O’zmu fizika fakulteti f-2008 guruh talabasi Dadaxonov yusufxo’janing

yarimo‘tkazgichlar deyiladi. Kovaklar bunday yarimo‘tkazgichlarda asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilarga kiradi.

Asosiy qism

P-n o’tish. Yarimo’tkazgiz asboblar
Biror yarimo‘tkazgich kristalining bir tomonida n-turdagi, ikkinchi tomonida p-turdagi yarimo‘tkazgichni hosil qilaylik (4-rasm). Yarimo‘tkazgichning o‘rta qismida erkin elektronlar tezgina bo‘sh kovaklarni to‘ldiradi. Natijada yarimo‘tkazgichning o‘rta qismida zaryad tashuvchilar bo‘lmagan soha hosil bo‘ladi. Bu sohaning xususiyati dielektriknikiday bo‘ladi. Shunga ko‘ra bu soha bundan keyin elektronlarning p-sohaga, kovaklarning n-sohaga o‘tishiga to‘sqinlik qiladi. Shu sababli uni berkituvchi qatlam deyiladi.
Mazkur yarimo‘tkazgichni tok manbayiga ulaylik. Dastlab yarim o‘tkazgichning p-sohasini manbaning manfi y qutbiga, n-sohasini manbaning musbat qutbiga ulaylik . Bunda elektronlar manbaning musbat qutbiga, kovaklar manbaning manfi y qutbiga tortiladi. Natijada berkituvchi qatlam kengayadi. Yarimo‘tkazgich orqali deyarli tok o‘tmaydi. Bunday holat teskari p–n o‘tish deb ataladi.
Endi yarimo‘tkazgichning p-sohasiga manbaning musbat qutbini, n-sohasiga manbaning manfi y qutbini ulaylik. Bunda elektronlar n-sohadan itarilib p-sohaga tortiladi.

Asosiy qism

• p-n o’tishda ko’rgazmali qo’llanmalar va texnik vositalardan foydalanish

Bugungi kunda axborot texnologiyalarini ta’lim tizimida qo’llash ham nazariy ham amaliy nuqtalari nazardan dolzarb masala hisoblanadi. Zamonaviy pedagogik amaliyot multimedia vositalari yordamida o’qitish an’anaviy ta’limdan ikki barobar samaraliroq ekanligini ko’rsatmoqda. Ta’lim sohasida multemidea vositalari yordamida bilim berish quyidagi afzalliklarga ega:
1.O’qitilayotgan materialni chuqurroq va mukammalroq o’zlartirish imkoniyatlari mavjud:
2. O’qitilayotgan bilim sohasi bilan yaqindan tanishish ishtiyoqini yanada oshiradi.
3.Dars jarayonida bilim olish vaqtining qisqaligi tufayli vaqtni tejash imkoniyati mavjud.
Axborot texnologiyalari multemediali vositalari asosida o’quv materiallarini obrazli ko’rinishda ifodalash imkoniyati mavjud. Bu esa intelektual rivojlanish darajasini ko’taribgina qolmay yangi va an’anaviy o’qitish o’rtasidagi nisbatni o’zgartirishga olib keladi. Shu bilan muloqot tillari bilan bog’liq bo’lgan muammolarni yechishga, jahondagi komunikatsion jarayonlarni rivojlanishiga olib keladi.