Ҳозирги ўзбек адабий тили фанидан тест саволлари

HOZIRGI O‘ZBEK ADABIY TILI FANIDAN TEST SAVOLLARI

1. 
   Gapning zamon kategoriyasi fe'lning zamon kategoriyasiga muvofiq kelmagan qatorni toping.
   

A. Men talabaman

B. Tiniq ko`kda oq bulut parchalari ko`rindi

S. Erkin yosh havaskorlar to`garagiga yozildi.

D. O`qituvchimiz ko`rsatmasi bilan safga tizildik.

2. 
   Sintagmatik munosabat nima?
   

A. Sintaktik birliklarning shakliy munosabati

B. Sintaktik birliklarning mazmuniy munosabati

S. Sintaktik birliklarning makon va zamonga bog`liq bo`lmagan o`zaro assotsiativ munosabati

D. Sintaktik birliklarning shakliy munosabati

3. 
   Paradigmatik munosabat nima?
   

A. Sintaktik birliklarning makon va zamonga bog`liq bo`lmagan o`zaro assotsiativ munosabati

B. Muayyan sintaktik birlikning boshqa sintaktik birlik bilan ketma-ket munosabati

S. Sintaktik birliklarning shakliy munosabati

D. Sintaktik birliklarning mazmuniy munosabati

4. 
   Shakliy sintagmatik munosabat to`g`ri berilgan qatorni toping
   

A. Tenglanish va tobelanish

B. Moslashuv, boshqaruv, bitishuv

S. Predikativ va nopredikativ

D. Atributiv, relyativ, obyektli

5. 
   Mazmuniy sintagmatik munosabat to`g`ri berilgan qatorni toping
   

A. Atributiv, relyativ, obyektli

B. Tenglanish va tobelanish

S. Moslashuv, boshqaruv, bitishuv

D. Barchasi to`g`ri

6. 
   Nopredikativ munosabat turlari to`g`ri berilgan qatorni toping
   

A. Atributiv, relyativ, obyektli

B. Moslashuv, boshqaruv, bitishuv

S. Predikativ va nopredikativ

D. Barchasi to`g`ri

7. 
   Predikativlik shakllari to`g`ri berilgan qatorni toping
   

A. Barchasi to`g`ri

B. Mayl, zamon, shaxs-son

S. Nol shakl

D. Tasdiq-inkor

8. 
   Predikativlik nol shakl bo`lgan qatorni toping.
   

A. Bugun havo issiq.

B. Terlar tuproq uzra quyilar duv-duv.

S. Yo`lchi Unsinni eshik oldida to`xtatdi.

D. Yerda oltin yaproqlar kabi yotar oy nuri.

9. 
   Sport bilan shug`ullanish sog`lom bo`lishning garovidir. Ushbu gapdagi sintaktik munosabat turlarini aniqlang.
   

A. Predikativ, atributiv, obyektli.

B. Predikativ, relyativ, obyektli

S. Predikativ, atributiv, relyativ

D. Nopredikativ, atributiv, relyativ.

10. 
    Qaysi qatorda aniqlovchilar uyushiq qo`llangan?
    

A. Qizil, ko`k, zangori ninachilar tinimsiz uchib turardi.

B. Kimdir darvozadan katta qora sigir yetaklab keldi.

S. Mashina keng asfalt yo`ldan g`izillab borardi.

D. Hammasi to`g`ri

11. 
    Qaysi qatordagi gapda shakliy va mazmuniy nomuvofiqlik ifodalangan?
    

A.Shundan xursandmanki, ular Elobodni bilishar ekan.

