O`zbekston respublikasi

OLIY NERV FAOLIYATI
1-MASHG`ULOT
MAVZU: SHARTLI REFLEKSLAR HAQIDA TA'LIMOT. BOSH MIYA PO`STLOG`IDA TORMOZLANISH TURLARI.
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar: Oliy nerv faoliyati haqida tushuncha (ONF). ONF o`rganishni ob'ektiv usullari. I.P.Pavlov bo`yicha shartli refleks bu odam va hayvonlarning uzgaruvchan tabiiy sharoitlariga moslashish formasi ekanligi, shartli reflekslarning sinflanishi va fiziologik mehanizmi. ONFda tormozlanishning vujudga kelishi. Turli yoshdagi bolalarda ONFning hususiyati. Bolalarda po`stlog tormozlanishining rivojlanishi. Signal sistemalarining hakikiyligi to`grisida tushuncha. 1 va 2 signal sistemasidagi signallarning harakteristikasi, ular orasidagi uzaro aloka. Dinamik steriotip va uni fiziologik mohiyati. Pavlov bo`yicha ONFning tiplariga bo`linish printsiplari. «Genotip» va «Fenotip» tushunchasi. Uyku va tushning fiziologik asoslari. Bolalarda 2 chi signal sistemasining shakllanishi. ONF irsiy topologiya hususiyatlarining ahamiyati.
1-ish. Odamda kuz va yurak shartli refleksini hosil qilish va uni kuzatish.
Ishning borishi: Tekshiruvchida Danini-Ashnerning kuz yurak refleksi chakirishdan avval tekshiriluvchining pulsi aniqlanadi (bir necha marta). So`ng, har 4-5 minutdan indeferent ta'sirlovchi (kungirok, yoruglik.h.k.lar), kuz sokkasiga bosish va shu vaqt ichida pulsni sanash birgalikda olib boriladi. Indeferent ta'sirlovchining ta'sir etish vaqti 7 sekund, shu ta'sir berilgandan 2 sekund o`tgandan So`ng unga shartsiz ta'sirlovchi kuz sokkasiga bosish qo`shiladi va 5 sekund davom etiladi.
Demak, har ikki ta'sir ham bir vaqtda tugaydi. Fakat shartsiz ta'sirlovchi 2sekund kechrok boshlanadi holos. Pulsni sanash kuz sokkasiga bosishdan boshlab yarim minut davom etadi va olingan son ikkiga kupaytiriladi. Yukorida aytilgan usul un marta takrorlanadi, So`ng fakat shartli ta'sirni uzigina berilganda pulsni kamayishi shartli refleks hosil bo`lganidan darak beradi. Tajriba protokoli quyidagicha shemada olib boriladi.

Tekshiriluvchi _____________________

Jinsi _________ yoshi________ sana ___________
O`rta pulsi ____________________

№ p.p