O`zbyekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‘lim vazirligi

 

 

 

4.3. Kondan qazib olinayotgan gazlar tarkibi va ularning salbiy ta‘sirlari. 

 

 

Kondan  qazib  olinayotgan  tabiiy  gazlar  tarkibida  qattiq  zarrachalar  (qum,  korroziya 

mahsulotlari),  og`ir  uglevodorodlar  (kondensatlar),  suv  bug`i,  vodorodsulfid,  is  gazi  va  inert  gazlar 

uchraydi. 

Gaz  tarkibida  mexanik  qo`shimshalarning  bo`lishi  gaz  bilan  o`zaro  ta„sirda  bo`lgan  quvurni, 

kompressorning metall qismlarini va boshqa jihozlarni errozik yemirilishiga olib keladi. 

 Bundan  tashqari,  mexanik  qo`shimshalar  quvurga  o`rnatilgan  armaturalarni,  o`lchash 

asboblarini ifloslantirib ishdan chiqaradi, hamda quvurni ma„lum qismlarda yig`ilib qolib, uni qirqim 

yuzasini kamaytiradi. Bu o`z navbatida gazning o`tkazuvchanlik qobiliyatini kamaytiradi. 

Gaz  tarkibida  og`ir  uglevodorod  (kondensatlar)  ning  bo`lishi  quvurning  past  joylarida  suyuq 

holatga  o`tib  yig`iladi  va  quvurning  o`tkazuvchanligini  yomonlashtiradi,  hamda  quvurni  zanglashiga 

olib keladi. 

Gaz tarkibidagi namliklar, ma„lum sharoitda gaz aralashmasi bilan qorsimon ko`rinishdagi gaz 

gidratlarini hosil qiladi, quvurning o`tkazuvchanligini yomonlashtiradi, hatto butunlay o`tkazmaydigan 

qilib qo`yib avariya holatlarini sodir qilishi mumkin. Masalan:  

---

 

16 

;

6

2

4

O

H

CH

 

;

8

2

6

2

O

H

H

C



       

;

17

2

8

3

O

H

H

C



   

O

H

H

C

2

10

4

17



 

Gaz tarkibidagi  vodorodsulfid  zararli  qo`shimsha bo`lib, uning  havodagi  miqdori 0,01 ml.gr/l 

dan ortiq bo`lganda ish zonalari uchun juda xavfli hisoblanadi. Gaz tarkibida uning bo`lishi metall va 

jihozlarni zanglashini tezlashtiradi va avariya holatlarini ko`paytiradi. 

Olinayotgan gaz tarkibida ic gazini bo`lishi yonish issiqligini kamaytiradi.