O‗zbekistonrespublikasi oliyvao‗rtamaxsusta‘limvazirligi


Loiyhalash darajalarining mazmuni



Download 2,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/150
Sana31.12.2021
Hajmi2,93 Mb.
#238715
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   150
Bog'liq
loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish asoslari oquv qollanma

 
Loiyhalash darajalarining mazmuni 


32 
 
Loyihalash  maqsadli  yo‗nalishdagi  faoliyat  sifatida  tan  olingan 
bo‗lib,  aniq  tuzilishga  ega,  ketmaketlikdagi  tarkib  va  loyiha  ishlovi 
bosqichi,  muolajalar    va  jalb  qilinayotgan  texnik  vosita,  o‗zaro  ta‘sir 
qiluvchi jarayon qatnashchisi yig‘indisi 
Texnikaviy  ob‘yektni  loyihalash  qabul  qilingan  shaklida  ushbu 
ob‘yekt obrazini yaratish, qayta o‗zgartirish va taqdim etish bilan bog‗liq. 
Ob‘yekt  obrazi  yoki  uning  tarkibiy  qismlarining  obrazi  ijodiy  jarayon 
natijasida  inson  tasavvurida  yaratilishi  yoki  inson  va  kompyuterlarning 
o‗zaro  ta‘siri  jarayonida  qandaydir  algoritmlar  bo‗yicha  paydo  bo‗lishi 
mumkin.  Istalgan  holda,  qandaydir  texnikaviy  buyumni  olish  uchun 
jamiyat ehtiyojini  aks ettiruvchi loyihalash uchun topshiriq  mavjudligida 
loyihalash  boshlanadi.  Topshiriq  u  yoki  bu  ko‗rinishda  taqdim  etiladi. 
Loyihalash  natijasi  vazifasini,  odatda,  berilgan  sharoitlarda  ob‘yektni 
tayyorlash  uchun  yetarli  ma‘lumotlarga  ega  bo‗lgan  hujjatlarning  to‗la 
komplekti  bajaradi.  Bu  hujjatnoma  ob‘yektning  natijaviy  bayonini 
ifodalaydi. 
Birlamchi  bayon  natijaviy  o‗zgartirish  oraliq  bayonlarni  tug‗diradi, 
oraliq  bayon  –  bu loyihalashni  tugatishni  yoki  uni  davom  ettirish  yo‗lini 
tanlash maqsadida ko‗riladigan narsadir. 
Informatsiya  nuqtai  nazaridan  loyihalash  –  bu  loyihalash  ob‘yekti, 
ko‗rilayotgan  jabhadagi  bilimlarning  holati,  maqsadi  (vazifasi)  o‗xshash 
bo‗lgan ob‘yektlarni loyihalash tajribasi haqidagi kiruvchi informatsiyani 
ma‘lum  shaklda  bajarilgan  va  ob‘yektni  buyumda  realizatsiya  qilish 
uchun  uning  bayoni  keltirilgan  loyihaviy-konstruktorlik  yoki  texnologik 
hujjatnoma 
ko‗rinishidagi 
chiquvchi 
informatsiyaga 
aylantirish 
jarayonidir. 


33 
 
Loyihalash jarayoniga blokli-ierarxik yondoshuv. Loyihalanayotgan 
tizim  ierarxik  darajalarga  bo‗linadi.  Yuqori  darajada  loyihalanayotgan 
tizimning  faqat  umumiy  xislat  va  xususiyatlarini  aks  ettiruvchi  kam 
detallashtirilgan  tushunchalardan  foydalaniladi.  Keyingi  bosqichlarda 
ko‗rish batafsilligi darajasi ortib boradi; bunda tizim bir butunicha emas, 
balki  alohida  bloklarga  bo‗linib  ko‗riladi.  Bu  har  bir  darajada  inson 
anglab  va  tushunib  oladigan  va  mavjud  loyihalash  vositalari  yordamida 
yechiladigan  darajadagi  murakkab  masalalarni  shakllantirish  va  yechish 
imkonini beradi. Bloklarga bo‗lish shunday bo‗lsinki, istalgan darajadagi 
blok hujjatnomasini bir odam ko‗rsin va qabul qila olsin. 
Loyihalashga  blokli-ierarxik  yondoshuvda  katta  hajm  murakkab 
masala  ketma-ket  yechiladigan  kichik  hajmli  masalalar  guruhlariga 
bo‗linadi;  bunda  guruh  ichidagi  turli  masalalar  parallel  yechilishi 
mumkin.  Har  bir  darajada  tizim  va  elementlar  haqida  o‗zining 
tushunchasi bor. Yuqori i-darajada element deyilgan narsa, keyingi (i-1)-
darajada  tizim  hisoblanadi.  Ko‗pincha  eng  quyi  daraja  elementlari 
bazaviy elementlar yoki komponentlar deb ataladi. Loyihalashda ishtirok 
etayotgan  muhandislarning  ko‗pchiligi  qandaydir  darajadagi  tizimlar  va 
elementlar  bilan  ishlaydi;  ular  loyihalayotgan  ob‘yektlar  doim  ham 
murakkab  tizimlar  bo‗lavermaydi,  garchi  ularning  ko‗pchiligi  murakkab 
tizimlar tarkibiga kirsa ham. 
Murakkab  tizimlarni  loyihalashda  ba‘zan  baravariga  ikki  ierarxik 
daraja,  masalan  i  va  (i+1),  ishtirok  etgan  bayonnomalar  bilan  ishlashga 
to‗g‗ri  keladi.  Bu  holda  tizim,  nimtizim  va  elementlar  atamalarini 
qo‗llashadi,  ularni  (mos  ravishda)  i-darajadagi  tizim,  tizimlar  va  (i+1)-
darajadagi elementlar deb qarashadi. 


