O’zbeksiton respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti «Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi»

15.2. Astarli qoplama cho’ntaklarni tikish va asosiy detallarga ulash usullari.
Qoplama cho'ntakning astari avrasiga ulanganda, astar yuqori qirqimi avra yuqori qirqimiga to’g’rilanib, o'nggini-o'nggiga qo'yib, 0,5-0,7 sm kenglikdagi ag'darma chok bilan biriktiriladi. Bunda chokning o'rta qismida 5-7 sm oraliq tikilmaydi. Astarning yon va pastki tomonlari avradan 0,2-0,3 sm kichikroq qirqiladi. Cho'ntakni belgilangan yuqori ziyi bo'ylab o'ng tomoni ichkariga qaratilib qaytariladi va yon qirqimlari bilan pastki qirqimi atrofidan 0,5 sm kenglikda ag'darma chok solib, astari avrasiga tikiladi. Bunda cho'ntak avrasining ostki burchaklaridan 0,2-0,3 sm dan salqi hosil qilinadi. Tikilmay ochiq qoldirilgan joydan cho'ntak o'ngi tomonga ag'dariladi va maxsus mashinada avradan 0,2-0,3 sm kenglikda ziy hosil qilib, ko'klab dazmollanadi. Astarning tikilmay qoldirilgan joyi qo'lda yashirin qaviq bilan tikib qo'yiladi.

Cho'ntakqoplanadigan joyga old bo'lakning teskarisidan yelimli bo'ylamalar yopishtiriladi. Old bo'lak o'ngi tomonga belgilangan chiziq bo'ylab cho'ntak qo'yiladi va cho'ntak ziyidan modelga muvofiq chok kengligida bostirib tikiladi. Cho'ntakning og'iz uchlari uchtadan qaytma baxyaqator yuritib puxtalanadi. Tayyor cho'ntak dazmolda yoki pressda dazmollanadi.

Cho'ntak old bo'lakka bostirma chok bilan ulanganda, cho'ntak yon va ostki qirqimlari bo'ylab faltspressda bukib dazmollash yoki maxsus mashinada bukib ko'klash mumkin.

5 – rasm. Qoplama cho’ntak astarini avrasiga ag’darma chok bilan tikish

36 – rasm. Qoplama cho’ntakni faltspressda bukib dazmollash

Buning uchun cho’ntak qoplanadigan joyga old bo’lakning teskarisidan bo’ylamalar qo’yiladi. Qoplama cho’ntakni yelimlab yopishtirish uchun maxsus mashinada cho’ntakning teskarisidan uning bukilgan ziylariga kengligi 0,3-0,4 sm bo’lgan yelim plyonka, ziy chetiga 0,1 sm yetkazmay qo’yiladi.

Old bo’lak o’ngi tomoniga belgilangan chiziq bo’ylab cho’ntak qo’yiladi, cho’ntakni qayirib, uning astarini 3 tomoni old bo’lakka bostirib tikiladi. Cho’ntakning og’zi uchlari 3 tadan qaytama baxyaqator yuritilib puxtalanadi. Cho’ntak old bo’lakka presslab yopishtiriladi.

Qoplama cho’ntakni old bo’lakka biriktirib ulashda, tikilgan burchaklaridagi ortiqcha gazlama qirqib tashlanadi. Cho’ntak belgilangan chiziq bo’ylab old bo’lak ustiga qo’yiladi. Cho’ntak avrasi uning ustki ziyi bo’ylab ulanadi, keyin avra qayiriladi va cho’ntak astarini, uning qirqimlarini teskari tomonga 0,5-0,7 sm bukib bostirib tikiladi.