O‘zi to‘kar mashina ishining tannarxi S=T so‘m

I. Yer ishlari hajmini hisoblash.

1. Handaq hajmi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

buyerda: H=1,8m – handaqchuqurligi;

s=25m – handaqni eni;

d=65m – handaqni uzunligi;

Handaqni yuqori yuza o‘lchamlarini (“a” va “b”) toppish

2. Bo‘lajak binoning hajmini umumiy handaqdagi tuproqni 80% deb qabul qilamiz, ya’ni .

3. Qurilish maydonida o‘yiqlarni qayta to‘ldirish uchun qoldiriladigan tuproqni hajmi.

4. Handaqga kirish uchun tushish yo‘li qiyaligi 1:10 (m^’=10) nisbat bilan qabul qilinadi.

Tuproqlarning fizik-mexanikaviy xossalari.

1-jadval

№	Tuproqlar	Solishtir. og‘irlik,m^3.	K bosh.	K qold.	Tuproqning guruhi			Harxil chuqurlikdagi qiyaliklarni tiklash, m.
					Eksk. uchun	Buld. uchun	1,5 gacha		1,5-3 gacha	3 va undan ortiq
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.	Yog‘liq tuproq Karbonli tuproq Og‘ir tuproq Yumshoq lyoss Qotgan lyoss Engil sog‘ tuproq Og‘ir sog‘ tuproq Qumloq Yumshoq qora tuproq Qotgan qora tuproq SHag‘al-mayda tosh.	1,8 1,95 2,0 1,6 1,8 1,75 1,75 1,65 1,3 1,2 1,75	1,27 1,3 1,3 1,2 1,27 1,27 1,45 1,45 1,25 1,25 1,18	1,055 1,075 1,075 1,045 1,055 1,045 1,065 1,04 1,065 1,065 1,065	II III IV I V I II I I II I	III III III I III I II II I II II	1:0 1:0 1:0 1:0,25 1:0 1:0 1:0,25 1:0,25 1:0,25 1:0,25 1:0,5		1:0,25 1:0,25 1:0,25 1:0,5 1:0,5 1:0,5 1:0,5 1:0,67 1:0,5 1:0,5 1:1	1:0,5 1:0,5 1:0,5 1:0,75 1:0,5 1:0,75 1:0,75 1:0,85 1:0,75 1:0,75 1:1

5. Tushish yo‘li qiyaligidagi tuproq hajmi:

6. Tushish yo‘li qiyaligiga qayta tushirish uchun qoldiriladigan tuproq hajmi:

7. Qurilish maydonidan olib chiqiladigan tuproqning hajmi

8. Qurilish maydonida qoldirilgan tuproq hajmi:

V₄=1077+70=1147m³

I-chi variant. To‘g‘ri cho‘michli ekskavator handaqda tuproqni qazib transportga ortishda ishlaydi. Tuproqning ortiqchasi

berilgan masofaga olib ketiladi. Qayta to‘kish uchun qurilish maydonchasida qoldiriladigan tuproq o‘zito‘kar mashinalarda olib chiqib qurilish maydonchasidagi ag‘darmalarga to‘kiladi. Agar ekskavatorning bo‘shatish balandligi bo‘yicha imkoniyat bo‘lsa, tushish yo‘li qiyaligini butunlay (handaq chuqur bo‘lmay ekskavatorning bo‘shatish balandligi katta bo‘lsa) yoki qisman ag‘darmaga qaziladi.

Tushish yo‘li qiyaligini qolgan qismi o‘zito‘kar mashinalarga ortish bilan qaziladi.

II-chi variant. Handaqda tuproq draglayn ekskavatori bilan transportga ortiladi va ag‘darmalarga to‘kiladi.

III-chi variant. Qayta to‘kish uchun kerak bo‘lgan tuproq buldozer bilan qaziladi. Qolgan tuproq to‘g‘ri belkurakli ekskavator

bilan transportga ortib qaziladi.

2-jadvaldan ko‘rinib turibdiki 0,8 dan 6 ming m³ gacha bo‘lgan tuproq ishlari hajmi uchun cho‘mich hajmi 0,25 dan 0,4 m³ gacha bo‘lgan ekskavatorlarni qo‘llasa bo‘ladi. Bizning loyihada 1 guruh tuproq bo‘lgani uchun, cho‘mich yaxlit kesuvchi milkli yoki cho‘michi tishli bo‘lgan ekskavatorlar qo‘llansa bo‘ladi. CHo‘michi yaxlit kesuvchi milkli ekskavator faqat I-III guruh tuproqlar uchun qo‘llanishini e’tiborga olish kerak.

Ekskavatorni YAMvaN(ENiR)dagi pasportlari bo‘yicha (E 2-1-7 v E 2-1-9) tuproqni qazish uchun to‘g‘ri cho‘michli ekskavatorni qabul qilish mumkinligini aniqlaymiz.

1. 
   E-302 cho‘michi tishli – 0,3 m³.
   
2. 
   E-304 cho‘michi yaxlit kesuvchi milkli – 0,4 m³.
   
3. 
   E-2621A – gidravlik uzatkichli (privod) – 0,25 m³.
   

Draglaynekskavatorlari.

