O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Reyting savollari 
1.
Qadimda 
Italiya 
atamasi nima ma’noni 
bildirgan? 
A)
“buzoqlar 
mamlakati” ma’nosini 
B)
alp tog’
ma’nosini 
C)
boy o’lka 
ma’nosini 
D)
shamollar 
mamlakati ma’nosini 
E)
oltin tog’ 
ma’nosini 

---

702 
2.
Italiyaning qancha 
qismi tekislikdan 
iborat ? 
A)
25 % 
B)
20 % 
C)
30 % 
D)
45 % 
E)
50 % 
3.
Italiyaning ko’p 
qismini nimalar tashkil 
etadi ? 
A)
quruqliklar 
B)
chuqurliklar 
C)
tog’liklar 
D)
suvliklar 
E)
tekisliklar 
4.
Qadimgi Italiya necha 
qismga bo’lingan ? 
A)
3 qismga 
B)
7 qismga 
C)
12 qismga 
D)
8 qismga 
E)
15 qismga 
5.
Qadimgi Italiya deb 
qaysi davlat 
nomlangan? 
A)
Latsiya 
B)
Kalabriya 
C)
Arelin 
D)
Rim 
E)
Umbriya 
6.
Apennin tog’lari 
sharqqa cho’zilib, 
qayergacha yetib 
boradi? 
A)
Adriatik 
dengizigacha 
B)
Antarktidagacha 
C)
Avstraliyagacha 
D)
Epirgacha 
E)
Arelin 
vodiysigacha 
7.
Er. avv. V asrda Po 
vodiysiga kimlar 
ko’chib kelishdi ? 
A)
etrusklar 
B)
ekvlar 
C)
esklar 
D)
gallar 
E)
osklar 
8.
Gallar nima uchun 
Rimda Sizlalp 
Galliyasi deb nom oldi 
? 
A)
etrusklarni siqib 
chiqarganlari uchun 

---

703 
B)
janglarda pistirma 
qo’yganlari uchun 
C)
gallarni yenganlari 
uchun 
D)
urushda 
qatnashmaganliklari 
uchun 
E)
xiyonatkor 
bo’lganlari uchun. 
9.
Rim shahri qachon
barpo qilindi? 
A)
er. avv. 754-753-
yillarda 
B)
er. avv. 715-710-
yillarda 
C)
er. avv. 775-770-
yillarda 
D)
er. avv. 780-779-
yillarda 
E)
er. avv. 710-708-
yillarda 
10.
Italiyadan qaysi 
daryo oqib o’tadi? 
A)
Sibir 
B)
Neon 
C)
Surrey 
D)
Nil 
E)
Registon 
11.
Rim 
imperiyasiqachon 
quladi? 
A)
476-yilda 
B)
475-yilda 
C)
470-yilda 
D)
478-yilda 
E)
485-yilda 
12.
Er. avv. 79-yil 
vulqon otilishi
natijasida kul ostiga 
qolgan Pompeya va 
Gerkulanum shaharlari 
arxeologlar tomonidan 
to’la qazib olindi? 
A)
XX asrda 
B)
XIX asrda 
C)
XV asrda 
D)
XIX asrning I 
yarmida 
E)
XVIII asrda 
13.
Pompeya va 
Gerkulanum qachon 
vulqon kuli ostiga 
qolgan? 
A)
er. avv. 79-yilda 
B)
eramizning 79-
yilida 

---

704 
C)
XX asrda 
D)
750-yilda 
E)
er. avv. 753-yilda 
14.
Rim tarixida eng 
qimmatli manbalardan 
biri nima? 
A)
yozma adabiyot 
B)
drama 
C)
musiqa asarlari 
D)
ierogliflar 
E)
haykaltaroshlik 
15.
Rim shahriga qachon 
asos solingan? 
A)
753-yil 21-aprelda 
B)
709-yil 10-mayda 
C)
780-yil 21-mayda 
D)
785-yil 21-aprel 
E)
801-yil 12-
fevralda 
16.
Er. avv. 100-yillar 
atrofida ……. yarim 
oroliga shimoldan 
yangi qabilalar kelgan. 
A)
Apennin 
B)
Terra 
C)
Marra 
D)
Villan 
E)
Rim 
17.
…………. lar o’lik 
mayitlarni gulxanda 
yoqib, kulini maxsus 
idishlarda saqlar 
edilar. 
A)
terra 
B)
marra 
C)
villan 
D)
samnit
E)
yunon 
18.
Rim 
tarixshunosligining 
eng yirik vakili kim? 
A)
Tatsit 
B)
Velley Paterkul 
C)
Dionisiy 
D)
Sitseron 
E)
Gay Grakx 
19.
Rim er. avv. 265-
yilda qayerni butunlay 
bo’ysundirdi. 
A)
Italiyani 
B)
Frakiyani 
C)
Bobilni 
D)
Afinani 
E)
Eronni 
20.
Rim tarixining 
taraqqiyotini 

