni ko‘paytirish, yaxshilash 
insonlar  oldida  turgan  eng  muhim  vazifa  bo‘lib  qoldi.  Bu  vazifani 
bajarish  uchun  tabiiy  fanlarni,  shu  jumladan,  geografiyani  puxta 
o‘rganish, tabiat qonunlariga amal qilish zarur.
http://eduportal.uz

---

Te
r
mi
n v
a
 T
ushunchal
ar
ni
ng 
iz
ohl
i 
lug‘
aT
i