O`zbyekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‘lim vazirligi

17 – rasm

. Suzuvchi qopqoqlar (pantonlar). 

 

10.2. Po`lat saqlagichlarni korroziyadan himoya qilish. 

 

Po`lat  saqlagichlar  ichki  va  tashqi  korroziyaga  ushraydi.  Tashqi  korroziyada  atmosferaning 

agressiv omillari va tuproq omillari asosiy rol o`ynaydi. Tuproq omillari saqlagichlarning tubini ishdan 

chiqaradi. Atmosfera omillari esa uning devorlari va tomiga ta„sir qiladi. 

---

 

33 

Atmosfera omillari bilan kurash, saqlagichlarni turli suv o`tkazmaydigan lak va bo`yoqlar bilan 

bo`yash  orqali  olib  boriladi.  Saqlagichlarning  tuproqda  joylashgan  qismining  korroziyasi  bilan 

quyidagisha kurashiladi: saqlagichlarning tuproq ishida yotishi kerak bo`lgan tagi bitumlanadi. 

Ichki korroziya neftlar tarkibida bo`ladigan oltingugurtli birikmalar va nam havo ta„sirida sodir 

bo`ladi.  Bunday  hollarda  birinchi  bo`lib,  saqlagichlarning  tomi  ishdan  chiqadi,  Chunki  gaz  –  havo 

aralashmasi  tomning  tagida  joylashadi  va  u  bilan  ta„sirlanadi.  Bu  holatni  kengroq  ko`rib  chiqsak, 

saqlagichlarning  katta    «nafas  olishida»  gaz  bo`shlig`iga  atmosferaning  nam  havosi  kiradi.  Keshasi 

saqlagichning sovuq devorida suv bug`larining kondensatsiyasi sodir bo`ladi va tomchilar hosil qiladi. 

Bu tomchilarda neftdan ajralgan oltingugurt eriydi va quyidagi reaktsiyalar sodir bo`ladi: 

2Fe + 2H

2

S + O

2  



 

FeS + 2H

2

O 

4Fe + 12H

2

S + 3O

2

 



 4Fe

2

S

3

 + 12H

2

O 

H

2

S + 2O

2

 



 H

2

SO

4

 

Ko`rib  turganimizdek,  natijada  temir  sulfidlar  va  sulfat  kislotasi  hosil  bo`ladi.  Bular  neft 

mahsulotlarining yonib ketishiga sabab bo`lishi mumkin. Shuning uchun saqlagichlarning ichki tomoni 

neft  va  yengil  karbonsuvchillarning  ta„siriga  shidamli  bo`lgan  turli  metall  va  plastmassalar  bilan 

qoplanadi. Bundan tashqari po`lat saqlagichlarning ichki korroziyasini oldini olish maqsadida ulardagi 

neftlarga kislotalarni neytrallashtiruvshi ishqorlar qo`shib turiladi.