Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги қарақалпақ МӘмлекетлик университети

Төгин бериў. 
Алып барылған тәжирийбе нәтийжелерине бойынша, 
боян жетистириўде төгинлерден пайдаланыў жақсы нәтийже беретуғыны 
анықланған. Бунда минерал төгинлер (Р 90, К 50, N 100 кг) 20т/га 
жергиликли төгинлер қосып бериў жоқары нәтийже береди. Фосфор, 
калий ҳәм жергиликли төгинлер егистен алдын бериледи. Өсимлик 
егилген майданларда төгин бериў жумыслары биринши жылы алып 
барылады. Кейинги жылларда өсимлик топырақ қурамындағы азық 
элементлерден жақсы пайдалана алады.
Суўғарыў. 
Өсимликтиң жедел өсип раўажланыўында суўғарыў 
ислерине айрықша итибар қаратыў керек. Суўғарыў топырақ қурамына 
қарап алып барылады. Улыўма өсимлик раўажланыўының биринши жылы 
суўғарыў нормасы 600-700 м
3 
қа нормасында 2-3 мәрте алып барылады. 
Өсимликтиң раўажланыўының кейинги жылларында мәўсимде 1-2 мәрте 
суўғарыў жеткиликли.

---

– 19 –
Егилген майданларда өсимликтиң вегетация дәўири тамамланбастан 
2-3 ҳәпте бурын жер үстки бөлими орып жыйнап алынады. Жыйнап алын ған 
беделер қурғатылып, шарўа малларына азық сыпатында пайдаланылады.
4.2 Өсимликти нәлден көбейтиў усылы
Бунда алдын ала нәлхана ушын егис жерлер таңлап алынады. 
Бәҳәрги егисте нәллер ыссыханаларда ямаса ўақтынша плёнка қапланған 
орынларда таярланады. Гүзги егисте болса, нәллерди ашық майданларда 
таярлаў мүмкин. Нәлханалардағы егислик майданлардың топырағы 
ширинди затлар менен байытылған өнимдарлы топырақ болыўы тийис. 
Бунда туқымлар сийрек себилип, олардың өнип шығыўы ушын қолайлы 
жағдайлар жаратылады (помидор, бурыш, баклажан нәллерин таярлаў 
усылларынан пайдаланылады). Пақалының бийиклиги 20-25 см ҳәм 7-8 
хақыйқый жапырақ пайда еткен өсимликлер нәл болып жетилиседи. 
Таярланған нәллер бурыннан таярланып қойылған ашық майданларға 
көширилип тигиледи. Егис плантациялар жаратыўда баў-бақша егинлерин 
нәлден егетуғын машиналардан пайдаланыў мүмкин.
Жоқарыдағы айтылған усыллар қурамалы болып, олардан кең майдан-
ларда пайдаланыўда қыйыншылықлар туўдырады. Сол себепли боян өсим-
лигин тамыр-пақал қәлемшеси арқалы көбейтиў усылы кең қолланылады.