O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Yuqoridan yon tomon bilan to‘p kiritish. Yuqoridan yon tomon bilan to‘p kiritish usulida o‘yinchi to‘rga nisbatan yon tomon bilan oyoqlarini tizzadan bukkan holda turadi (12-rasm). To‘p 1 m gacha balandlikda yelka ustiga tashlanadi. O‘ng qo‘l bilan zarba berilganda, u pastdan orqaga harakatlanadi, bunda yelka pastga tushirilib, gavdaning og‘irligi o‘ng oyoqqa o‘tkaziladi. Zarba beruvchi qo‘l orqadan-yuqoriga yoy bo‘yicha harakatlantirilib, zarba amalga oshiriladi. Gavda chapga buriladi va og‘irlik kuchi chap oyoqqa ko‘chiriladi. Bu harakat zarbaning kuchini oshirishga xizmat qiladi.

12. 
    rasm.
    

Zamonaviy voleybolda asosan to‘rt ko‘rinishda: sakrab kuchli, rejalashtiruvchi, mo‘ljalli yoki taktik va aylanma harakatli to‘pni o‘yinga kiritishdan foydalaniladi. Ularning barchasi yuqoridan to‘pni o‘yinga kiritish usulida bajariladi. To‘pni o‘yinga kiritishning asosiy farqli belgilari bo‘yicha tasniflanib, bu amalyotchilar tomonidan ish jarayonida qo‘llaniladi.

Sakrab to‘pni kuch bilan kiritish. Hozirda sakrab to‘p kiritish usuli keng qo‘llanilmoqda. Bu usulning asosi orqa (himoya) zonadan hujum zarbasini berishga o‘xshashligi sababli uning mohiyati quyiroqda yoritiladi. To‘pni o‘yinga kiritishning bu turi zamonaviy, ayniqsa, erkaklar voleybolida keyingi 12-15 yilda ustuvorlik qilmoqda. To‘pni o‘yinga kuch bilan kiritish texnikasi to‘rdan uzoqda hujum zarbalari berish usulidan unchalik farq qilmaydi. To‘pni o‘yinga kirituvchi o‘yinchi o‘z harakati bo‘yicha to‘pni o‘yinga kiritishni bajaradi va zarbadan so‘ng
to‘pning trayektoriyasi qiyalama bo‘ladi, uning boshqa usullardan farqi ham shunda.
Kuchli zarbadan so‘ng to‘pning uchish aniqligi muhum ahamiyat kasb etadi, to‘p raqibning maydoniga tushushi kerak. To‘pni o‘yinga kiritishning ishonchliligini oshirish uchun o‘yinchilar zarba kuchini pasaytiradilar. Zarba kuchining oshishi bilan to‘pni o‘yinga kiritishni bajarishdagi xatoliklar ehtimoli oshadi, biroq o‘yinchilar ko‘pincha tavakkal qilishga majbur, chunki buni o‘yin vaziyati talab etadi, to‘pni yumshoq o‘yinga kiritishda, zamonaviy voleybolda raqibning hujum- korligi o‘sib borayotgan sharoitda himoyalanish qiyin kechadi.
To‘pni o‘yinga kuch bilan kiritishni bajarishda sakrash texnikasi muhim ahamyatga ega bo‘lib boradi. Yugurishga perpendikulyar bo‘lgan, ikkala oyoq ham bir chiziqda to‘xtagan holda birdaniga sakrash tashqi chiziq yaqinida, uni bosmasdan va yuqoriga sakramasdan siltanishni bajarishga imkon beradi. Bu to‘pni o‘yinga kiritishni bajaruvchi o‘yinchining vazifasini yengillashtiradi, u to‘pni o‘yinga kiritish hujumkorligini oshirishi va siltanishda tashqi chiziqni bosib olishdan saqlanishi lozim. Sakrashda oyoqlarni navbati bilan tayanchga qo‘yish va bir oyoqning boshqasidan oldinroqda bo‘lishi chiziqni bosib olish ehtimolini oshiradi, o‘yinchini tashqi chiziqdan uzoqroqqa siljishga majbur qiladi va sakrash balandligini pasaytiradi.