Номоддий активларнинг тугатилиши
Номоддий актив сотилиш, айирбошлаш ёки бошка сабаблар билан тугатилишида, унинг
амортизация килинмаган киймати номоддий активлар хисобваракларидан тугатилишидан олинган
фойда ёки курилган зарарни акс эттирган холатда хисобдан чикарилиши керак.
4. Ишчанлик кобилияти (гудвилл) - аниклаб булмайдиган номоддий актив
Ишчанлик кобилияти (гудвилл) энг кенг таркалган ва мухим булган номоддий актив хисобланади.
Ишчанлик кобилияти фирманинг ижобий таъсир курсатадиган тавсифлардан келиб чикадиган
бойликларини ифодалайди, бунинг натижасида фирманинг аникланган активларидан олинадиган
даромадга кушимча буладиган даромадларни купайтиради.
Ишчанлик кобилиятининг коицептуал мохияти
Ишчанлик кобилияти фирманинг тахмин килинадиган булгуси молиявий курсаткичларини одатий
курсаткичлардан ошганлигидир. Бу тахмин фирма ёки унинг операцион мухитга тегишли номоддий
ижобий тавсифлар ёки омиллар фирма учун уртачадан Кура купрок даромадларни келтириш
эхтимолидан вужудга келади.
Хисобга олиш максадларда ишчанлик кобилиятини фирманинг хакикий сотиб олиш нархи билан
солиштириладиган соф акгавларининг хакконий бозор нархи орасидаги фарк сифатида куриш мумкин.
Ишчанлик кобилиятини бахолаш
Айирбошлаш операцияни амалга ошириш санасига харид кийматини солиштириладиган согиб
олинган активлар ва мажбуриятларни хакконий кийматидан ошиб кетиши ишчанлик кобилият деб
номланади ва активлар сифатида тан олинади.
Гудвиллга карашли концептуал масалалар. Гудвилл ноёбдир, чунки, алохида сотилиши ёки
бозорда алмаштирилиши мумкин булган дебиторлик карзлар, ТМЗ ва натентларга нисбатан, гудвилл
факат бутун корхона билан солиштирилиши мумкин. Гудвилл факат 6yiyH бизнесни сотиб олишда
хисобга олинади, чунки гудвилл фаолият курсатадиган фирмани бахоловчи хисобварак хисобланади.
Корхонанинг узида ишлаб чикилган Гудвилл, хисобваракларда капитализацияланиши мумкин
эмас, чунки гудвиллнинг таркибий кисмини улчаш ва унинг жорий харажатларини келгуси
афзалликлари билан таккослаш жуда мураккаб хисобланади. Гудвиллнинг булгуси афзалликлари
гудвилл ишлаб чикарилиши учун сарфланган харажатларига хеч кандай муносабати булмаслиги
мумкин. Гудвилл унинг ишлаб чщарилишига сарфланган кандайдир маълум харажатларсиз хам
мавжуд булиши мумкин. Гудвиллни пайдо булишига сабаб булиб ижобий таъсир этадиган куйидаги
омиллар: аъло даражадаги жамоа, сотишни аъло даражада ташкил этиш, ута самарали реклама, ишлаб
чикаришдаги махфий жараён, мутлак даражада яхши мехнат муносабатлари, юкори ишонч рейтинги,
ходимларни тайёрлашни илгор дастури ва хоказоларни киритиш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |