O’zbekistonRespublikasiOliyvao’rtamaxsusta’limvazirligi MirzoUlug’beknomidagiO’zbekistonMilliyuniversiteti

O’yuvchinatriy (NaOH) ning1protsentlieritmasi. Bunitayyorlashuchuno’yuvchinatriytuzidan 10 grammolib, 1 litrdistillangansuvdaeritiladi.

O’yuvchinatriy (NaOH) ning 1/10normaleritmasi. Bunitayyorlashuchuno’yuvchinatriytuzidan 10,5 grammolib, 1 litrdistillangansuvdaeritiladi.

O’yuvchinatriy (NaOH) ning 1/100 normaleritmasi. Bunitayyorlashuchun 1/10normalo’yuvchinatriyeritmasidan 100 kubsantimetrolib, xajmidistillangansuvqo’shishbilan 1 litrga yetkaziladi.

O’yuvchinatriy (NaOH) ning 1/200 normaleritmasi. Bunitayyorlashuchun 1/10normalo’yuvchinatriyeritmasidan 100 kubsantimetrolib, xajmidistillangansuvqo’shishbilan 1 litrga yetkaziladi.

Glossariy

1. 
   Fiksanal – qattiqyokieritmaholidagi, aniqo’lchanganampulagasolibkavsharlabqo’yilganreaktiv.
   
2. 
   Alikvotqism – analizuchunmaxsuso’lchovlipipetkalaryordamidaaniqo’lchabolinganeritmaninghajmi.
   
3. 
   Titrlash – konsentratsiyasianiqbo’lganeritmaniikkinchieritmagabyuretkayordamidaasta-sekinqo’shibborishjarayoni.
   
4. 
   Ekvivalentnuqta – o’zarota’siretuvchimoddalarningto’liqreaktsiyagakirishganholati, reaktsiyaningtamombo’lishvaziyati.
   
5. 
   Tahlilusuli– tahlilasosinitashkiletuvchitamoil.
   
6. 
   Tahliluslubi– tahlilnibajarilishtartibi.
   
7. 
   Spetsifikreagent– murakkabaralashmadagifaqatbittaiongaginaxosreagent (reaktsiya).
   
8. 
   Selektivreagent– xalaqitberuvchiionlarbo’lmagandaayrimionlargatanlabta’siretuvchireagent.
   
9. 
   Guruhreagenti– ionlarguruxibilanbirxilanalitiksamaraberuvchireagent.
   
10. 
    Tahlilturlari: element, funktsional, molekulyar, fazoviyvafarmatsevtiktahlil.
    
11. 
    Namunamassasigako’ra– makro, yarim-mikro, mikro, ultramikrousullar.
    
12. 
    Bajarilishuslubigako’ra– quruqvaxo’lusullar.
    
13. 
    Bajarilishtartibigako’ra– tizimli (sistematik) vakarsliusul.
    
14. 
    Analitikreaktsiyasezgirligi– ochilishimumkinbo’lganionningminimalkonsentratsiyasi.
    
15. 
    Tahlilninguskunaviyusullari- moddaningsifatvamiqdoriytarkibigabog’liqbo’lganfizikxossalarnio’lchashgaasoslangan.
    
16. 
    Uskunaviyusullar- moddaningfizikxossasiturliasbobuskunalarvositasidao’lchanadiganusullar.
    
17. 
    Optikusullar– moddani (yokieritmani) optikxususiyatlarinio’lchashgaasoslangan.
    
18. 
    Xromatografikusullar– aralashmadagimoddalarnisorbsion (sorbentgashimilish) xususiyatlarinifarqlanishigaasoslangan.
    
19. 
    Elektrokimyoviyusullar– tahliletilayotgantizimnielektrokimyoviyxossalarinio’lchashgaasoslangan.
    
20. 
    Radiometrikusullar– moddaniradioktivxossasinio’lchashgaasoslangan.
    
21. 
    Termikusullar– tegishlijarayonlarniissiqlikeffektlarinio’lchashgaasoslangan.
    
22. 
    Mass-spektrometrikusullar– moddaniionlashganbo’laklarimassasinianiqlashgaasoslangan.
    
23. 
    Tahlilningmolekulyar- absortsionusullari - moddamolekulalaritomonidanoptiksoxadagielektromagnitnurlarini 200-400 nmUB, 400-700 Ksohasi, 1-2 mikronIKhamdaradiochastotalarsohasiniyutilishigaasoslangan.
    
24. 
    Kolorimetriya– birxilqalinlikdagikyuvetalardagieritmalarningrangintensivliginisolishtirishga (taqqoslash) asoslangan.
    
25. 
    b)Elektromagnitnurlarningmoddabilanta’sirlashuvxususiyatigako’ra:
    
26. 
    Alangalifotometriya -qo’zg’atuvchigazalangasita’siridaginursochish
    
27. 
    Molekulyarabsorbtsiontahlil -moddamolekulalariyokiionlaritomonidanyutilgannurmiqdori
    
28. 
    Tahlilningoptikusullari-elektromagnitnurlarta’siridamoddani (nurchiqarish, nurniyutish, tarqatish, sindirish, nurniqutblantirish) kabixossalarinio’lchashgaasoslanganusullar.
    
