P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

http://eduportal.uz

---

109
Tojikistonda dehqonchilikning asosiy 
tarmoqlari donchilik, paxtachilik, bog‘-
dorchilik va uzumchilik hisoblanadi. Pax-
ta va turli mevalar respublikaning mu-
him eksportbop mahsulotlari hisoblanadi. 
Sug‘orma dehqonchiligi tog‘ oralig‘idagi 
vodiylarida yaxshi rivojlangan, ammo hu-
dudining aksariyat qismini tog‘lar egalla-
gani hamda aholi zichligining yuqoriligi 
haydaladigan maydonlarning taqchilli-
gini keltirib chiqarmoqda. Tog‘-yaylov chorvachiligi qoramolchilik va 
qo‘ychilikka ixtisoslashgan. Qishloq xo‘jaligi tarmoqlari qatorida pilla-
chilik ham katta ahamiyatga ega.
1. Tojikiston iqtisodiy geografik o‘rnining xususiyatlari bilan Markaziy 
Osiyodagi qaysi davlatga o‘xshaydi? Buning sabablarini izohlang.
2. Tojikistonning energetikasi qaysi tabiiy resurslarga tayanadi? 
3. Tojikistonda aholining hududiy joylashuviga qanday omillar katta ta’sir 
ko‘rsatgan? Mamlakatda yer resurslari taqchilligi muammosi sabablari 
nimalardan iborat?
4. Alyuminiy rudalari qazib olinmaydigan Tojikistonda yirik alyuminiy zavodi 
qurilganligining asosiy iqtisodiy geografik omilini tushuntiring.
39-§. Amaliy mashg‘ulot 
(Markaziy Osiyo davlatlariga qiyosiy geografik tavsif)
1. Darslik va atlasdagi Markaziy Osiyo davlatlari to‘g‘risidagi 
ma’lumotlardan foydalanib, daftaringizda quyidagi jadvalni to‘ldiring:
Markaziy Osiyo davlatlariga qiyosiy geografik tavsif
Davlatlarning asosiy 
xususiyatlari
Qozog‘iston Qirg‘iziston Turkmaniston Tojikiston
Geografik o‘rni: qulay va 
noqulayligi
Maydoni (ming km
2
)
Aholisi (mln. kishi)
48-rasm.
Sarez ko‘li.
http://eduportal.uz

---

110
Aholi zichligi
(km
2
/kishi)
Aholisi joylashuvining 
xususiyatlari
Relyef
Asosiy foydali qazilmalari
Suv resurslari bilan 
ta’minlanganlik darajasi va 
asosiy manbalari
Elektr stansiyalarining 
asosiy turi
Qishloq xo‘jaligining asosiy 
tarmoqlari
Sanoatning asosiy 
tarmoqlari
2. Qirg‘iziston va Tojikiston geografik sharoitining umumiy xususi-
yatlarini aniqlang va ularni tushuntiring.
3. Qozog‘iston va Turkmanistonning o‘xshash jihatlarini aniqlang va 
izohlang.
4. Markaziy Osiyo mamlakatlarini tabiiy va xo‘jalik sharoiti jihatidan 
bir-biridan ancha farq qiluvchi qanday 2 guruhga ajratish mumkin? Fik-
ringizni asoslang.
5. Markaziy Osiyo davlatlari geografik sharoitining o‘zaro to‘ldiruvchi 
jihatlarini ajrating.