---

705 
belgilovchi tarixiy 
jarayonlarga ko’ra 
necha davrga 
bo’linadi? 
A)
6 davrga 
B)
5 davrga 
C)
3 davrga 
D)
2 davrga 
E)
7 davrga 
21.
Yunonlar ilk bor 
Italiyada qachon 
paydo bo’ldilar? 
A)
er. avv. II ming 
yillikda 
B)
er. avv. III ming 
yillikda 
C)
er. avv. IV ming 
yillikda 
D)
er. avv. V ming 
yillikda 
E)
er. avv. VII ming 
yillikda 
22.
Er. avv. III asrda 
………. hududi Rim 
istilolari natijasida
yagona davlatga 
birlashdi. 
A)
Italiya 
B)
Eron 
C)
Bolqon 
D)
Retsiya 
E)
Frakiya 
23.
Er. avv. I ming 
yillikda Po vodiysida 
qaysi qabilalar 
o’rnashdi? 
A)
keltlar 
B)
galluslar 
C)
italiyaliklar 
D)
gallar 
E)
qullar 
24.
Rimliklar kelt 
qabilalarini nima deb 
atadilar? 
A)
gall 
B)
kelt 
C)
gallus 
D)
qul 
E)
sitsi 
25.
Gallus so’zining 
ma’nosi nima? 
A)
xo’roz 
B)
qizil 
C)
toj 
D)
pat 
E)
ko’chmanchi 

---

706 
26.
Apennin yarim oroli 
qachondan boshlab 
Italiya deyildi? 
A)
er. avv. I asrdan 
B)
er. avv. II asrdan 
C)
er. avv. III asrdan 
D)
er. avv. IV asrdan 
E)
 
er. avv. V asrdan
 
Etrusklar. Rim podsholik davrida 
 
 
Etrusklar 
Er. avv. I ming yillik boshlarida Italiyaga Kichik 
Osiyodan etrusk qabilalari kelib o’rnashdi. Latinlar 
ularni etrusklar yoki tusklar, yunonlar tirrenlar yoki 
tersenlar deb atadilar. 
Etrusklar tarixi bo`yicha sog’ona, dafn toshlari,
qo’rg’oshin taxta, ko’za, muxrlarda mavjud bo’lgan 
11 ming etrusk yozuvlari mavjud. Ularning

---

707 
ko`pchiligi bag’ishlov, in’om mazmunida bo’lib 
qisqa yozilgan. 
Etrusklar to’g’risidagi ilk aniq ma’lumotlar er. 
avv. VIII asrga tegishli. Etrusk madaniyatining 
asosiy yodgorliklari O’rta Italiyada Tibr va Arnus
daryolari oralig’ida Rimliklar Etruriya (hozirgi 
Toskana) deb atagan viloyatda to’plangan. Etrusklar
dehqonchilik va hunarmandchilik bilan mashg’ul 
bo’lganlar. Temir va misdan ajoyib buyumlar 
yasalgan. Ular vositachilik savdosi bilan ham
shug’ullanganlar. Etrusk shaharlarini qadimdan 
rasman podsholar boshqardilar, er. avv. VI asrda
ularni o’rnini magistratlar egalladilar. Amalda
hokimiyat zodagonlar (harbiy-kohin zodagonlar-
luqumonlar) qo’lida edi. Etrusklar janubiy Italiya, 
Korsika va Sardiniyada o’z koloniyalarini barpo 
qildilar. Er. avv. VII-VI asrlarda Etruriyada markazi 
Volsiniya shahri (Bu shaharda etrusklarning oily 
xudosi kertumnani ziyoratgohi bor edi.)bo`lgan, 
etrukslarning 12 shahar konfederatsiyasi mavjud edi.
Konfederatsiya siyosatiga 12 luqumon kengashi 
rahbarlik qilgan. 
Aholisi ko`p sonli va boy Veyi, Populoniya, 
Kluziy, Belsiniya, Peruziya, Tarkviniya, Vulchi, Tsere 
kabi etrusk shaharlari bo’lgan, Etrusk me’morchiligi 
yuqori darajada shakllangan bo’lib keng ko’chalar 
(kengligi 10-15 metr), maydon, kvartal, mudofaa 
devorlari, tosh kuprin, suvquvurlari va 

