76
JUWMAQLAW
O’zbekistan Respublikası g’a’rezsizlikke eriskennen son’, keleshekte qanday
joldan barıwı ma’selesi ku’n ta’rtibine qoyılg’an en’ aktual ma’sele boldı. Bunın’
bir qatar obektiv h’a’m subektiv sebepleri bar. Onın’
obektiv sebeplerinen biri
du’nyada sotsiallıq-siyasiy rawajlanıwının’ barlıq ma’mleketlerge sa’ykes
keletug’ın h’esh bir tayar modeldin’ joqlıg’ı h’a’m bolıwı mu’mkin emesligi edi.
Ekinshi obektiv sebep – adminstrativlik buyrıqpazlıqqa tiykarlang’an sistemag’a
ta’n sotsiallıq mu’na’sebetler h’a’m qag’ıydalar endi respublikada qurılıp atırg’an
jan’a sotsiallıq bag’darlang’an, bazar ekonomikasına tiykarlang’an h’uqıqıy
demokratiyalıq ma’mleket ma’plerine sa’ykes kelmes edi. «Mu’lkshilik h’a’m onı
basqarıw, islep shıg’arıw, islep shıg’arıwdag’ı insan faktorının’ a’h’miyetin
esapqa alg’an h’alda ma’mleketti basqarıwdın’ pu’tkilley jan’a formasın payda
etiw za’ru’r edi».
56
Demek, birinshiden h’a’r bir ma’mleket demokratiyalıq
rawajlanıw jolına kiriw ushın belgili bir mu’ddet talap qılınar edi.
Ekinshiden,
waqıttı bosqa jibermesten rawajlanıwdın’ tariyxıy ta’repten a’sirler dawamında
qa’liplesken da’stu’rleri tiykarında O’zbekistannın’ o’zine ta’n rawajlanıw jolın
islep shıg’ıwdı bir minut h’a’m keshiktirip bolmas, jan’a kontseptsiya islep shıg’ıw
za’ru’r edi.
Ha’r bir g’a’rezsiz ma’mleket, o’zinin’ rawajlanıw jolın h’a’m qurıp atırg’an
ja’miyetin biliwge, onın’ nızamlıqların anıqlap alıwg’a o’z aldına za’ru’rlik sezedi.
Usı ko’z-qarastan, h’a’zirgi waqıtqa shekem sotsiallıq-siyasiy pa’nler sistemasında
h’uqıqıy demokratiyalıq ma’mleket h’a’m puqaralıq ja’miyet tiykarların
qa’liplestiriwge tuwrıdan-tuwrı tiyisli bolg’an ma’selelerdi ilimiy ta’repten anıq bir
waqıya sıpatında, tolıq u’yreniwshi pa’n qa’liplespegen. Pikirimizshe,
O’zbekistanda siyasiy reformalar strategiyasın a’melge asırıwda tap usı protsessti
tolıq qamrap alıw imkaniyatına iye. Du’nya tsivilizatsiyasının’ tariyxıy
ta’jriybelerine
tiykarlang’an
h’alda,
ma’mleketimizdin’
o’zine
ta’n
o’zgesheliklerden kelip shıg’ıp, a’dalatlı demokratiyalıq ma’mleket h’a’m ashıq
56
Қараңыз: Муалифлар жамоаси. Ўзбекистанда демократик жамият қуриш назарияси ва амалиѐти. Т.,
«Академия» 2005. 31-бет.
77
puqaralıq ja’miyetin qurıwdın’ tek g’ana teoriyalıq ma’selelerin u’yrenip qoymay,
ba’lkim onın’ a’meliy ta’replerinde u’yrenedi. Bul siyasiy reforma strategiyasın
u’yreniwdin’ ja’ne bir za’ru’rligi, Shıg’ıs h’a’m Batıs tsivilizatsiyaları
tutasqan
ma’kanda tariyxta birinshi ret ulıwma dıqqat itibarg’a alıng’an demokratiya
printsipleri milliy qa’driyatlar menen tolıqtırılmaqta. Ja’miyetimizdegi bul
protsessti a’tirapımızda bolıp atırg’an sotsiallıq waqıyalar h’a’m olar arasındag’ı
o’z-ara baylanıslardı anıq barlıg’ımız benen tıg’ız u’yreniw, analizlew za’ru’r. Bul
za’ru’riyat ma’mleketimiz prezidenti İ.Karimovtın’ «Tiykarg’ı maqsetimiz –
sotsiallıq jaqtan bag’darlang’an turaqlı bazar ekonomikasına, ashıq sırtqı siyasatqa
iye bolg’an ku’shli demokratiyalıq h’uquqıy ma’mleketti h’a’m puqaralıq
ja’miyetti qurıwdan ibarat»
57
dep belgilegen ulıwma strategiyalıq wazıypanı
a’melge asırıw menen baylanıslı.
