«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

Jinslarning litologik tavsifi va ularning stratigrafik xususiyatlari.
Jinslarning litologik tarkibi uning tashqi yuzasidan ― sirtidan kuzatib aniqlanadi 
va quyidagi ma’lumotlar yoziladi: 
a) gil jinslar uchun ― rangi, qatlanishi, qumliligi, zichligi, yopishqoqligi, 
yog’liligi, karbonatliligi va sh.k.; 
b) qum va qumtoshlar uchun ― donadorligi, bir xil tarkibliligi, zarralarning 
silliqlanganligi, 
zarralar 
tarkibi, 
zarralarning 
sementlanganligi 
yoki 
sementlanmaganligi va ularning tavsifi, boshqa jins zarralarining aralashganligi, 
gilliligi, karbonatliligi va sh.k. Qumlarning makroskopik donadorligi ko’z bilan 
chamalab, panjalar bilan maydalab aniqlanadi. Mayin zarrali qumlar ezilganda ayrim 
zarrachalar qo’lga ilashadi, lekin ularni ko’z bilan farqlab bo’lmaydi. Yirik zarrali 
qumlarda ayrim zarrachalarni ko’z bilan farqlash mumkin. 
v) karbonat jinslar uchun ― tarkibi; ohaktoshlar, dolomitlar, mergellar salmog’i 
ularning tashqi belgilariga hamda suyultirilgan xlorid kislota tomizilganda karbonat 
gazi ajralib chiqishi hisobiga jinsni «qaynashi»ga qarab aniqlanadi. Bunday reaktsiya 
paytida ohaktoshlar kuchli, dolomitlar kukuni esa kuchsiz «qaynaydi». 
Jinslar qatlanib yotsa ularning qatlanish yo’siniga, qalinligiga, mahsuldor 
gorizontlar o’rganilayotganda qumli qatlamlarning qalinligiga e’tibor beriladi. 
Jinslarning stratigrafik tavsifi konning u yoki bu stratigrafik gorizontiga xos asosiy 
faunalariga yoki tashqi belgilariga ko’ra bayon qilinadi. Agarda qayd qilingan tashqi 
belgilar 
uchramasa, 
u 
holda 
laboratoriyada 
aniqlangan 
mikrofaunalar 
ma’lumotlaridan foydalaniladi. 
Jinslarning kollektorlik xususiyatlari.
 
Mahsuldor qatlamlarning kollektorlik 
xususiyatlari (g’ovakliligi, o’tkazuvchanligi) laboratoriyada kern namunalaridan 
aniqlanadi. Bunday namunalar uchun alohida yorliqlar tuziladi. Namunalar soni 
mahsuldor qatlam, gorizont, svitalarning qalinligiga va litologik tarkibiga (qumtosh, 
gilli qumtosh, ohaktosh va sh.k.) mutanosib holda olinadi. Mahsuldor qatlam kesimi 
bir xil tarkibli jinslardan tarkib topgan bo’lsa, namunalar bir me’yorda olinadi. 
Agarda mahsuldor gorizont keskin farqlanuvchi har xil tarkibli jinslardan tuzilgan 
bo’lsa, uning kollektorlik xususiyati ushbu gorizontni tuzuvchi har bir qatdan olingan 
kern bo’yicha aniqlanadi.