1. 
   E-302 cho‘michi tishli – 0,35 m³
   
2. 
   E-304 cho‘michi yaxlit kesuvchi milkli – 0,4 m³.
   
3. 
   E-304G – cho‘michi tishli – 0,4 m³
   

E-302 va E-304 to‘g‘ri cho‘michli ekskavatorlar N_t=3,4 m to‘kish balandligiga ega. Bunda handaq chuqurligi 3m bo‘lgani uchun ekskavator handaqga tushish yo‘lini o‘zi qaziy oladi, to‘kish balandligi N_t=3,3m bo‘lgan E-2621A ekskavatori esa ag‘darmaga handaqga tushish yo‘lini faqat yarmini qaziydi, ya’ni qolgan tuproq esa transportga ortiladi.

Har bir qayd etilgan ekskavatorning ish vaqtini va ishining tannarhini aniqlaymiz (3-jadval). Ishlab chiqarish ishlari variantlarini solishtirish uchun texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni 4-jadvalga kiritamiz (ularni hisoblash jarayonida).

ISHNI OLIB BORISH UCHUN MASHINA VA MEXANIZMLAR TANLASH.

Ekskavatorning tavsiya etiladigan quvvati

2-jadval

Tuproqishlari hajmi, ming m^3 da		Ekskavatorcho‘michi hajmi, m^3da
dan	Gacha	dan	gacha
0,8	6	0,25	0,4

SOLISHTIRILAYOTGAN VARIANTLARNING TEXNIK–IQTISODIY KO‘RSATKICHLARI

4 – jadval

№№	Mehnatsarfi nomlari	Narxi,so‘mda Mash -smenadagi mehnat hajmi
		V a r i a n t l a r
		I	II	III	I	II	III
1. 2. 3. 4.	Tuproqni ekskavator bilan qazish Tuproqni buldozer bilan qazish. O‘zi to‘kar mashinalar-da tuproqni 3 km gaolib borib to‘kish. Xuddishu qurilish maydoni chegarasida (200m masofaga).	560,17 - 2362-31 287	577,28 - 2677-67 -	450-83 72-78 2362-31 -	21,62 - 101 12,15	17,6 - 114,4 -	17,4 2,17 101 -
	Jami	3210,01	3255-05	2885-65	133,77	132.0	120,57

Eslatma: narhlar 1991 yil bo‘yicha berilgan, xozirgi narhni aniqlash uchun ularni indeksatsiya koeffitsentiga ko‘paytirish lozim.

TUPROQNI EKSKAVATORLAR BILAN ISHLASHDAGI MEHNAT HAJMI VA NARHI

T/r

Ekskavator-larni ishchi uskunasi ko‘rinishi.

Ekska-vator markasi

CHo‘mich hajmi

CHo‘mich ko‘rinishi

Qazish hajmi, m^3

Vaqtme’yori, mash.soatda

Mehnathajmi, mash.sm.

Umumiymehnathajmi, mash.smenada

I-mash. smena-dagi narhi, so‘mda

Qazish narhi, so‘mda

trans-portga

ag‘darma

trans-portga

ag‘darma

trans-portga

ag‘darma

1. 2. 3. 4. 5.

To‘g‘richo‘michli Tug‘richo‘michli Draglayn Draglayn Draglayn

E-302 E-304 E-302 E-304 E-304

0,3 0,4 0,35 0,4 0,4

Tishli Milkliyaxlitqirquvchi Tishli Milkliyaxlitkesuvchi Tishli

1077+4662= =6439 6439 4662 4662 4662

74 74 1141 1141 1141

3,3 2,9 3,1 3,1 2,8

2,6 2,2 2,5 2,4 2,2

4,05+ 16,85==20,9 18,4 15,8 15,8 14,3

0,72 0,61 3,75 3,6 3,3

21,62 19,01 19,65 19,4 17,6

25-91 32-80 32-80 32-80 32-80

560-17 623,53 644,52 636,32 577,28

Ekskavatoruchun 1 mash. smenani narhi ilovaning 1-jadvalidan aniqlangan.

III – v a r i a n t

1. Tuproqni buldozer bilan qazish.

1. Buldozer handaqda 1077 m³ tuproqni qazib, handaqga tushish yo‘lida esa handaq chuqurligicha tuproqni qaziydi. Dastlab handaqdagi qazish chuqurligini belgilaymiz. O‘rtacha qazish maydoni 27x671809 m² ni tashkil qiladi.

Zarur bo‘lgan qazish chuqurligi .

2. Buldozerning handaqdan chiqib ketishi qulay bo‘lishi uchun, handaqni ikkala tomonidagi qiyalik nisbati 1 : 10 deb olinadi.

Bundaaniqlangan kerakli chuqurlik h_x =

0,9nitashkilqiladi

3. Buldozerlar bilan qaziladigan tuproq handaqning ikki tomonidagi ag‘darmalarga joylanadi.

Ag‘darmani joylanishi tuproqni qazish tomonidan 1 : 10 deb qabul qilamiz. Bu holda esa ustki kengligi 3m.

Har bir ag‘darmada 1077 : 2 = 538m³ tuproq zich holda joylanadi yoki g‘ovak holatda esa 538 m³ . K_bosh = 5381,18=635,6m³ tuproq joylanadi.

Buldozer ko‘p marta ag‘darmaga chiqib tushishi natijasida tuproq zichlanadi, shuning uchun K_bosh=1,1 deb qabul qilamiz.

SHundaag‘darmadagi tuproqning hajmi 538 1,1591,8 m³ni tashkil qiladi.

4. 
   Buldozer va o‘zi to‘kar mashinalarni handaqqa kirib chiqishi uchun tushish yo‘lini handaqning chuqurligiga teng qilib qaziy oladi, ya’ni 0,7 m ga. SHunda handaqga tushish yo‘lini qazish hajmi tahminan