---

708 
kanalizatsiyalarni mavjudligi buning dalilidir. 
Etrusklar kuchli harbiy flotga ega bo’lib Misr, 
Fnikiya va Sharqning boshqa mamlakatlari bilan 
savdo qilganlar va dengiz qaroqchiligi bilkan 
shug’ullanganlar.
Janubiy Italiyadagi yunon shaharlari etrusklar
bilan raqobat qildilar. Er. avv. 535-yilda Etrusklar
Alaliya yonidagi jangda (Korsikada yaqinida )
yunonlarni tor-mor qiladilar. Korsikani etrusklar 
qo’lga oldi. Shu vaqtda etrusklar Latsiya, Kampaniya 
va shimoliy Italiyani bir qismi Etrusklar qo’lida edi. 
Er. avv. VI asrning birinchi yarmi Etruriyani
iqtisodiy-siyosiy hayotini yuksalish davri edi. 
Er. avv. VI asrning ikkinchi yarmidan etrusklar
zaiflasha boshladi. Ular birdaniga yunon, rimliklar va
gallarni siquvi ostida qoldi. Er. avv. 524-yilda
yunonlar Kampaniyada etrusklarni tor-mor qildilar. 
Er. avv. 509-yilda rimliklar so’ngi etrusk podshosi 
Tarkviniy mag’rurni shahardan haydab yuboradilar. 
Er. avv. 265-yilda Voliniyani qulashi bilan rimliklar
Etruriyani to’la istilosini tugalladilar. Yangi era 
boshida Etrusklar romanlashtirish jarayonida o’z ona 
tillarini unutdilar va rimliklar bilan qo’shilib ketdilar. 
Etrusk san’ati tarixi to’rt davrga bo’linadi: 
Birinchi davr er. avv. VIII-VII asrlar, arxaik er. avv. 
VI asr, klassik er. avv. V-IV asrlar va ellin er. avv. III-
I asrlar. Etrusk shaharlarida qal’a inshootlari 
qoldiqlari, ibodatxona xarobalari, ularni barchasi 

---

709 
odatda tuf va travertindan qurilgan. Etrusklar 
qobiliyatli injenerlar bo’lib pishiq ko’priklar va 
yo’llarni quruvchilar edilar. Jahon san’at tarixiga 
mansub mashhur etrusk maqbaralari Kvyuzi, 
Cherveteri Vulchi Volterra va Mantanoli burtma
naqshlar, jez va loydan yasalgan haykallar bilan 
bezatilgan, luqumonlarning naqshin sog’onalari, dafn 
ko’zalari jezdan yasalgan diniy va kundalik, zargarlik 
nafis, yuksak san’at asarlaridir. Bizgacha Tarkveniy 
Mag’rur oldida ishlagan haykaltarosh afsonaviy 
Vulku ma’lum. Shuningdek etrusklarni jezdan 
bunyod qilingan noyob haykallari “Kapitoliy ona 
bo’risi” va “Ximere” (er. avv. V asr) butun dunyoga 
tanilgan haykallar hisoblanadi.
Etrusklarning dini asosida odamlarni qurbonlik 
keltirish bilan o’liklarga, ruhlar va devlarga e’tiqod 
qilish yotar edi. Oliy xudo Vertumn hisoblangan.
Uning orqasida triada: Tiniya, uni va Menerva 
(rimliklarda-Yupiter, Yunona va Minerva). Qolgan 
xudolar fufluns keyin u rimliklar tomonidan Vakx-
Dionis bilan, Maris-Mars bilan, Aplu-Apollon bilan, 
Turms-Germes bilan tenglashtirilgan edi.
Etrusk madaniyatini shakllanishiga Sharqning 
qadimgi sivilizatsiyalari, yunon dunyosi ijobiy ta’sir 
qildi. O’z navbatida etrusk sivilizatsiyasi rim 
madaniyatini rivojlanishida jiddiy ta’sir ko’rsatdi.