Reformalardın’ maqset h’a’m
printsipleri, g’a’rezsiz O’zbekistan
Konstitutsiyasında o’z sa’wleleniwin tapqan bolıp, bular ma’mleket suvereniteti,
xalıq h’a’kimiyati, Konstitutsiya h’a’m nızam u’stinligi, sırtqı siyasat,
insan
erkinligi h’a’m onın’ tiykarg’ı h’uqıqları, ekonomika, ja’ma’a’t sho’lkemleri,
shan’araq, g’alabalıq xabar quralları, ma’mleketlik h’a’kimiyatın sho’lkemlestiriw
h’a’m basqalarda sa’wlelengen edi. Konstitutsiyanın’ h’a’r bir statyasında
reformag’a tiyisli wazıypalar tilge alıng’an bolıp, olar a’melge asırıw
wazıypalarının’ ko’lemi h’a’m quramalıg’ınan kelip shıqqan h’alda ko’p yaki
azıraq waqıttı talap qıladı. Uzaq mu’ddetlerdi go’zlep belgilengen wazıypalar
sanadag’ı zaru’rli o’zgerisler, bir qatar ekonomikalıq ma’selelerdin’
sheshiliwi
menen baylanıslı bolıp, bular, o’z na’wbetinde unamlı siyasiy o’zgerisler ushın
tiykar-sharayat jaratılıwı ko’zde tutılg’an edi.
Puqaralarımızdın’,
a’sirese,
jaslarımızdın’
qa’lbinde
milliy
qa’diriyatlarımızg’a h’u’rmet, onı a’lpeshlew sezimlerinin’ bekkem bolıwı, u’rp-
a’det h’a’m da’stu’rlerdi h’u’rmet qılıwı, tariyxtı su’ysinip u’yreniwi, o’z ar-namısı
h’a’m qa’dir-qımbatın joqarı tutıwı, g’a’rezsizlikti asırap-abaylawı, onı qorg’ay
57
Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва тараққиет
кафолатлари. –Т.:Ўзбекистон, 1997, 3 бет.
78
biliwi h’a’r ta’repleme a’h’miyetli h’a’m paydalı bolıp esaplanadı. Sonın’
menen
birge, bu’gingi du’nya erisip atırg’an jetiskenliklerden arqada qalmaw, jan’a
texnologiyalardı iyelew arqalı, onı islep shıg’arıwg’a paydalanıw, qollanıw ushın
izleniw, jan’adan-jan’a ashılıwlar islewge uqıplı bolıw, g’a’rezsizlikti bekkemlew
h’a’m onı demokratiyalıq printsipler tiykarında rawajlandırıwdın’ talabı bolıp
tabıladı. O’zin an’lap jetken h’a’r bir xalıq g’a’rezsizlikke, o’zinin’ ta’g’dirine,
perzentlerinin’ keleshegine usı ko’z
-
qarasta qarap, du’nyada o’zine ta’n orıng’a iye
boladı.
Juwmaqlastırıp
aytqanda, pitkeriw qa’nigelik jumısımızdın’ tiykarg’ı
maqsetinde Prezidentimizdin’ shıg’armalarında g’a’rezsizlik da’wirinde siyasiy
reformalardı rawajlandırıwdın’ strategiyalıq a’h’miyetke iye kontseptsiyası h’a’r
ta’repleme islep analizlendi h’a’m rawajlandırıldı, teoriyalıq jaqtan jan’a ideyalar
menen bayıtıldı, onın’ jan’a qırları h’a’m bag’darları ashıp berildi. Bu’gingi ku’nge
kelip, jan’a ja’miyet qurıwdın’ metodologiyalıq bazasın qa’liplestiriwde
prezidentimiz islep shıqqan rawajlanıwdın’ o’zbek modeli kontseptsiyasının’
teoriyalıq h’a’m a’meliy a’h’miyetin pu’tkil du’nya ta’n aldı.
Do'stlaringiz bilan baham: 