29. 
    Atom-adsorbsiontahlil- gazfazasidamoddaatomlariningmonoxromatnuryutishi
    
30. 
    Emissionspektraltahlil-moddatomonidanchiqarilayotgannurintensivligi
    
31. 
    Alangalifotometriya- qo’zg’atuvchigazalangasita’siridaginursochish
    
32. 
    Lyuminestsenttahlil - lyuminessensiyaintensivliginio’lchash
    
33. 
    Nefelometriktahlil - disperstizimsochayotgannurintensivligini
    
34. 
    Turbidimetriktahlil - disperstizimorqalio’tgannurintensivliginio’lchash.
    
35. 
    Yorug’likniyutilishiLambert-Buger-Berqonunigaasoslanadi. Buqonungako’ra: yorug’likniyutilishiyorug’liko’tayotgankyuvetaqalinligigavayorug’likyutuvchimoddakonsentratsiyasigato’g’riproportsional.
    
36. 
    Optikzichlikningfizikma’nosi:kiruvchivachiquvchinurlarintensivliginisbatininglogarifmiqiymatigateng.
    
37. 
    Fotokolorimetriya– tekshiriluvchieritmadan, monoxromatikbO’lmagannurintensivliginifotoelektrokolorimetrda (FEK) fotoelementyordamidao’lchashgaasoslangan.
    
38. 
    Fotometriktitrlash-titrlashniekvivalentnuqtasiyokiuningyaqinida, titrlanuvchieritmaningyorug’likyutilishikeskino’zgarishiasosida, titrlashnioxirginuqtasini (TON) aniqlashgaasoslangan
    
39. 
    Differensialfotometriya- tahliletiluvchieritmaoptikzichliginoldan (anchakatta (0,1-1,0) bO’lgansolishtirmaeritma.
    

40.Spektrofotometriya- yorug’likoqiminikeng 185 nmdan - 1100 nm

oralig’idatahliletiluvchimoddaeritmasitomonidanUB, ko’rinadigan (K) vayaqininfraqizil (YAIQ) sohadagimonoxromatiknurlarningyutilishinimaxsusasbob – SFdao’lchanishigaasoslangan.

40. 
    Monoxromatlash - yorug’liknurinispektrgaajratishuchunSFdamonoxromotorvazifasiniprizmayokidiffraksionpanjarabajaradi.
    
41. 
    SFdasifattaxlil- moddatomonidanmaksimalyutilgannurningto’lqinuzunligiasosidatopiladi( λmax ).
    
42. 
    SFdamiqdoriytaxlil- maksimalyutilgannurningto’lqinuzunligio’lchanganoptikzichlikasosidatopiladi( Amax ).
    
43. 
    Ekstraksion – fotometriktahlil- tahlilqilinuvchieritmadagianiqlanuvchimoddaekstragentyordamidaekstraksiyalanadivaekstraktnianalitikto’lqinuzunlikdafotometrikusuldaO’lchashgaasoslangan.
    
44. 
    Lyuminessensiya-moddaningturlienergiyalarmanbaita’siridashu’lalanishi.
    
45. 
    Fotolyuminessensiya– spektrningUBvako’rinadigansoxa, nurlarita’siridamoddanishu’lalanishi.
    
46. 
    Fluoressenttahlil(fluorimetriya) – aniqlanuvchimoddagaUB, K – nurlarta’sirettirilgandafluoressensiyaintensivliginio’lchashgaasoslangan
    
47. 
    Konduktometriya– elektroliteritmasiningkonsentratsiyasio’zgarishibilanelektro’tkazuvchanliknio’zgarishigaasoslangan.
    
48. 
    Voltamperometriya- tashqaridanqo’yilgankuchlanishgabog’liqravishdatokkuchio’zgarishinio’lchashgaasoslangan.
    
49. 
    Kulonometriya– elektrolizuchunsarflangantokkuchinio’lchashga
    

asoslangan.

50. 
    Elektrogravimetriya- elektrokimyoviyreaksiyamahsulotimassasinio’lchashgaasoslangan.
    
51. 
    Konduktometriktitrlash-konduktometrikyacheykadagiikkitainert (platina) elektrodlarorasidagitahliletiluvchieritmanielektro’tkazuvchanligini, titrlashjarayonidao’lchashgaasoslangan.
    
52. 
    Polyarografiya - elektrokimyoviy (polyarografik) yacheykagatashqaridankuchlanishqo’yilishibilanelektriko’lchamlarvatahlilqilinuvchimoddaeritmasixossalariorasidagibog’liqliknio’rganishgaasoslangan.
    
53. 
    Kulonometriya - elektrolizuchunsarflangantokkuchinio’lchashgaasoslangan.
    
54. 
    Xromatografiktaxlilusuli- aralashmatarkibiyqismlariningqo’zg’almasfaza – adsorbentgaturlichayutilishiga, adsorbsiyalanishigaasoslangan.
    
55. 
    Ionalmashinishxromatografiyasi-tahlilqilinuvchielektrolitvaionitningionogenguruhlariorasidaalmashinishreaksiyasigaasoslangan.
    
56. 
    Ionitlar - yuqorimolekulyarpolikislota, poliasoslarbo’lib, yonzanjiridaionogenguruhlarnisaqlaydi.
    
57. 
    Kationitlar– elektrolitkationiniprotongaalmashtiruvchiionitlar.
    
58. 
    Regeneratsiya - ionitniionalmashinishdanavvalgixoligaqaytarishjarayoni.
    
59. 
    Ekstraktsion – fotometrikusul – xromatografikdog’niorganikerituvchigaekstraktsiyalab, unifotometriktahlilqilishgaasoslangan.
    
60. 
    Xromatogramma-qaydetuvchiasbobsignalinivaqtoralig’idagigrafiktasviri.