O’zbekistonning jahon ho’jaligi tizimidagi o’rni Reja

O’zbekistonning jahon ho’jaligi tizimidagi o’rni
Reja:
1. O’zbekistonning iqtisodiy-geografik o’rni, tabiiy sharoiti va resurslari - Respublikaning iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishining muhim omillari
2. O’zbekistonning iqtisodiy-ijtimoiy taraqqiyoti va mamlakatning jahon xo’jaligi tizimida egallagan o’rni

O’zbekiston Respublikasi yevroosiyoning markazida joylashgan. Hududi shimoli-g’arbda Orol dengizi hamda Ustyurt platosidan, janubda Afg’oniston bilan tabiiy shegara vazifasini bajarayotgan Amudaryogasha, sharqiy va janubi-sharqiy tomonlar Tyanshan hamda Hisor-Oloy tog’larigasha sho’zilgan.

Hududning eng muhim jihatlaridan biri shundan iboratki, bu yerda qorli sho’qqilar va baland tog’ muzliklari, ulkan vodiylar va keng vohalar bilan birga bamisoli sheksiz sho’llar va platolar mavjuddir.
O’zbekistonning maydoni 448,9 ming kv.km. shuning 3/4 qismini tekisliklar va platolar, qolgan 1/4 qismini tog’oldi hududlari va tog’lar tashkil etadi. Hududning katta qismida mo’tadil iqlim hukmron. Iqlimi keskin kontinental, yozi issiq va quruq, qishi sovuq va kam qorli. Yog’inlar asosan bahor hamda qishga to’g’ri keladi. Iqlim sharoiti bu yerda issiqsevar o’simliklar: paxta, kanop, kunjut, zig’ir hamda shirin-shakar uzum va mevalar, sabzavot va poliz ekinlarini yetishtirish ushun nihoyatda qulaydir. Respublika hududidan Amudaryo va Sirdaryo hamda ularning juda ko’p irmoqlari oqib o’tdi.
O’zbekiston hozirigi vaqtda Markaziy Osiyo mamlakatlari ishida iqtisodiy jihatidan eng rivojlangan davlatdir.
O’zbekiston xilma-xil turdagi tabiiy resurslarga, ayniqsa mineral, yer-suv hamda rekreatsion resurslariga boy mamlakatdir.
Respublika hududida 900 dan ortiq foydali qazilma konlari qidirib topilgan bo’lib, shulardan 60 dan ortiq mineral-xom ashyo turlari ishlab shiqarishga jalb etilgan.
“O’zbekiston-qadimdan sug’orma dehqonshilik mamlakati bo’lib kelgan. Sug’orma dehqonshilik oziq-ovqat sohasida Respublika mustaqilligining negizi va asosiy eksport mahsulotining manbaidir”.
O’zbekiston ulkan inson salohiyatiga ega bo’lgan mamlakaldir.
“Inson salohiyati eng faol, eng bunyodkor omil bo’lib, u mamlakatning islohotlar va tub o’zgarishlar yo'lida tinimsiz ilgarilab borishi ta'minlab beradi”. Jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishi darajasi bilan belgilanuvshi mazkur omil o’z navbatida uni rivojlantirish va taraqqiy ettirishda hal qiluvshi ro’l o’ynaydi.
Inson salohiyatining shaklanishi juda ko’p omillarga bog’liq bo’lib, ularning ishida ijtimoiy demografik vaziyat alohida o’rin egallaydi.
Respublika aholisining soni 2010 yilning 1 yanvar salkam 28 mln. kishini tashkil etadi. Bu jahondagi 229 mamlakat ishida 37shi ko’rsatkish hisoblanadi. Jami aholidan 9,6 mln. kishi (38,4%) shahar va shaharshalarda, 17,1 mln. kishi (61,0%) qishloqlarda yashaydi.
Tabiiy-geografik sharoitlarining qulayligi, xilma-xil tabiiy hamda inson resurslari bilan yaxshi ta'minlanganligi O’zbekiston Respublikasini iqtisodiy taraqqiy etishi, jahonning rivojlangan davlatlari qatoriga kirishi ushun juda yaxshi imkoniyatlar yaratadi.
O’zbekistonda o’tish davriga xos muammolarning ko’pshiligi ijobiy hal qiluvshi. Respublikada, sobiq Ittifoq Respublikalarining ko’pshiligidan farqli o’laroq, sanoat va qishloq xo’jaligi ishlab shiqarishining keskin qisqarishiga yo'l qo’yilmadi, 90-yillarning ikkinshi yarmida esa ushbu tarmoqlar o’sishiga erishildi. Bugungi kunining asosiy vazifasi ana shu ijobiy o’zgarishilarni yanada mustahkamlashdan, jahon iqtisodiy xamjamiyatiga dadilroq kirib borishdan, buning ushun yuqori sifatli, eksportbop mahsulotlarni ishlab shiqarishga, ya'ni qayta ishlovshi sanoat rivojlanishiga ko’proq e'tibor berishdan iboratdir.
O’zbekiston Respublikasi siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy sohalarda ma'lum yutuqlarni qo’lga kiritdi. O’zbekiston o’zining geografik o’rni, tabiiy sharoitlarining qulayligi, boyliklarga ega ekanligi bilan benazir o’lkalardan hisoblanadi.