O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

“Libero” faoliyati tavsifi. 
“Libero”ning o‘yin harakati. 
“Libero”  orqa  zonadagi  xohlagan  o‘yinchining  o‘rniga  tushib 
o‘ynashi  mumkin.  “Libero”  faqat  orqa  chiziqda  himoyada  o‘ynaydi, 
unga  umuman  hujum  zarbasini  berish  (agar  to‘p  to‘r  sathidan  balandda 
bo‘lsa)  taqiqlanadi.  “Libero”  to‘p  kiritishda  to‘siq  qo‘yishda  ishtirok 
etishi mumkin emas. “Libero” ishtirokida uzatilgan to‘p oldingi zonaga 
yo‘naltirilgan  bo‘lsa, bu  to‘pni to‘rdan  yuqori holatda hujumda  qo‘llash 
mumkin  emas.  Agar  shu  vaziyat  orqa  chiziq  zonalarida  ro‘y  bersa 
bunday holda “Libero” uzatgan to‘pni hujum zarbasida qo‘llash mumkin. 
“Libero”ning o‘yinchi o‘rniga almashtirilishi. 
“Libero”ni  almashtirish  chegaralanmaydi,  uning  almashtirilishi 
qoidadagi  almashtirish  hisobiga  kiritilmaydi.  Lekin  “Libero”ni 
almashtirishda  kamida  bir  to‘p  o‘ynalishi  kerak.  “Libero”  bilan 

---

258 
almashgan  o‘yinchi  faqat  uning  o‘zini  o‘rniga  tushishi  mumkin. 
“Libero”ning o‘yinga tushishi to‘p kiritishga hushtak chalinishidan oldin 
ham o‘z ifodasini topishi mumkin: 
a)  har  bir  partiya  oldidan  2-hakam  o‘yinchilarning  maydonda 
joylashishini nazoratdan o‘tkazganidan so‘ng; yoki 
b) to‘p maydondan “tashqari”da bo‘lganida. 
To‘p kiritishga hushtak
 
chalinganidan so‘ng, lekin to‘pni kiritishdan 
oldin  “libero”ning  o‘yinga  tushishi  bekor  qilinmaydi,  ammo  to‘p 
o‘ynalgandan  keyin  og‘zaki  tanbeh  beriladi.  Agar  shunday  holat 
qaytarilsa,  unda  bu  vaziyat  jazo  berish  uchun  asos  bo‘ladi.  “Libero”  va 
almashadigan o‘yinchilarning maydonga kirish chiqishi  o‘z jamoasining 
o‘rindig‘i  oldidan  hujum  chizig‘ining  yon  chizig‘i  bilan  kesishgan 
joyidan amalga oshiriladi. 
Yangi “Libero”ni qayta ro‘yxatga olish. 
Ilk bor ro‘yxatga olingan “Libero” jarohat olsa, birinchi hakamning 
ruxsati bilan murabbiy o‘z jamoasi tarkibidagi hali maydonga chiqmagan 
biror  o‘yinchisi  yangi  “Libero”  sifatida  ro‘yxatdan  o‘tkazishi  mumkin. 
Jarohatlangan  “Libero”  ushbu  o‘yin  davomida qayta  maydonga  chiqish 
huquqiga ega emas. 
Yangi  “Libero”  o‘yin  oxirigacha  “Libero”  funksiyasini  ijro  etishi 
shart.  Yangi  “Libero”ning  o‘yin  raqami  tanbehlar  ustunida qayd  etilishi 
va  navbatdagi  partiyaning  maydonda  joylashish  varaqasiga  yozilishi 
kerak.