O‗zbekistonrespublikasi oliyvao‗rtamaxsusta‘limvazirligi

DMK nomi 
Yuqori 
unumdor
li AIJ 
O‗rta 
unumdor
li AIJ 
Kam 
unumdor
li 
AIJ 
Monitorli dialogli tizim 
+ 
± 
± 
Dialogli rejimni ta‘minlash 
– 
+ 
+ 
Ma‘lumotlar  bazasini  boshqarish 
tizimi (MBBT) 
+ 
± 
– 
Dasturlash 
tillarining 
translyatorlari va interpretatorlari 
+ 
+ 
+ 
Mashina 
geometriyasi 
va 
 
 
 

---

82 
 
grafikasining vositalari: 
geometrik protsessor 
+ 
± 
– 
grafik protsessor 
+ 
+ 
+ 
Matnlarni hujjatlarni shakllantirish 
± 
+ 
+ 
Chizma-grafikaviy 
hujjatlarni 
shakllantirish 
+ 
+ 
± 
Umumtexnikaviy hisoblar 
+ 
± 
± 
AIJ – AIJ, MHK – AIJ aloqalarini 
ta‘minlash 
+ 
+ 
+ 
Komponovka 
va 
topologiyani 
loyihalash 
+ 
+ 
+ 
Optimallashtirish 
+ 
± 
– 
 
Izoh:  «+»  texnikaviyvositaningbo‗lishizarurliginibildiradi,  «–» 
komponentlarningkomplekstarkibidabo‗lishiningmajburemasliginibildirad
i, 
«±» 
ushbuturdagiqurilmabilankomplektatsiyalanishzaruratiAIJyaratishbo‗lgan
texnikaviytopshiriqdabelgilanishikerak. 
Muammoliyo‗nalganDMKlaro‗zichigaboshlang‗ichma‘lumotlarni, 
butunloyihalashob‘yektigayokiuningyig‗mabirliklarigabo‗lgantalablarvac
heklanishlarniavtomatlashtirilganravishdatartibgasolishuchunmo‗ljallanga
ndasturalivositalarni; 
loyihalashob‘yektiningfizikaviyishlashprintsipinitanlashni; 
texnikaviyyechimlarnivaloyihalashob‘ektistrukturasinitanlashni; 
konstruktsiyalarningsifatko‗rsatkichlari 
(texnologikligi)nibaholashni, 
detallargaishlovberishmarshrutiniloyihalashniolishimumkin. 

---

83 
 
Ob‘ektli-
yo‗nalganDMKlarloyihalashob‘ektlarixususiyatlarinipredmetsohasimajm
uisifatidaaksettiradi.  Bunday  DMKlarga,  masalan,  yig‗ma  birliklarni; 
standart  yoki  qabul  qilingan  yechimlar  asosida  detallarni;  shakl 
elementlaridan  sintez  asosida  detallarni;  detallarga  ishlov  berish  turlari 
bo‗yicha 
texnologik 
jarayonlarni 
va 
h.k.larni 
loyihalashni 
avtomatlashtirishni qo‗llab-quvvatlaydigan DMKlar kiradi. 
 Server tarmoq bilan bog‘lanish 
 
2.5- Rasm. TJ LATdagi o‗zaro ta‘sirlar 
 
1-dialogliva kirish ma‘lumotini kiritish; 2- dialoglichiqish  ma‘lumotiniva 
tizimni ish natijalari; 3-oralik va oxirgi natijalar xulosasi. 
 
 
6.2.2  Rasmda  .  TJ  LATning  ,  AIJ  komp‘yuter  orqali  amalga 
oshirishni  tizim bilan o‗zaro ta‘sirlari ko‗rsatilgan.  
 
 
TJ LATning dialog foydalanuvchisini kiruvchi-chiquvchi  protsessor 
(PVV) ta‘minlaydi. U interfeys tizimini shakillantiradi. Foydalanuvchidan 
kirish  ma‘lumotini  olib,  tizimga  so‗rovni  ushlab  turadi,  balki,  u  yo  bu 
ta‘sirlarni  buyirishni, kiruvchi-chiquvchi  protsessor (PVV)ni mashinani 

---

84 
 
ichki  ko‗rinishni  qayta  shakillantiradi  va  boshqarish  dasturiga(BD) 
yo‗naltiradi. 
 
Boshqarish dasturi, kirish ma‘lumoti bog‘likligini ifodalashga ko‗ra 
,  so‗rovni  texnologik  potsessor  segmentiga(TPр),  balki  ma‘lumotlar 
bazasiga  (БД)  AIJ,  balki  markasiy  ma‘lumotlar  bazasiga    server  tarmoq 
orqakli yonaltiradi.