O’zbekistonning madaniyati va san’ati tarixi

Yoshlar tashkiloti.
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan 
keyin mamlakat yoshlarini birlashtirish uchun “Yoshlar ittifoqi” tashkiloti tuzildi. 
Tashkilot yoshlarni o‘z plenumi va konferensiyalari qarorlarini bajarishga safarbar 
qilishga urinishi, qarorlarda yoshlarning manfaatlari va ehtiyojlari to‘la aks 

---

185 
etmaganligi natijasida 1996-yilda “Yoshlar ittifoqi” tashkiloti tugatilib, 
O‘zbekiston Respublikasi yoshlarining “Kamolot” jamg‘armasi tuzildi. “Kamolot” 
jamg‘armasining vazifasi yoshlarning manfaat va ehtiyojlarini o‘rganish, ularni 
qondirish yuzasidan dasturlar tuzish va davlat ko‘magida hayotga tatbiq etishdan 
iborat edi. Ammo “Kamolot” yoshlar jamg‘armasi bunday vazifalarni bajara 
olmadi, yoshlarning haqiqiy ma’nodagi yetakchisiga aylana olmadi, deb topildi.
2001 yil Toshkentda bo‘lgan yoshlar qurultoyida o‘zini o‘zi boshqaradigan 
nodavlat notijorat tashkilot - O‘zbekiston Respublikasi “Kamolot” yoshlar ijtimoiy 
harakati tuzildi. “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakatining asosiy maqsadi yoshlarni 
birlashtirish, jamiyatda munosib o‘rnini egallashga ko‘maklashish, ularning 
manfaatlarini himoya qilish, yosh yigit-qizlarning o‘z aql-zakovati, kuch-g‘ayratini 
to‘la namoyon etishi uchun zarur shart-sharoit yaratib berish, yosh avlodning 
tayanchi va suyanchi bo‘lishdan iboratdir. Harakatning Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar, tuman va shahar bo‘limlari, ta’lim 
muassasalari, harbiy qismlar, huquq-tartibot organlarida boshlang‘ich tashkilotlari 
tuzildi. Ular 14 yoshdan 28 yoshgacha bo‘lgan O‘zbekiston fuqarolari - yoshlarni 
o‘z saflarida ixtiyoriy ravishda birlashtirgan holda faoliyat ko‘rsatdi.
2017-yil 30-iyun kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat 
Mirziyoyev ishtirokida “Kamolot” Yoshlar ijtimoiy harakati (YoIH) qurultoyi 
bo‘lib o‘tdi. Bu qurultoyda “Kamolot” YoIH tashkiloti tugatilganligi va 
“O‘zbekiston yoshlar ittifoqi” tashkil etilganligi e’lon qilindi. Yoshlarning 
muammolari hamda tashabbuslari O‘zbekiston Prezidentining to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
e’tiborida bo‘lishini ta’minlash maqsadida “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi” raisi bir 
paytning o‘zida Prezidentning Davlat maslahatchisi lavozimida bo‘lishi ham 
belgilab qo‘yildi.
Yoshlarning davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi. Millat kelajagi ham 
ma’nan, ham jismonan baquvvat, sog‘lom yoshlar qo‘lida. O‘zbekiston aholisining 
60 foizdan ortig‘ini 30 yoshgacha bo‘lgan yoshlar tashkil etadi.
1996-yil «Kamolot» yoshlar jamg‘armasi tuzildi. 2001-yil bu jamg‘arma 
«Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakatiga aylantirildi. 2017-yil mazkur harakat 

---

186 
faoliyati tugatilib, «O‘zbekiston yoshlar ittifoqi» tashkil etildi. 30-iyun sanasi 
«Yoshlar kuni» sifatida nishonlanadigan bo‘ldi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2014-yildagi “O‘zbekiston 
Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatini amalga oshirishga qaratilgan 
qo‘shimcha 
chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi 
qarorining 
qabul 
qilinishi 
mamlakatimizda yuksak ma’naviyatli, mustaqil va erkin fikrlaydigan, zamonaviy 
ilm-fan yutuqlarini puxta o‘zlashtirgan har tomonlama sog‘lom va barkamol 
avlodni voyaga yetkazish borasidagi ishlarning mantiqiy davomi bo‘ldi. Ushbu 
qaror ilm-fanni yanada rivojlantirish, iqtidorli va qobiliyatli yoshlarni, jumladan, 
qizlarning intellektual salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun yanada keng 
sharoitlar yaratishga qaratilgan.
Mustaqillik yillarida yosh iqtidorli qizlarning adabiyot, madaniyat, san’at, 
fan va ta’lim yo‘nalishlarida o‘z iste’dodini, salohiyat va qobiliyatlarini namoyon 
etishlariga imkoniyat yaratib bergan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
1999-yilda qabul qilgan “Zulfiya nomidagi davlat mukofotini ta’sis etish bo‘yicha 
takliflarni qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida”gi farmoni jamiyat hayotida yetuk 
mutaxassislar, yetakchi va iqtidorli qizlarning shakllanishiga zamin yaratdi. 80 
nafarga yaqin xotin-qizlarning mumtoz qo‘shiqchilik, akademik ijro, estrada, 
opera, balet, cholg‘u ijrochiligi, an’anaviy ijrochilik, raqs yo‘nalishlarida “Nihol” 
mukofoti bilan taqdirlangani tom ma’noda ularga ko‘rsatilayotgan yuksak e’tibor 
va g‘amxo‘rlikning yorqin ifodasidir. 2017 yilga kelib 14 yoshdan 22 yoshgacha 
bo‘lgan qizlardan iborat «Zulfiya» mukofoti sovrindorilarning soni 200 dan 
oshdi.
Harbiy xizmatning yoshlar uchun mustahkam hayotiy prinsiplar, harbiy 
xizmatni tugatayotgan yoshlarni rag‘batlantirishning ahamiyatini, ularning 
o‘qishni davom ettirishi va mamlakat oliy o‘quv yurtlariga o‘qishga kirishi uchun 
imtiyoz va sharoitlar yaratishni e’tiborga olib, 2005-yilda O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlari safida 
muddatli harbiy xizmatni o‘tayotgan harbiy xizmatchilarga beriladigan imtiyozlar 
tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori e’lon 