B. Chaqirsam, qaramaysiz.

S. Chaqimchidan qo`rqqin, chunki uning bir soatda buzgan ishini bir yilda ham tuzatib bo`lmaydi.

D. Sen tabiatga to`pponchadan o`q uzsang, tabiat senga to`pdan o`q uzadi.

12. 
    Subyektiv modallik ifodalangan qatorni toping.
    

A. Barcha javoblar to`g`ri.

B. Dunyoni qizg`anma mendan, azizim.

S. Chamasi, siz bundan xabar topmagansiz.

D. Ey zolim falak, yana qanday jafolaring bor.

13. 
    Qaysi gapda subyekt tushunchasi noma'lum?
    

A. Bu yerdan yo`l chiqarishga qaror qilindi

B. Ona bolasini uxlatdi

S. Bolalar tonggacha suhbatlashdilar

D. Ko`prikni biz qurdik.

14. 
    Qaysi gapda ikkita subyekt ishtirok etgan?
    

A. Ona bolasini uxlatdi

B. Bu yerdan yo`l chiqarishga qaror qilindi

S. Bolalar tonggacha suhbatlashdilar

D. Ko`prikni biz qurdik.

15. 
    Kesimi qaysi nisbatdagi fe'llar bilan ifodalanganda subyekt tushunchasi noma'lum bo`ladi?
    

A. Majhul nisbatda

B. Birgalik nisbatda

S. Aniq nisbatda

D. Orttirma nisbatda

16. 
    Kesimi qaysi nisbatdagi fe'llar bilan ifodalanganda subyekt tushunchasi birdan ortiq bo`ladi?
    

Orttirma nisbatda

Majhul nisbatda

Birgalik nisbatda

Aniq nisbatda

17. 
    Gapning bo`laklanish sathi to`g`ri berilgan qatorni toping
    

A. Barchasi to`g`ri

B. Sintaktik

S. Semantik

D. Aktual

18. 
    Kesim haqida berilgan hukmlarning qaysi biri noto`g`ri?
    

A.Zamon, mayl, tasdiq-inkor, shaxs-son ma`nolari faqat fe`l kesim uchun xos.

B. Kesim gapning mazmuniy va grammatik markazi hisoblanadi.

S. Gapda faqat kesimgina boshqa gap bo`laklariga nisbatlanmagan holda aniqlanadi.

D. Barcha hukmlar to`g`ri

19. 
    Qaysi qatorda faqat moslashuvli birikmalar berilgan?
    

tug‘ilgan kuning, ona allasi

A. yurt tinchligi, maktab bog‘i

B. kuz shamoli, sevimli kitobing

D) bizning maktab, mehribon ona

20. 
    Qaysi qatorda boshqaruvli birikma berilgan?
    

A. g‘azal o‘qimoq

B. ertalabdan kelmoq

S. bugundan boshlab

D. sayohat to‘g‘risida

21. 
    Qaysi qatorda holli birikmalar berilgan?
    

A. tez termoq, yoppasiga jonlanmoq

B.kuchli sel, qiyinchilik bilan ulg‘aymoq

S. qalam bilan chizmoq, do‘stlar bilan uchrashmoq

D. tadbirkorlar haqida so‘zlamoq, katta kuch

22. 
    Qaysi qatorda qo‘shma so‘z berilgan?
    

A. Bola jarohatlangan oqqushni davoladi.

B. Qayerdandir oq qush uchib keldi.

C. Qizil urug‘dan ungan ko‘chatlar sog‘lom rivojlandi.

D. Dori bosh og‘rig‘ini darrov qoldirdi.

23. 
    Qaysi qatorda buyruq ma'nosi ifoda etilgan undov gap berilgan.
    

A. Ko'p andisha qilmang, yuring!

B.Qani endi, shu kunlar qaytib kelsa.

S. Ko'zlarini yumib, o'ylanib turishi biram chiroyli, biram chiroyli!

D. Qayda bo'lsang, omon bo'l!

24. 
    Tire to‘g‘ri qo‘llangan gapni aniqlang.
    

A. Ma’naviyat – qalb ko`zgusi.

B. Sharifa – ham to‘quvchi.

S. Ko‘ylakning ranggi – sariq.

D. Maqsadim – o‘qimoq edi.

25. 
    Qaysi gapda ravish holi qatnashgan?
    

A.Ma’naviyat insonga ona suti, ota namunasi, ajdodlar o‘giti bilan singadi.

