P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

2-rasm. 
Dunyodagi eng yirik 
suv omborlaridan biri – 
Karuna daryosidagi Guri suv 
ombori (Venesuela).
http://eduportal.uz

---

19
surslarining hajmi tabiiy holatda kam. Boz ustiga ularda dehqonchilik, 
asosan, sun’iy sug‘orish orqali olib boriladi. 
Daryolar suvidan samaraliroq foydalanish uchun suv omborlari qurilgan 
(2-rasm). Hozir jahonda qurilgan suv omborlarining soni 40 mingdan oshib 
ketdi. Yirik suv omborlarining soni bo‘yicha AQSH, Xitoy, Hindiston, 
Braziliya va Rossiya alohida ajralib turadi.
Biologik resurslar
deb, quruqlik va Dunyo okeanidagi o‘simlik va 
hayvonot boyliklariga aytiladi. Ayniqsa o‘rmon resurslarining xo‘jalik 
va ekologik ahamiyati nihoyatda katta. Jahonda o‘rmonlar 40 mln. km
2
(4 mlrd. gektar)ni, yoki butun quruqlikning 30 % ga yaqinini tashkil etadi. 
Lekin o‘rmonlarning yog‘och materiallarni tayyorlash maqsadida kesi-
lishi, yangi yerlarni o‘zlashtirish, turli sanoat qurilishlarning ko‘payishi 
o‘rmonlarning kamayib borishiga olib kelmoqda.

3-rasm. 
Ignabargli tayga o‘rmonlari (chap tomonda) 
va keng bargli tropik o‘rmonlar (o‘ngda).
Dunyoda kenglik bo‘ylab katta masofaga cho‘zilgan ikkita – Shimoliy 
va Janubiy o‘rmon mintaqalari mavjud (3-rasm). Shimoliy o‘rmon minta-
qasi mo‘tadil va qisman subtropik iqlimli hududlar bo‘ylab joylashgan. Bu 
mintaqa o‘rmonlarining muhim xususiyati, ularda, asosan, tik o‘sadigan 
sifatli, ignabargli daraxtlarning o‘sishidir. Bunday o‘rmonlarga Rossiya, 
Kanada, AQSH, Finlandiya davlatlari boy.
Janubiy o‘rmon mintaqasi, asosan, tropik va ekvatorial iqlim mintaqa-
lari bo‘ylab joylashgan. Tropik o‘rmonlarda, asosan, keng bargli daraxtlar 
qalin, aralash va ko‘p yarusli bo‘lib o‘sadi. Bu o‘rmonlar yog‘ochlik xu-
susiyatlari yuqori bo‘lgan qimmatli daraxtlarga ancha boy. Janubiy o‘rmon 
mintaqasida Braziliya, Peru, Kolumbiya, Venesuela, Kongo Demokratik