---

187 
qilindi. Ushbu qarorga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlari safida 
muddatli harbiy xizmatni o‘tab bo‘lgan fuqarolar uchun respublika oliy o‘quv 
yurtlariga o‘qishga kirishda test sinovlarida to‘planadigan eng ko‘p ballning 25 
foizi miqdorida qo‘shimcha ball shaklidagi imtiyoz berish belgilandi.
Istiqlol yillarida yoshlarning har tomonlama yetuk, barkamol voyaga 
yetishi uchun mustahkam qonunchilik bazasi yaratildi. Xususan, 23 ta qonun va 
100 dan ortiq me’yoriy-huquqiy hujjatlar qabul qilinib, hayotga izchil tatbiq 
etilmoqda. Bundan tashqari, yillarga nom berishda ham yoshlarning manfaatlari 
alohida e’tiborga olindi. Xususan, 2000-yil - “Sog‘lom avlod yili”, 2001-yil - 
“Onalar va bolalar yili”, 2008-yil - “Yoshlar yili”, 2010-yil - “Barkamol avlod 
yili”, 2014-yil - “Sog‘lom bola yili”, 2016-yil - “Sog‘lom ona va sog‘lom bola 
yili”, deb e’lon qilinib, yaxlit chora-tadbirlar dasturlari amalga oshirilgani 
fikrimiz tasdig‘idir.
Yoshlarga e’tiborning kuchayishi. 2016-yilda “Yoshlarga oid davlat 
siyosati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni qabul qilindi. Unga 
ko‘ra, 30 yoshgacha bo‘lgan barcha toifadagi shaxslar yoshlar ekanligi qayd 
etilgan. “Yoshlarga oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi qonunning qabul qilinishi 
mamlakatimizda 
yoshlarning 
huquqlari 
va 
qonuniy 
manfaatlarini 
mustahkamlashga, yoshlarga oid davlat siyosatini ro‘yobga chiqarishda davlat 
organlari hamda boshqa tashkilotlar mas’uliyatini kuchaytirishga, ushbu sohada 
sog‘lom, 
barkamol 
avlodni 
tarbiyalashga 
qaratilgan 
chora-tadbirlar 
samaradorligini yanada oshirishga xizmat qildi.
Prezidentimizning 2017-yil iyuldagi “Yoshlarga oid davlat siyosati 
samaradorligini oshirish va O‘zbekiston Yoshlar ittifoqi faoliyatini qo‘llab- 
quvvatlash to‘g‘risida”gi farmoniga muvofiq mamlakatimizdagi barcha harbiy 
akademik litseylarga “Temurbeklar maktabi” nomi berildi. Yoshlarni yanada 
rag‘batlantirish maqsadida “Mard o‘g‘lon” mukofoti ta’sis etildi. Shu yil sentabrda 
o‘quvchilarning aniq fanlarning yuksak marralarini zabt etishiga ko‘maklashish, 
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi iqtidorlarini aniqlash hamda 
qobiliyatlarini ro‘yobga chiqarish uchun zarur shart-sharoitlar yaratish maqsadida 

---

188 
O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini 
rivojlantirish vazirligi tasarrufida Muhammad al-Xorazmiy nomidagi axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari yo‘nalishiga oid fanlarni chuqurlashtirib 
o‘qitishga ixtisoslashtirilgan maktab (Al-Xorazmiy maktabi) tashkil etildi. Ushbu 
maktabga o‘quvchilar 5-sinfdan boshlab yozma va og‘zaki sinov natijalariga ko‘ra 
tanlov asosida qabul qilinadi.