B. Aslida inson baxt uchun, dunyo ne’matlaridan bahramand bo‘lish uchun tug‘iladi.

S.Bitmas-tuganmas bilimning tagida mashaqqatli mehnat yotadi.

D.Millat tushunchasi hamisha Vatan bilan yonma-yondir, misoli jismu jondir.

Biz muzeyga bordik. Ushbu gapdagi bordik so‘zining sintaktik shakli qaysi qatorda berilgan?

A. Kesim

B. I shaxs koplikda

S. O‘tgan zamon fe'li

D. Barchasi to‘g‘ri

26. 
    Gapning grammatik shaxs kategoriyasini qaysi vositalar ifodalay oladi?
    

A. Hammasi to‘g‘ri

B. Kishilik olmoshlarining ba'zilari

S. Nisbat shakllarilarining ba'zilari

D. Shaxs-son qo‘shimchalarining ba'zilari

27. 
    Gapning grammatik shaxs kategoriyasini qaysi vositalar ifodalay olmaydi?
    

A. Egalik shakllari

B. Nisbat shakllarilarining ba'zilari

S. Shaxs-son qo‘shimchalarining ba'zilari

D. Hammasi to‘g‘ri

28. 
    Gapning zamon kategoriyasi fe'lning zamon kategoriyasiga muvofiq kelmagan qatorni toping.
    

A. Men talabaman

B. Tiniq ko‘kda oq bulut parchalari ko‘rindi

S. Erkin yosh qavaskorlar to‘garagiga yozildi.

D. O‘qituvchimiz ko‘rsatmasi bilan safga tizildik.

29. 
    Sintagmatik munosabat nima?
    

A. Muayyan sintaktik birlikning boshqa sintaktik birlik bilan ketma-ket munosabati

B. Sintaktik birliklarning shakliy munosabati

S. Sintaktik birliklarning mazmuniy munosabati

D. Sintaktik birliklarning makon va zamonga bo?li? b¢lmagan ¢zaro assotsiativ munosabati

30. 
    Gapning subyekti asosan qaysi bo‘laklarga to‘g‘ri keladi?
    

A. Gapning egasi yoki to‘ldiruvchisiga

B. Gapning egasi yoki aniqlovchisiga

S. Gapning egasi yoki holiga

D. Gapning egasi yoki kesimiga

31. 
    Sintagma, uning o‘ziga xos xususiyatlarini belgilang.
    

A. Tabiiy pauza bilan aytiladigan nutqiy parcha.

B. Bitta mustaqil so‘zdan tuzilib, predikativ munosabatni ifodalaydi.

S. Bir va bir necha so‘zlarning qo‘shilishidan tuzilgan, predikativ munosabatga ega bo‘lgan sintaktik birlik.

D. Mustaqil fikr anglatadigan, tugallik intonatsiyasiga ega bo‘lgan sintaktik birlik

32. 
    Keltirilgan misolda gapning qaysi bo‘laklari uyushib kelgan? Abdulla aka a’zolikka qabul qilinganlar bilan erinmay gaplashar, bilimi, dunyoqarashi, nimalar o‘qiyotganini obdon surishtirar edi.
    

