O’zbekistonRespublikasiOliyvao’rtamaxsusta’limvazirligi MirzoUlug’beknomidagiO’zbekistonMilliyuniversiteti

Sodirbo’lishimumkinbo’lganavariyaholatlari.

5. 
   Yong’ingaqarshijihozvaasboblarfoydalanishosonbo’lganxonayokiyo’laklardajoylashtirilganbo’lishikerak.
   
6. 
   Birinchiyordamdako’rsatiladiganhammadorivositalarimavjudbo’lishivaxodimlarulardanqaysiholatlardafoydalashnibilishishart.Ishlatibbo’lingandorivositalario’rnito’ldiribturilishilozim.
   
7. 
   Kimyoviymoddalarbilankuchlikontaktholatlarida, albatta“Tezyordam”nichaqirishkerak.
   
8. 
   Harbirishjoyidabo’lganidek , laboratoriyadagihammaxodimlardantortibtotalabalargachakimyoviylaboratoriyalardatexnikaxavfsizligiqoialarigakattae’tiborberishilozim. Quyidakeltiriladiganme’yorlarKarlavaMaynard (1991) , Okalebo(1993)tomonidanishlabchiqilgan.
   
9. 
   Laboratoriyaishlarinibajarishgakirishishdanoldin, analizbilanalbattatanishibchiqiladi, kollokviumtopshiriladi,o’qituvchidanushbuishnibajarishningxavfsizliktexnikasigaoidko’rsatmalarolinishikerak.
   
10. 
    Ishboshlashdanoldinzarurkimyoviyidishvareaktivlarnitayyorlashxamdavatexnikaviyjihozlarnisozlabolishlozim.Barchajihozlarto’g’riishlayotganigaishonchhosilqilingandanso’nganalizniboshlashkerak.
    
11. 
    Ishlatiladiganreaktivlardankeragichaolinib, so’ngraularningog’ziberkitibqo’yiladi. Qolganreaktiv,ayniqsasuyuqliklaridishgaqaytaribquyilmaydi.Kimyoviyqoshiqlarharbirreaktivuchunalohidaishlatiladi. Laboratoriyaishitugallangandanso’ngishjoyialbattatartibgakeltirilishikerak.
    
12. 
    Laboratoriyaanalizlaridanolinganko’rsatkichlarnilaboratoriyajurnaligaqaydkilinib, formulaasosidahisoblabchiqiladivabelgilanganjadvalasosidashakllantiriladi.
    
13. 
    Reaktivlardanfoydalanishdauningustigayozilganqo’llanmasini (instruktsiya) diqqatbilano’qibchikishyokireaktivsolinganidishningustidayozilganma’lumotbo’lganholdaginaishlatishmumkin.
    
14. 
    Laboratoriyadaishlatiladiganreaktivlarningko’pchiligizararliekanliginiesdanchiqarmasliklozim. Shusabablireaktivlarningmazasinibilishmaqsadidatatibko’rish, hidlash, shuningdekkimyoviyidishlardasuvichishumumanmumkinemas.
    
15. 
    Kimyolaboratoriyalaridakimyoviymoddalarniqo’lbilanolishqat’iyanmanetiladi!
    
16. 
    Kimyoviysuyuqliklarnitashlydiganidshlardaidishichidagibirikmalarto’g’risidama’lumotlaryozilganbo’lishikerak.Zaharlisuyuqliklarnirakovinagato’kibyubrishdanoldin,albattakeraklimiqdordasuyultirib, so’ngrayuvibtashlanadi.O’tazaharlisuyuqliklarumumiykanalizatsiyaquvurigatashlanmasligilozim.
    
17. 
    Kislotavaishqorlarnio’zidishlaridanboshqaidishlargaquyishmumkinemas. Suyuqliklarisitilayotganda, reaktivlarniquyayotganda, ularningtomchilariyuzgasachramasligiuchunidishustigaegilibqarashmumkinemas.
    
18. 
    Laboratoriyaishlari (kislotali) mo’rili shkaf ostida bajarilishi lozim. Chunkiuchuvchankuchlikislotalaryokiishqorlarbilanishlashshundayshkaflarichidabajarilishixafsizlikqoidalaridanbiridir. Albattabundayshkaflardabirnechtagazplitalarihammavjudbo’lishikerak. Gazplitalariningustigaqo’yishuchuntemirlito’rva olovga chidamli materiallardan foydalaniladi. Buanjomlarkolbalardagisuyuqlikniqizdirishyokiqaynatishlozimbo’lgandaishlashuchunqulayliktug’diradi.Zaharlivao’tkirhidlireaktivlar va natriybilanishlagandahammo’rili shkaflar ostida ishlashni unutmaslik kerak, chunkiutezalangalanuvchanmoddabo’lib, yonibketishxolatiro’yberganda, unifaqatkremniyoksidikukunibilano’chiriladi. Shuningdek,fosfoangidridbilanishlashdaalbattahimoyavositalaridanfoydalanishlozim.
    
19. 
    Kislota, ishqorvaammiakningkontsentrlanganeritmalarixamdaosonbug’lanuvchisuyuqliklarnipipetkayordamidaog’izdatortibolishqatiyanmanetiladi. Buishlaruchunmaxsusavtomatikpipetkalaryokio’lchovsilindrlaridan foydalanish kerak.
    
20. 
    Reaktivlarnihidlabko’rishdaxavooqiminiidishdano’zingiztomongaqo’lbilan yelpib, ehtiyotbo’libhidlashlozim.
    
21. 
    Germetikidishlardasuvniisitishyokisovutishmumkinemas.
    
22. 
    Uchuvchanmoddalarbilanishlaganda (benzol, efir, aseton) olovdanuzoqroqbo’lganiyaxshi, chunkiulartezyonuvchanmoddalardir. Yong’inchiqqantakdirdao’tniqumyokimaxsusmoslamalarbilano’chiriladi. Bundaymoslamalarharbirlaboratoriyadamavjudbo’ladi.
    
23. 
    Agarkislotato’kilibketsa, qumsepib, so’ngtozalabartiladi.
    
24. 
    Konsentrlangankislotalarnisuyultirishuchunsuvnikislotagaemas,balkikislotanisuvgaoz-ozdanidishdevoribo’ylabquyib, chayqatibturishkerak, aksholdakislotaterigasachrashiyokiidishqizibketishiokibatidasinibketishimumkin.
    
25. 
    Uchuvchanreaktivvakislotaqoldiqlarinirakovinagato’kishmumkinemas. Bundaychikindilarnisolishuchunlaboratoriya xonasi alohidayaxshiberkitiladiganidishlarbo’ladi.
    
26. 
    Gazgorelkalariyokilganvaqtdagazningto’liqyonishigae’tiborberishkerak.Elektranjomlaribilanqilinadigantajribalardahambelgilanganqoidalargaamalqilishlozim.
    
27. 
    Gaz, suvvaelektrbilanishlayotganda,ishtugashibilangazvasuvjo’mraklariniberkitishvaelektrasboblarinio’chirishni unutmaslik kerak.
    
28. 
    Laboratoriyaishlarinibajaruvchiharbirtalabalaboratoriyatartiblarigarioyaqilishlariya’niishtugagandanso’ngelektrasboblarinigaz, suvnio’chirib, ishjoylarinitartibgakeltirishlarikerak.