Oziq ovqat texnologiyasi

Vodorod ishlab-chiqarishning sanoat miqyosidagi usullari. Texnik vodorod 3 xil usulda ishlab chiqariladi:
1) temir bug‘ usuli (kontaktli)
2) konversiya usuli
3) elektirolitik usuli


Temir bug‘ usuli (kontaktli)
Temir bug‘ usuli bilan vodorod olish Fe metallini suv bug‘i yordamida oksidlanish reaksiyalariga asoslangan.

3 Fe+3H₂O 3FeO + 3H₂; 3FeO +H₂ O Fe ₃O₄ + H₂

Umumiy ko‘rinishda quyidagi tenglama bilan yozish mumkin

3 Fe + 4 H₂ O Fe₃ O₄ + 4H₂

Hosil bo‘lgan temir oksidi suv gazi yordamida temir metall holatiga qaytariladi.

Fe₃O₄ + CO 3FeO + CO₂; 3FeO + 3CO 3 Fe + 3 CO₂

Yoki umumiy ko‘rinishda quyidagi tenglama bilan ifodalash mumkin

Fe₃O₄ + 4 CO = 3 Fe + 4CO₂

Temir oksidini suv gazi yordamida kaytarilish reaksiyasi quyidagi tenglama bilan ifodalanadi

F e₃O₄ + 2 (H₂ + CO) 3Fe + 2H₂O + 2CO₂

Hosil bo‘lgan temir metalini qaytadan suv bug‘i bilan oksidlanadi. Vodorod ishlab chiqarish jarayoni ikki fazada olib boriladi.

1. Temir suv bug‘i bilan vodorod hosil qilinadi.
2. hosil bo‘lgan temir oksidi suv bug‘i yordamida temir metall holatiga qaytariladi.
Temir – bug‘ usuli bilan vodorod ishlab-chiqarish navbatma-navbat kechadigan oksidlanish –qaytarilish jarayonlaridan iborat.


Tabiiy gazni konversiyalash usuli bilan vodorod olish
Metan neftga hamroh gazlarining asosiy qismini tashkil etadi. Konvertorlarda nikel, magniy oksid yoki kobalt katalizatorlari ishtrokida 1000-1100 ⁰C haroratda metan gazi suv bug‘i yordamida oksidlanadi.

CH₄+H₂O = CO+3H₂; CH₄+2H₂O = CO₂+4H₂;

Hosil bo‘lgan gaz bosim ostida etanolamin eritmasi bilan yuvish jarayonida CO gazidan tozalanadi. 500⁰C haroratda CO gazi temirxrom katalizator yordamida bug‘ yordamida CO₂ gaziga aylantiriladi.

CO+H₂O = CO₂+H₂