A. Kesim va vositasiz to‘ldiruvchi uyushgan.

B. Ega uyushgan

S. Kesim uyushgan.

D. To‘ldiruvchi uyushgan.

33. 
    Ma’lum zaruriy gap bo‘lagi tushib qolsa, qanday gap deyiladi?
    

A. Elliptik gap

B. Bir sostavli gap

S. Sodda yig‘iq gap

D. Undov gap

34. 
    Karim, akamning o‘g‘li, litseyda o‘qiydi. Gapning aktual bo‘laklanishi to‘g‘ri ajratilgan qatorni toping.
    

A. Tema, rema, rema

B. Tema, rema

S. Rema, rema

D. Tema, rema, tema, rema

35. 
    Karim akamning o‘g‘li litseyda o‘qiydi. Gapning aktual bo‘laklanishi to‘g‘ri ajratilgan qatorni toping.
    

A. Tema, rema

B. Tema, rema, rema

S. Rema, rema

D. Tema, rema, tema, rema

36. 
    Karim akamning o‘g‘li litseyda o‘qiydi. Gapdagi tema to‘g‘ri ajratilgan qatorni toping.
    

A. Karim akamning o‘g‘li

B. Litseyda o‘qiydi

S. Karim akamning

D. Karim

37. 
    Karim akamning o‘g‘li litseyda o‘qiydi. Gapdagi rema to‘g‘ri ajratilgan qatorni toping.
    

A. Litseyda o‘qiydi

B. Karim akamning o‘g‘li

S. Karim akamning

D. O‘qiydi

38. 
    Qaysi qatorda qo‘shma gap berilmagan?
    

A. Yuksak, teran va atroflicha fikr yurita oladigan va ijtimoiy faoliyatidan el-yurtga naf yetadigan siymolarnigina mutafakkir deyish mumkin.

B. Odam borki, fikr yuritish qobiliyatiga ega.

S. Aytar so‘zni ayt, aytmas so‘zdan qayt.

D. Dushman oz deb g‘ofil bo‘lmaslik kerak, chunki ko‘p o‘tinni ozgina o‘t kuydiradi.

39. 
    Qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalar qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
    

A. bog‘lovchilar, bog‘lovchi vositasidagi vositalar, ohang

B. teng bog‘lovchilar, ergashtiruvchi bog‘lovchilar, ohang

C. ergashtiruvchi bog‘lovchilar, nisbiy so‘zlar, yuklamalar

D. teng va ergashtiruvchi bog‘lovchilar, nisbiy so‘zlar, ko‘makchili qurilmalar, ohang

40. 
    Qaysi qatordagi qo‘shma gap ohang yordamida bog‘langan?
    

A. Avval ular bizga yetib olishsin, keyin biz boramiz.

B. Ilm – bir daraxt, odob esa uning mevasidir.

S. Fikr ravshan bo‘lsa, albatta, uning shakli ham ravshan bo‘ladi.

D. Kim to‘g‘ri bo‘lsa, uning hurmati ham yuqori bo‘ladi.

41. 
    Bir necha ergash gapli murakkab qo‘shma gaplar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni belgilang. 1.Xalqimiz shuni istaydiki, yurtimiz tinch bo‘lsin, turmushimiz farovon bo‘lsin, mustaqilligimiz barqaror bo‘lsin. Tol ekdir suv bo‘yiga, Soya-salqin bo‘lsin deb, G’ayrat qilgan botirlar Yetib damin olsin deb.
    

G’anim kelsa, xonumoni kul bo‘lur, Uz yurtida pachaqlash ma’qul bo‘lur.

A. 1, 2 B. faqat 1 S. 2, 3 D. 1, 2, 3

42. 
    Yurakda orzum qat-qat, ko‘nglim etadi parvoz.
    

Berilgan gap haqidagi to‘g‘ri hukmni toping.

bog‘lovchisiz qo‘shma gap

sodda yoyiq gap

murakkablashgan sodda gap

ergashgan qo‘shma gap

43. 
    Bog‘langan qo‘shma gap qismlari qanday vositalar yordamida bog‘lanadi?
    

teng bog‘lovchilar; 2) ko‘makchili qurilmalar; 3) deb so‘zi; 4) -u, -yu, -da yuklamalari; 5) bo‘lsa, esa so‘zlari; 6) -sa shart mayli; 7) nisbiy so‘zlar; 8) ergashtiruvchi bog‘lovchilar; 9) -ki yuklamasi.