34 
 
Shunday qilib, ierarxik darajalar ob‘yekti xossalari aks ettirilishining 
mufassalligi  darajasi  bilan  farqlanadigan  ob‘yektlar  bayoni  darajasini 
ifodalaydi. 
Boshqachasiga 
ularni 
gorizontal 
darajalar 
yoki 
abstraktsiyalash  darajalari  deb  atashadi.  Qandaydir  daraja  bayonlarining 
majmui  masalalarning  qo‗yilishi  va  ularning  bayonlarini  olish  metodlari 
bilan bilan loyihalashning ierarxik darajasi deb ataladi. 
Gorizontal 
darajalarda 
sxemalar, 
konstruktsiyalar 
va 
texnologiyalarni  loyihalash  bilan  bog‗liq  bo‗lgan  masalalar  guruhlari 
ularni  yechish  uchun  foydalaniladigan  modellar,  metodlar,  hujjatlash 
shakllari  bilan  birga  loyihalash  aspektlari  (loyihalash  aspektlari  ba‘zan 
loyihalashning vertikal darajalari) deb ataladi. 
 
Loyihalash jarayoni tuzilishi. 
 
 
 
1.4-Rasm. Loyihalash masalasini echish jarayoni 
1.4  -  Rasmda  loyixalashni  umumlashgan  tuzilishi  berilgan.  Har 
qanday masala uni fikirlash va dastlabki ma‘lumotlarni aniqlashtirishdan 
boshlanadi.  Buyritmachi  texnik  talab  (ТТ)  berishidan  boshlanadi, 


35 
 
mutaxassis bo‗lmagan istemolchi tomonidan boshlanadi, u har doim ham 
aniq bo‗lmaydi. 
Talabni  predmetli  til  sohasiga  keltiriladi,  uni  aniqlashtiriladi,  uning  
kerakli 
echimlari 
asoslanadi.Tехniktopshiriq(ТT) — 
birinchivaishningmajburiyatlibosqichi. 
Bajaruvchibuyritmachibilanbirgalikdabajaradi.  
Bubosqichmashinasozlikdatashqiloyihalashdebataladi. 
Bosqichningasosiynatijasi sifatko‗rsatkichlaritizimihisoblanadi. 
Keyingi  bosqichda  ichki  loyihalash  paydo  bo‗ladi.  Bu  echim 
topishga qaratilgan va ishlovchi tomonidan bajariladi. Tasir omilini sintez 
qilish bosqichiga kiradi.  
 
Loyihalashni  avtomatlashtirish  deganda  loyihani  ishlab  chiqish 
jarayonini  bajarishning  shunday  usuli  tushuniladiki,  bunda  loyihalash 
protseduralari va operatsiyalari loyihalovchining kompyuter texnologiyasi 
bilan 
chambarchas 
muloqotida 
amalga 
oshadi. 
Loyihalashni 
avtomatlashtirish  hisoblash  texnikasi  vositalaridan  muntazam  ravishda 
foydalanishni  nazarda  tutadi;  bunda  loyihalovchi  va  kompyuter 
texnologiyasi orasidagi funktsiyalarni ratsional taqsimlash va masalalarni 
mashinada yechish metodlarini asosli tanlash lozim. 
Fan  quydagi  mutahasislik  bilimlarini  egallash  imkonini  berishi 
kerak: 
-  zamonaviy  uslublarni  rivojlanish  mashinaqurilish  ishlab-
chiqarishini loiyhalash-texnologik tizim va vositalarini ta‘minlash; 
-  mashinasozlik buyimlari ishlovi va ekspluatatsiyasidagi CAPR TJ 
pogressiv uslublari; 


36 
 
-  komp‘yuter  texnikasidan  foydalangan  holda  TJ  dagi  matematik 
modellarni uslublarini bunyod qilish va tadqiq qilish.  
 

Download 2,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish