O’zbeksiton respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti «Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi»

Bort qotirmasini yelimlab yopishtirib tayyorlash. Bort qotirmasi uloqlarining va vitachkalarining qirqimlari tutashtirilib, yelimli gazlama parcha qo’yib dazmollab yopishtiriladi.Qotirmaning adip qaytarma qismi yelka tagligining bir tomoniga yelim surtilgan yoki yelim kukun sepilgan qotirma gazlamasidan alohida-alohida bichiladi. Qil qatlam ham yelim qoplangan gazlamadan bichiladi. Yig’ish bilan bir vaqtda maxsus yostiqlari bor pressda bort qotirmasinig kerakli shakli hosil qilib boriladi. Yostiqlar ostkisi qabariq, ustkisi botiq yoki ostki botiq, ustkisi qabariq sathli bo’lishi mumkin. Bort qotirmasini yig’ishdan oldin qil qatlamning yon va pastki chetlariga bir tomoniga yelim qoplangan, kengligi 1,5-2 sm cheklama qo’yiladi. Cheklama uzunasiga o’rtasi qil qatlam qirqimiga to’q’rilab qo’yib, dazmollab yopishtiriladi. (48 - rasm)


48 – rasm. Yelimlab yopishtiladigan bort qotirmasi
Pressning ostki yostug’iga bort qotirmalaridan bittasi qo’yiladi. Uning ustiga belgilarga moslab qil qatlam yelimli tomoni pastga qaratib qo’yiladi, keyin ikkala yelka tagligi yelimli tomonlari tashqariga qaratib juftlab qo’yiladi. Bular ustiga ikkinchi qil qatlam yelimli tomoni yuqoriga qaratib qo’yiladi. Nihoyat bularning hammasi ustiga ikkinchi bort qotirmasi qo’yiladi. Presslab ,detallar yopishtiriladi va qotirmaning kerakli shakli hosil qilinadi.

Tayyor bo’lgan bort qotirmalari 5-6 juftdan pachkalanadi va eng yuqoridagi detal ustiga bortlar, yoqa o’mizlari, kiyim etagi, o’mizlar qirqiladigan chiziqlar, shuningdek, izma, cho’ntak va qotirma old bo’lakka hamda yon cho’ntaklar bo’ylamasi uchlariga ulanadigan joylar belgilab qo’yiladi. Bort qotirmalari maxsus qisqichlar bilan qisilib, belgi chiziqlar bo’ylab, bichish mashinasida qirqiladi. Yelim plyonka qo’yiladigan joylar teshgich yordamida belgilarga moslab teshiladi.