A) 1, 4, 5 B) 1, 2, 3, 5 C) 1, 4, 7, 9 D) 2, 6, 8, 9

44. 
    Quyidagi bog‘lovchilardan qaysilari qo‘shma gapning payt, sabab-natija munosabatlarida bo‘lgan qismlarini bog‘lab keladi?
    

biriktiruv bog‘lovchilar

zidlov bog‘lovchilar

teng bog‘lovchilar

ergashtiruvchi bog‘lovchilar

45. 
    Quyidagi qo‘shma gaplarning qaysi turida bog‘lovchilar qo‘shma gap qismlarini bog‘lash bilan birga ularda ifodalangan voqea-hodisalarning galma-gal ro‘y berishini yoki ularning faqat bittasining yuzaga chiqishini ta’kidlaydi?
    

Ayiruv bog‘lovchilari yordamida bog‘langan qo‘shma gaplarda

Biriktiruv bog‘lovchilari yordamida bog‘langan qo‘shma gaplarda

Zidlov bog‘lovchilari yordamida bog‘langan qo‘shma gaplarda

Ergashtiruvchi bog‘lovchilar yordamida bog‘langan qo‘shma gaplarda

46. 
    Odam yurakdan qaynab kulsa, sog‘ligi yaxshilanadi, ruhi tetiklashadi,
    ishtahasi ochiladi, umri uzayadi. Ushbu murakkab qo‘shma gap turini aniqlang.
    

bir necha bosh gapli murakkab qo‘shma gap

bir necha ergash gapli murakkab tso‘shma gap

aralash murakkab ho‘shma gap

qismlari uyushgan murakkab ho‘shma gap

47. 
    Qaysi qatordagi gap □←○ qolipida?
    

A) Kamtar bo‘l, chunki kamtarlik insonni kamolotga boshlaydi.

Olim bo‘lsang, olam seniki.

Ortiqcha g‘urur obro‘yingni yo‘q qilur, shuning uchun o‘zingni boshqalardan baland tutma.

D) Ukalarim bezovta bo‘lmasin deb, To‘ng‘ich botir to‘qayning bir chekkasiga qochdi.

48. 
    Ergash gapni bosh gapga bog‘lovchi vositalarni ko‘rsating.
    

teng bog‘lovchilar; 2) ko‘makchili qurilmalar; 3) deb so‘zi; 4) -u, -yu, -da yuklamalari; 5) bo‘lsa, esa so‘zlari; 6) -sa shart mayli; 7) nisbiy so‘zlar; 8) ergashtiruvchi bog‘lovchilar; 9) -ki yuklamasi.

A) 2, 3, 6, 7, 8, 9 B) 1, 2, 4 C) 2, 4, 7, 9 D) 2, 6, 8

49. 
    Qaysi qatordagi gapda ergash gap bosh gapga shart mayli qo‘shimchasi yordamida bog‘langan?
    

A)Agar shu topshiriqni bajarmasa, obro‘yi bir pul bo‘ladi.Ongli kishi deyilsa, ongga ega, aql-idrokli odam tushuniladi.

B) Berilganlarning barchasi.

D) Siz Hindistonda neniki ko‘rgan bo‘lsangiz, shularning hammasini jam etib, bir kitob yozmog‘ingiz darkor.

50. 
    Ko‘makchili qurilmalar yordamida ergashgan qo‘shma gaplarda ergash gaplar bosh gapda ifodalangan qanday mazmunni bildirib keladi?
    

A) sabab B) shart

C) maqsad D) qiyoslash-chog‘ishtiruv

51. 
    Shuni doimo yodingda tutki, biz hammamiz seni yaxshi ko‘ramiz. Berilgan gapdagi bosh gap tarkibida qo‘llangan ko‘rsatish olmoshini toping.
    

A) shuni B) biz C) hammamiz D) seni

52. 
    Qaysi qatorda nisbiy so‘zlar vositasida ergashgan qo‘shma gaplar berilmagan?
    

Shuni bilingki, hech bir yangilik bexosiyat bo‘lmaydi.

