Moddalar sinflari oʻrtasidagi genetik bogʻliqlik
Genetik bogʻlanish - bu bir sinfga tegishli moddani boshqa sinf moddasiga aylantirish imkoniyatini aks ettiruvchi birikmalar sinflari oʻrtasidagi bogʻliqlikdir[1].
Genetik qator - bir xil kimyoviy unsurni oʻz ichiga olgan moddalarning oʻzgarishlarini aks ettiruvchi zanjir[1].
Metallning genetik qatori
� →�2 ���� →�2� �(��)� →���� ��(��)� misol uchun
� →�2, �� �2� →�2� ��� →−�2���� ��� Nometallarning genetik qatori
��� →�2 ������ →�2� �������+1 →�(��)� ��(�����+1)� Organik modda - 1) kimyoda -organik birikma, yaʼni uglerodning boshqa elementlar bilan birikishidan hosil boʻlgan birikma; 2) geologiyada — tabiy organik birikmalarning murakkab aralashmasi; tuproq, dengiz va koʻl choʻkindilari, choʻkindi togʻ jinslari, shuningdek, yer usti va yer osti suvlari tarkibida bir oz miqdorda boʻladi. Organik moddaning bosh manbai, asosan, oʻsimliklardir. Organik moddaning gumus, sapropel va liptobolit xillari bor. Choʻkindi jinslarda oʻrta hisobda 15–20 kg/m3 chamasida boʻladi. Koʻmir va yonuvchi slanetslarning asosiy massasini tashkil etadi; neft va yonuvchi gazlarning manbai deb hisoblanadi.[1]
MAHSULOTINING SIFATI NAZORAT QULISH
Mahsulot sifati deganda – iste`molchi tomonidan qo`yilgan talablarni mahsulot tomonidan qondira olish xususiyatiga aytiladi. mahsulotlarni sifati konstruktiv, texnologik, ekonomik, ergonomistik va boshqa parametrlar sababi bo`yicha kelib chiqadi. Sifat xususiyatlari mahsulotlarni tayyorlash va loyixalash jarayonida shakillantiriladi, sifat – mahsulotlarni ekspluatatsiya jarayonida baxolanadi. Lekin olingan ushbu ma`lumotlar: birinchidan etarli emas, chunki sifatini baxolash uchun mahsulotlarni barcha parametrlari ekspluatatsiya jarayonida aniqlana olinmaydi.; ikkinchidan, - kechikkan ma`lumotlar, chunki mahsulotlarni tayyorlash uchun katta mablag` sarflanib bo`lgan. Ushbu muammo mahsulotlarni borgan sari mikrominiatyurizatsiyasi sababli murakkablashib ketadi, xozirda katta bloklar integral sxema (IS) ko`rinishida bajarilmoqda, ular esa o`z navbatida qayta ta`mirlana olinmaydi.
Sifatini baxolashni manbasining biri sifatida nazariy xisob-kitoblar xizmat qiladi. Lekin xisob-kitob baxolanishi eksperimental tasdiqga ega bo`lishi kerak, chnui natijaviy ma`lumotlar va modellar yaqinlashtirilgan ma`lumotlar xisoblanadi. Mikrominiatyurizatsiyasi rivojlanishi va mahsulotlarni murakkablashib ketishi bilan adekvat modellarni yaratish muammo bo`lib bormoqda. Bundan kelib chiqib mahsulotlarni sifatini xaqiqatdan ma`lumotlarni katta qismi ularning parametrlarini nazorat qilish yo`li bilan va barcha bosqichlarni sinash bilan olinadi, ya`ni normativ-texnologik xujjatlarni loyixalashdan boshlab va reklamatsiya taxlillari bilan tamomlanadi va tayyor mahsulot sifati xaqiqatdan xulosalar iste`molchilar tomonidan yakunlanadi. Mahsulotga qo`yiladigan talabning kelib chiqish xolati bo`yicha yechiladi.
Mahsulotlarni loyixalash, ishlab chiqarish va ekspluatatsiyasi ketmaketligi tasvirlangan bo`lib, bu mahsulotlarni ishlab chiqarishda rasmdan 6 ko`rinib turibdiki, mahsulotni siftini nazorat qilish quyidagi bosqichlarda amalga oshirilishi mumkin: loyixalash (mahsulotni barcha xususiyatlarini ko`p tomonlama tadqiqi, mahsulot sifatini belgilab beradi); mahsulotlar tayyorlanishida texnologik operatsiyalarni bajarilishi, elektroradioelementlar kirish parametrlarini nazorati xam kiradi; tayyor mahsulotlarni sinash (mahsulotlarni talab qilinayotgan sifatga attestatsiyalanishi); ekspluatatsiya (mahsulotni NTX talablariga mos kelishi). mahsulotning “xayotiy”ssiklining u yoki bu bosqichida analiz va nazorat o`tkazishsapvoli (loyixalash, ishlab chiqarishga kirgizish, tayyorlash, ekspluatatsiya, remont, eksportga chiqarish, import kirgizish va x.k.). Amaliyot shuni ko`rsatadiki, mahsulotlarni ishdan chiqishni katta qismi mahsulotni ishlab chiqarishda o`zlashtirilishida ro`y beradi. Katta xajmli ishlab chiqarishda va ekspluatatsiya jarayonida ishdan chiqish soni keskin kamayib ketadi. SHuning uchun mahsulotlarni loyixalanishidan Mahsulotlarni tayyorlash davrida quyidagi nazoratlar farqlanadi: tayyor mahsulotlarni yoki yarim fabrikantlarni nazorati va ularni tayyorlanishini texnologik jarayonini (TJ) nazorati.
Do'stlaringiz bilan baham: |