Siz Hindistonda neniki ko‘rgan bo‘lsangiz, shularning hammasini jam etib, bir kitob yozmog‘ingiz darkor.

Ko‘ziga nima ko‘rinsa, shu uni qiziqtira boshladi.

Kim chaqqon va tez harakat qilsa, yutuq o‘shaniki bo‘ladi.

53. 
    Qaysi qatordagi gapda ergashgan qo‘shma gaplarning sodda gaplar bilan ma’nodoshligi noto‘g‘ri berilgan?
    

Kim oldin musht ko‘tarsa, u ojiz bo‘ladi. – Ojiz odam oldin musht ko‘taradi.

Shuni sezdimki, oila a’zolari bir-biri bilan juda ittifoq ekan. – Oila a’zolari bir-biri bilan juda ittifoq ekanligini sezdim.

Shunga xursandmizki, bolalar o‘z yo‘lini topib ketishdi. – Bolalar o‘z yo‘lini topib ketganiga xursandmiz.

Berilgan gaplarning barchasida to‘g‘ri berilgan.

54. 
    Ko‘ziga nima ko‘rinsa, shu uni qiziqtira boshladi. Bosh gapda berilgan ko‘rsatish olmoshi qanday gap bo‘lagi vazifasida qo‘llangan?
    

A) ega B) to‘ldiruvchi C) kesim D) aniqlovchi

55. 
    Aralash murakkab qo‘shma gap berilgan qatorni toping.
    

Akang armiyadan kelsa, issiqxonani ishga solamiz, sen esa akangga yordamchilik qilasan Yigitlar daraxtlarning ostini yumshatdilar, qizlar maktab hovlisini va uning atrohni supurdilar, o‘qituvchilar barcha ishlarga bosh-qosh bo‘ldilar.

Kun shu qadar isidiki, chumchuqlarning ham ovozi chiqmay qoldi, hamma o‘zini salqinga oldi.

Kimki umid bilan daraxt o‘tqazsa, bir kuni kelib bu daraxt shig‘il meva beradi, uni ekkan egasiga olqish-u rahmatlar yog‘diradi.

56. 
    Berilgan gaplar orasidan aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gaplarni toping.
    

Eng yaxshi yo‘l shuki, yaxshi do‘st yor-diyordan ayrilishni ixtiyor etmaydi.

Kimki ilm urug‘ini sepsa, u ulug‘lik mevasini teradi.

Odam bolasi borki, u shu ranglardan birini o‘ziniki qilib oladi.

Katta arava qaysi yo‘ldan yursa, kichik arava ham shu yo‘ldan yuradi.

A) 3, 4 B) 2, 4 C) 1, 2, 3 D) 1, 2, 3, 4

57. 
    Nisbiy so‘zlar qanday ergash gapning qismlarini bog‘lab keladi?
    

Kesim ergash gapli qo‘shma gap;

Ega ergash gapli qo‘shma gap;

To‘ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap;

Hol ergash gapli qo‘shma gap;

Aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gap.

A) Berilganlarning barchasi.

B) 2, 3, 4, 5 B) 3, 4 2, 3, 5
Hol ergash gaplar boshga gapga qanday vositalar orqali bog‘lanadi?

teng bog‘lovchilar; 2) ko‘makchili qurilmalar; 3) deb so‘zi; 4) -u, -yu, -da yuklamalari; 5) bo‘lsa, esa so‘zlari; 6) -sa shart mayli; 7) nisbiy so‘zlar; 8) ergashtiruvchi bog‘lovchilar; 9) -ki yuklamasi.

A) 2, 3, 6, 7, 8,9 B) 1, 2, 4, 6 C) 4, 7, 9 D) 2, 6, 8, 9

58. 
    Har kimki vafo topsa, vafo topqusidir. Berilgan gap....
    

To‘ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap

Ega ergash gapli qo‘shma gap

C) Kesim ergash gapli qo‘shma gap

D) Hol ergash gapli qo‘shma gap

59.